Diploma thesis by Katerina Papadopoulou & Myrto Venizelou examines a modern alternative way of living sheltered among the settlements of Kapparia in Andros island having as design tools the reinterpretation of the landscape and its traditional structures.
-text by the authors
Andros: the second largest island of Cyclades and yet one of the most sparsely populated, with its old splendor fading. Following our experience, from the undergraduate course Analysis and study of historical monuments and ensembles, and our need for distancing from the populous Athens city, we were searching for our own scattered metapolis in Cyclades. Andros, as a case study, functions, for us, as a suburb of Athens due to the frequent weekly movements of its population.
Thus, it is considered as an ideal place to shelter a modern alternative way of living—which is not permanent but recurrent—and functions as part of a network.
Andros landscape and its structures indicate its turbulent history, its turn to agriculture and shipping and, finally, its distance from mass tourism. The interesting terraced landscape, well-known as stone retaining walls, as well as the network of agricultural structures and buildings supporting the primary producers, have been the subject of systematic study and experimentation for us. The threshing floor, the dovecote, the watermill and the traditional houses become the occasion but also an active part of the design; and, through reinterpretations, a new architectural vocabulary is produced. The landscape and the retaining wall became the tools of our synthesis, and they came to frame a model of life intertwined with the countryside, the senses and the study of traditional architecture.
Considering the European environmental interest for Andros Island and the region of Korthi that aims at preserving and re-cultivating terraces, we propose a place of hospitality and research of the landscape among the settlements of Kapparia. The functions are spread between the two settlements designed to activate the user’s involvement in the landscape. Specifically, the cobblestone path that links these settlements constructs the scattering of functions while, at the same time, unites them, as it works as a transitional space of the synthesis.
Thus, the landscape becomes an object of view and study, and occasionally an opportunity for socialization, contemplation or isolation.
Our methodology was based on the compound of modern and traditional elements, the osmosis of locals with foreigners, and even the weaving of architecture with art.
In order to interpret and achieve an outdoor life—taking place on roofs or between buildings—the concept of accommodation is completed, firstly, by separating the functionally autonomous rooms of a traditional house, then maintaining their minimum dimensions and finally by activating the outdoor space in-between. An analogous philosophy is adopted regarding the workshop space. However, the goal this time is to expand the settlement and rehabilitate its ruins.
The acknowledgement of settlements’ traditional structure whether concerning its public spaces as a “binding mortar” or an ensemble of visual vertical borderlines, determined both the location of the interventions and their design. From the elementary interventions along the path, aiming to stimulate the senses, to the complex of residences and the workshop, the intention was one· the teaching of users, both researchers and volunteers as well as indigenous, through the experience of Andros landscape and its modern interpretation.
Facts & Credits
Project title Landscapes in action: towards an interpretation and re-composition of Andros Landscape
Students Katerina Papadopoulou, Myrto Venizelou
Date July 2020
Course Diploma thesis
Supervisor Nelli Marda
Consultants Irene Micha, Konstantinos Daflos, Panayotis Vasilatos
Institution School of Architecture, National Technical University of Athens
Η διπλωματική εργασία της Μυρτώς Βενιζέλου και της Κατερίνας Παπαδοπούλου αφορά την εναλλακτική επανακατοίκηση του παραδοσιακού οικισμού της Άνδρου μέσω της επανερμηνείας του τοπίου και των παραδοσιακών δομών του.
-κείμενο από τις δημιουργούς
Άνδρος: το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων κι όμως ένα από τα πιο αραιοκατοικημένα, με την παλιά αίγλη του να ξεθωριάζει. Η περιηγητική και ερευνητική μας επαφή με το νησί καθώς και η ανάγκη μας για απομάκρυνση από τον αστικό πυκνωτή της Αθήνας, αποτέλεσαν αφορμή για την αναζήτηση ενός σύγχρονου τρόπου ζωής στη δική μας διάσπαρτη μετά-πoλη των Κυκλάδων. Εξετάζουμε, έτσι, το παράδειγμα της Άνδρου που, για εμάς, λειτουργεί ως προάστιο της Αθήνας λόγω των συχνά εβδομαδιαίων μετακινήσεων του πληθυσμού της, ως έναν τόπο ιδανικό να παραλάβει έναν εναλλακτικό τρόπο κατοίκησης – που δεν είναι μόνιμος αλλά περιοδικός – και λειτουργεί σαν μέρος ενός δικτύου.
Το Ανδριώτικο τοπίο και οι δομές του μαρτυρούν την πολυτάραχη ιστορία του νησιού, την στροφή προς την γεωργία και την ναυτιλία και την αποστασιοποίησή του από τον μαζικό τουρισμό. Το ενδιαφέρον σύστημα των αιμασιών – όπως ονομάζονται οι πέτρινοι αναλημματικοί τοίχοι του νησιού – καθώς και το δίκτυο των δομών και κτισμάτων υποστήριξης του πρωτογενούς παραγωγικού μοντέλου που διαμορφώνουν, αποτέλεσαν για εμάς αντικείμενο συστηματικής μελέτης και πειραματισμού. Το αλώνι, ο περιστεριώνας, ο νερόμυλος, τα κονάκια και τα λαϊκά σπίτια γίνονται η αφορμή αλλά και ενεργό κομμάτι του σχεδιασμού· και, μέσω επανερμηνειών, παράγεται ένα νέο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο.
Το τοπίο και ο αναλληματικός τοίχος γίνονται τα συνθετικά μας εργαλεία, και έρχονται να πλαισιώσουν ένα μοντέλο ζωής συνυφασμένο με την ύπαιθρο, τις αισθήσεις και τη μελέτη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Λαμβάνοντας υπόψη το ευρωπαϊκό περιβαλλοντολογικό ενδιαφέρον για την Άνδρο και το Κόρθι που εστιάζει στη συντήρηση και επανακαλλιέργεια των αιμασιών, προτείνουμε ανάμεσα στους οικισμούς της Καππαριάς Κορθίου, ένα χώρο φιλοξενίας και έρευνας του ανδριώτικου τοπίου. Οι λειτουργίες απλώνονται ανάμεσα στους δύο οικισμούς με στόχο την ενεργό συμμετοχή του χρήστη στο τοπίο και την ενεργοποίηση του ως μεταβατικού χώρου. Συγκεκριμένα, το λιθόστρωτο μονοπάτι που συνδέει τους οικισμούς οργανώνει την διασπορά των λειτουργιών ενώ συγχρόνως τις ενώνει.
Έτσι, το τοπίο γίνεται αντικείμενο μελέτης, αντικείμενο θέασης, αφορμή για κοινωνικοποίηση, στοχασμό ή απομόνωση.
Η μεθοδολογία μας βασίζεται στην συνάρθρωση του σύγχρονου με το παραδοσιακό, την ώσμωση του ντόπιου με το νέο πληθυσμό, ακόμη και στην πλέξη της αρχιτεκτονικής με την τέχνη. Με στόχο να ερμηνεύσουμε και να επιτύχουμε μια ζωή υπαίθρια στα δώματα και ανάμεσα στα κτήρια, η ιδέα των χώρων φιλοξενίας ολοκληρώνεται με την διάσπαση των αυτόνομων λειτουργικά δωματίων της παραδοσιακής κατοικίας, την διατήρηση των στοιχειωδών διαστάσεων τους και την ενεργοποίηση της υπαίθρου. Παρόμοια λογική ακολουθείται και για το ερευνητικό εργαστήρι. Όμως, στόχος αυτήν τη φορά είναι η επέκταση του οικισμού και η ενεργοποίηση των ερειπίων του.
Η ανάγνωση της δομής των οικισμών, είτε όσον αφορά τον δημόσιο χώρο τους ως συνδετικό κονίαμα είτε ως σύνολο κατακόρυφων δαιδαλωδών ορίων καθόρισαν τόσο την τοποθεσία των παρεμβάσεων όσο και τον σχεδιασμό τους. Από τις σημειακές παρεμβάσεις κατά μήκος της διαδρομής, για να ακούσει κανείς το ρυάκι ή να θαυμάσει ένα ξωκκλήσι, μέχρι το σύμπλεγμα κατοικιών και το εργαστήρι, στόχος είναι η βιωματική εμπειρία των μελλοντικών ερευνητών και εθελοντών του προγράμματος και η διδαχή τους, τόσο από το ανδριώτικο τοπίο όσο και από τη σύγχρονη ερμηνεία του.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας Τοπία εν δράσει: ο ρόλος του αναλημματικού τοίχου ως εργαλείου ανασυγκρότησης του Ανδριώτικου τοπίου
Φοιτήτριες Βενιζέλου Μυρτώ, Παπαδοπούλου Κατερίνα
Εξεταστική περίοδος Ιούλιος 2020
Μάθημα Διπλωματική εργασία
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Μάρδα Νέλλη
Σύμβουλοι Μίχα Ειρήνη, Ντάφλος Κωνσταντίνος, Βασιλάτος Παναγιώτης
Σχολή Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
READ ALSO: Centre for Creative activities in the city of Serres | Diploma thesis by Evgenia-Winifred Dickins