Το ζητούμενο του διαγωνισμού είναι η αναδιαμόρφωση της κεντρικής πλατείας Φαρσάλων, που εξαιτίας της φυσικής τοπογραφίας και των υφιστάμενων σχεδιαστικών επιλόγων καθίσταται δύσκολα προσεγγίσιμη. Η σημειακή πρόσβαση συμβάλει τόσο στη δυσλειτουργία του ίδιου του χώρου, όσο και στον κατακερματισμό του γενικότερου δικτύου των υπαίθριων δημόσιων χώρων της πόλης.
– text by the authors
Ο βασικός στόχος της πρότασης είναι ο μετασχηματισμός της πλατείας σε ένα κεντρικό δημόσιο τόπο, ο οποίος να δρα ενοποιητικά στο υπάρχον σύστημα υπαίθριων δημόσιων χώρων της περιοχής και να έχει εύκολη, καθολική, περιμετρική, πρόσβαση. Έτσι, ο χώρος οργανώνεται σε τρία διακριτά τμήματα με διαφορετική λειτουργία και μορφολογία. Τα δυο εκατέρωθεν τμήματα μορφώνονται κλιμακωτά, έτσι ώστε να παραλάβουν τις υπάρχουσες υψομετρικές διαφορές, ενώ το κεντρικό σχεδιάζεται επίπεδο, με λειτουργική ευελιξία, χωρίς φυσικά εμπόδια.
Αναλυτικότερα, με μια έντονη χειρονομία χαράζονται δυο ευμεγέθεις κλίμακες που χωροθετούνται στο νότιο και βόρειο όριο και συνδέουν την πλατεία με τον πεζόδρομο Πατρόκλου και την οδό Λαμίας με τμήμα της τελευταίας να υπερυψώνεται και να λειτουργεί ως ισόπεδη διάβαση πεζών. Στα ανατολικά η κλίμακα ”ανοίγει” επιτρέποντας την πρόσβαση από την οδό Αχιλλέως, όπου και επιχειρείται η νοητική σύνδεση με τα ”Σκαλιά” που οδηγούν στο αισθητικό δάσος και σε σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα. Τέλος, στα δυτικά η χάραξη επιτρέπει την ενοποίηση της πλατείας με τον πεζόδρομο Θεοτοκοπούλου.
Δευτερευόντως, επαναπροσδιορίζεται η σχέσης της πλατείας με το Δημαρχείο και έτσι ο άξονας της πλατείας μετατίθεται στον άξονα του. Παράλληλα, το νότιο κλιμακωτό τμήμα διακόπτεται για να εξασφαλισθεί η πρόσβαση, ο απαραίτητος αερισμός και ο φωτισμός του κτηρίου. Σε αυτή τη ζώνη χωροθετούνται και οι πίδακες που αναφέρονται στον Απιδανό ποταμό και σχεδιάζονται έτσι ώστε η συγκεκριμένη επιφάνεια να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλης κλίμακας δημόσιες εκδηλώσεις. Για τον ίδιο λόγο οι δυο ευμεγέθεις κλίμακες ”υποχωρούν” για να ”δώσουν χώρο” στην λιτή κεντρική περιοχή, αυξάνοντας την ωφέλιμη επιφάνεια της πλατείας.
Η κλίμακα στην παρούσα πρόταση λογίζεται ως ένα ουσιώδες μέρος του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και έχει πρωτεύουσα θέση στην οργάνωση του χώρου. Αντιμετωπίζεται σαν ένας πολυ-παραγοντικός τόπος και η διαδρομή είναι εμπλουτισμένη με ποίκιλα στοιχεία που εναλλάσσουν τον ρυθμό της κίνησης αλλά και το οπτικό πεδίο, όπως είναι τα διαφορετικά πλατώματα, οι ράμπες, τα καθιστικά, το χαμηλό και το ψηλό πράσινο, η θέα. Σε δεύτερη ανάγνωση, η σκάλα αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό εργαλείο που υπογραμμίζει την σημαντικότητα του κτηρίου του Δημαρχείου και παράλληλα μετουσιώνεται σε ένα αυτόνομο αρχιτεκτονικό στοιχείο με αισθητική αξία, που συμβάλει στην αναγνώριση του χώρου ως τοπόσημο της περιοχής.
Όσον αφορά την φύτευση, τα μεγάλα υφιστάμενα δέντρα διατηρούνται και συμπληρώνονται με διαφορετικής έντασης και ποιότητας φυσικά στοιχεία ανάλογα με την χρήση του κάθε διακριτού τμήματος της πρότασης. Η περιοχή με την μεγαλύτερη πυκνότητα πρασίνου είναι το βόρειο κλιμακωτό τμήμα (πράσινοι αναβαθμοί), μετά ακολουθεί το νότιο κλιμακωτό τμήμα (κλίμακα – καθιστικό) και τέλος το ενδιάμεσο επίπεδο τμήμα όπου η φύτευση είναι περιορισμένη. Επίσης, στην πρόταση υπάρχουν δύο τύποι αστικού εξοπλισμού, ανάλογα την περιοχή που τοποθετούνται. Με παρόμοια μορφολογία και υλικότητα, ο πρώτος τύπος ενσωματώνεται στην βαθμιδωτή διαμόρφωση του χώρου και ο δεύτερος τοποθετείται ελεύθερος πάνω στην πλατεία.
Credits & Details
Τύπος έργου: Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός
Βραβείο: 3ο βραβείο
Αρχιτεκτονική ομάδα: Γαβριήλογλου Μαγδαληνή, Σκοταρά Χρυσάνθη
Τοποθεσία: Φάρσαλα
The competition brief is the redesign of the central square of Farsala. In its current state, the square is difficult to access, due to the natural topography and the existing design. Access to the square is limited to a specific location, leading to the space’s malfunction and the fragmentation of the overall network of open-air public spaces in the city.
– text by the authors
The proposal aims at transforming the square into a central public place, which will unify the existing network of open public spaces in the area and facilitate access throughout its perimeter. Thus, the space is organized into three distinct sections with different functions and forms. Two areas on either side are formed in steps, so as to incorporate the existing level differences, while the central area remains at the same level, with functional flexibility, without any type of obstructions.
By means of an intense gesture, two large staircases are placed at the south and north border, connecting the square with Patroklou and Lamias pedestrian streets, with part of the latter being elevated and functioning as a pedestrian crossing. To the east, the staircase opens up, allowing access from Achilleos Street, where the mental connection is attempted with the “Stairs” that lead to the aesthetic forest and important archaeological findings. To the west, the layout facilitates the unification of the square with Theotokopoulou pedestrian street.
The relationship between the square and the City Hall is redefined by shifting the axis of the square towards the square/City Hall axis. At the same time, the southern stepped area is adjusted in order to facilitate access, ventilation and sunlight for the building. Jets that remind the visitor of the Apidanos River are located in this zone and are designed so that the area can be used in large-scale public events. For the same reason, the two large staircases recede in order to allow for more space in the minimal central area, increasing the usable area of the square.
Scale is an essential part of the design. The square is treated as a multifunctional space as the visitors’ path is enriched with various elements that change the visitors’ pace and the views, such as different plateaus, ramps, seating, low and high vegetation. Additionally, the staircase functions as an architectural tool that emphasizes the importance of the City Hall, while at the same time is transformed into an autonomous architectural element, which contributes to the recognition of the square as a landmark.
In terms of planting, the large existing trees are maintained and enhanced with natural elements of different intensity and quality depending on the use of each distinct area of the design. The area with the highest vegetation density is the northern stepped part (green steps), followed by the southern stepped part (staircase – sitting area), and finally, the intermediate flat part where planting is limited. There are two types of urban furniture, with similar forms and materials. The first type is integrated into the gradual configuration of the space and the second is placed with a free layout.
Credits & Details
Project type: Architecture competition
Architects team: Gavriiloglou Magdalini, Skotara Chrysanthi
Prize: 3rd prize
Location: Farsala
READ ALSO: Τόπος Ανάμεσα, δίκτυο παρεμβάσεων στην περιοχή του 2ου προβλήτα του λιμένα Θεσσαλονίκης | Διπλωματική εργασία από τους Ανατολή Τσάια, Ευαγγελία Χορόζογλου, Γεώργιο Χατζηπαπαθεοδωρίδη