The abandonment of the neighborhood and the common life of the tenants in modern residential buildings is described by the title of this diploma design thesis – as the houses where no smoke comes out. If there was an assumption that the city is a sea of uniformity, the object of this study and therefore the purpose of the diploma design thesis  is the design of an island of diversity in the urban fabric: an utopian & isolated island within the city, that has a different dynamic & relationship with the rest of the world.

-text by the author

Although  nowadays apartment buildings in big cities no longer meet the desired standard of living, they still remain the main housing solution. Therefore,  it is crucial to improve the living conditions so that life in apartments becomes functional. The approach does not refer to the creation of a new building type that will solve the issue of housing in the city but a fit to the available building stock in order to redefine and renew the concept of the “polykatoikia”  and the  importance of housing  within it.  The goal is to propose a new idea to the existing model of the Greek urban landscape, while indicating  how spaces -that are often considered unused in the classic Greek polykatoikia-can be utilized.

The study area is a dense part of the city , in the area of Agia Triada in Thessaloniki. Among  the buildings, mainly built between 50’s-80’s, our designed island of diversity is found on a building that stands out morphologically and typologically. During the identification of the study area, an attempt is made to distinguish those characteristics that influence and shape the area, in order to categorize  the urban relief of the area. The investigation follows the interior of the apartments  in order to record and interpret the materials that usually appear. As the design focuses on reusing the existing shell it is legitimate – to the extent that is permitted – to utilize the data recorded in the area.

The proposal, redefines the typology of the apartment building. The layout of the old building is overturned through a series of spatial interventions that shift, multiply or demolish the existing boundaries, as specified by the new housing scenarios. Redefining the housing, the character and the form of the semi-public spaces change, too. The apartment building is not treated as a compact mass, repeating the standard design approach but as a search  for new spatial qualities. The void invades the complete in such a way that it enriches the relationships that develop by trying to create a new urbanity. The proposal, finally, includes the design of  6 housing units that are developed in 3 basic levels and refer to different conditions  and users. Also on 3  semi-public  levels, outdoor spaces are organized,  allowing the visitors a reorientation of the position of the building in relation to the urban whole. The goal of the design, ultimately, is not the restoration of  the building to its original form but the creation of a city identity . The resulting design is a mixture of old and new, in an existing shell, based on the needs of habitation and remembering the distinctive features of the area that compose a particular mosaic.

Facts & Credits
Project title Spartis, 25: The house between
Typology  Student work
Location Agia Triada, Thessaloniki, Greece
Students Chara Agnanti & Meropi Konstantinidou
Supervisor Dimitris Gourdoukis
Date  July 2021
Course Diploma Thesis
School Aristotle University of Thessaloniki
Department School of Architecture

Ακνίσωτοι Οίκοι είναι η μόνη φράση που διασώθηκε από το έργο κάποιου αρχαίου τραγικού, ίσως του Αισχύλου: το σπίτι που δεν βγάζει κνίσα, το ρημαδιακό και φτωχό, τ’απομόναχο. Η εγκατάλειψη της γειτονιάς και της κοινής ζωής των ενοίκων ως έννοια στα σύγχρονα κτίρια κατοίκησης, περιγράφεται από τη φράση αυτή – σπίτια από όπου δεν βγαίνει πια καπνός.

Στην ελληνική αστική πραγματικότητα, κυρίαρχο στοιχείο της εικόνας της πόλης αποτελεί η πολυκατοικία ως βασικός κτιριολογικός τύπος. Παρομοιάζοντας την πόλη ως μια θάλασσα ομοιομορφίας, αντικείμενο μελέτης και επομένως σκοπός της διπλωματικής εργασίας είναι ο σχεδιασμός μιας νησίδας διαφορετικότητας στον αστικό ιστό: ένα νησί ουτοπικό και απομονωμένο μέσα στην πόλη που έχει μια διαφορετική δυναμική & σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.

Τα διαμερίσματα των πολυκατοικιών στις μεγάλες πόλεις δεν ανταποκρίνονται πλέον στο επιθυμητό επίπεδο ζωής, ωστόσο αποτελούν την κύρια λύση κατοίκησης στον αστικό ιστό. Το αστικό διαμέρισμα αποτελεί πραγματικότητα για τους περισσότερους και είναι κρίσιμη η βελτίωση του περιβάλλοντος ώστε η διαμονή σε αυτό να γίνει  λειτουργική. Η προσέγγιση μας δεν αναφέρεται στην δημιουργία ενός νέου κτιριακού τύπου που θα επιλύσει το ζήτημα της κατοίκησης στην πόλη αλλά μια εφαρμογή στο διαθέσιμο κτιριακό οικιστικό απόθεμα με στόχο τον επαναπροσδιορισμό και την ανανέωση της έννοιας της πολυκατοικίας αλλά και τη σημασία της κατοίκησης μέσα σε αυτήν. Ουσιαστικά έρχεται να προτείνει μία νέα ιδέα στο υπάρχον μοντέλο του ελληνικού αστικού τοπίου, δείχνοντας παράλληλα πώς μπορούν να αξιοποιηθούν χώροι που συχνά θεωρούνται χωρίς χρήση στην κλασική ελληνική πολυκατοικία. 

Η περιοχή μελέτης αποτελεί ένα τμήμα της πόλης με έντονη αστική πυκνότητα, ανατολικά, στην περιοχή της Αγίας Τριάδας στη Θεσσαλονίκη, μια περιοχή υποβαθμισμένη από τον τρόπο που έχει διαμορφωθεί. Ανάμεσα σε ομοιόμορφα κτίρια κυρίως των δεκαετιών του ’50-’80 εντοπίζεται αυτό που ξεχωρίζει μορφολογικά και τυπολογικά ώστε να αποτελέσει τη δική μας σχεδιασμένη νησίδα διαφορετικότητας.

Κατά τη διάρκεια της αναγνώρισης της περιοχής μελέτης γίνεται μια προσπάθεια διάκρισης των χαρακτηριστικών εκείνων που επηρεάζουν και διαμορφώνουν την περιοχή, προκειμένου να κατηγοριοποιηθεί – χωρίς αυτό να είναι απόλυτο – το αστικό ανάγλυφο της περιοχής.  Η διερεύνηση ακολουθεί και το εσωτερικό των διαμερισμάτων με στόχο την καταγραφή και ερμηνεία των υλικοτήτων που συνήθως εμφανίζονται. Καθώς ο σχεδιασμός εστιάζει στην επαναχρησιμοποίηση του υφιστάμενου κελύφους είναι θεμιτή – στο βαθμό που επιτρέπεται – η αξιοποίηση των στοιχείων που καταγράφονται στη περιοχή. Η πρόταση μετά την διερεύνηση, επαναπροσδιορίζει την τυπολογία της πολυκατοικίας, χωρίς να απορρίπτει το υπάρχον μοντέλο κατοίκησης. Ουσιαστικά, ο σχεδιασμός βασίζεται στις υφιστάμενες μονάδες που συνθέτουν τα διαμερίσματα προσαρμόζοντας τον τρόπο που βιώνεται η κατοίκηση σε αυτές. Η διαρρύθμιση του παλιού κτιρίου ανατρέπεται μέσα από μια σειρά χωρικών επεμβάσεων που μετατοπίζουν, πολλαπλασιάζουν ή καθαιρούν τα υπάρχοντα όρια, όπως προδιαγράφουν τα νέα σενάρια κατοίκησης. Με τον επαναπροσδιορισμό της κατοίκησης μεταβάλλεται και ο χαρακτήρας και η μορφή των ημιδημόσιων χώρων. Η πολυκατοικία, δεν αντιμετωπίζεται ως μία συμπαγής μάζα, επαναλαμβάνοντας την τυπική σχεδιαστική προσέγγιση αλλά αναζητά νέες χωρικές ποιότητες. Το κενό εισβάλει στο πλήρες με τέτοιο τρόπο που εμπλουτίζει τις σχέσεις που αναπτύσσονται προσπαθώντας να δημιουργήσει μία νέα αστικότητα.

Η πρόταση περιλαμβάνει το σχεδιασμό έξι μονάδων κατοίκησης που αναπτύσσονται σε τρία βασικά επίπεδα και αναφέρονται σε διαφορετικές συνθήκες και περιπτώσεις χρηστών. Σε τρία ακόμη επίπεδα οργανώνονται ημιδημόσιοι, υπαίθριοι χώροι διαμορφώνοντας ένα διάλογο με το ανάγλυφο της πόλης και επιτρέποντας στους επισκέπτες, έναν εκ νέου προσανατολισμό της θέσης του κτιρίου σε σχέση με το αστικό σύνολο. Στόχος του σχεδιασμού, τελικά, δεν είναι η αποκατάσταση του κτιρίου σε μια αρχική μορφή αλλά η δημιουργία μιας ταυτότητας στην πόλη. Ο σχεδιασμός που προκύπτει αποτελεί μια ανάμειξη παλιού και νέου, σε ένα υφιστάμενο κέλυφος, με γνώμονα τις ανάγκες κατοίκησης και με ανάμνηση τα διακριτά χαρακτηριστικά της περιοχής που συνθέτουν ένα ιδιαίτερο μωσαϊκό.

Facts & Credits
Τίτλος εργασίας Σπάρτης 25: (Α)κνίσωτοι Οίκοι
Τυπολογία  Σπουδαστική εργασία
Τοποθεσία Αγία Τριάδα, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα
Σπουδαστές Χαρά Αγναντή & Μερόπη Κωνσταντινίδου
Επιβλέπων Καθηγητής Δημήτρης Γουρδούκης
Ημερομηνία Ιούλιος 2021
Μάθημα Διπλωματική εργασία σχεδιασμού
Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών


RELATED ARTICLES