Research thesis by Aikaterini Theodorelou and Eirini Sofikitou, entitled “Metaphor and Analogy as hermeneutic tools in architectural design”, was initiated by a desire to explore and clarify the architectural design process.
Thesis was presented on June 2018 at the Department of Architecture of NTUA and was supervised by Leonidas Koutsoumpos.
–text by the authors
The dissertation attempts to interpret the evolutionary process of design practices through an observational study of a design studio course. The study particularly focuses on the comparative analysis of the concepts of metaphor and analogy as tools of communication and interpretation during the design process, between students and teachers.
Both metaphor and analogy can be described as tools that compare a situation in a given context with another situation in another context. Their main difference, though, lies in the fact that metaphor replaces the given concept with another in order to describe a situation as a whole, while analogy creates a system of relational and structural similarities between the two comparing concepts in order to clarify the first one.
Nevertheless, despite the clear difference between the two terms, in literature and philosophy, the study points out a confusion (in current scholarship about design). In order to establish further the distinction of the two concepts in a practical way, this study utilized a case study by observing the design process of series of design projects in the 3rd year studios (5th semester) at the School of Architecture of the National Technical University of Athens during the academic year 2017-18.
The practical part of this research focused on the way that metaphors and analogies are used during the communication of the academic exchange between teachers and students, either through speech and gestures, or through sketches, drawings and models.
Facts & Credits
Project title Metaphor and Analogy as hermeneutic tools in architectural design
Students Aikaterini Theodorelou, Eirini Sofikitou
Supervisor Leonidas Koutsoumpos
Date June 2018
Institution Department of Architecture, NTUA
Η ερευνητική εργασία της Αικατερίνης Θεοδωρέλου και της Ειρήνης Σοφικίτου, με τίτλο “Η Μεταφορά και η Αναλογία ως εργαλεία ερμηνείας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης”, είχε ως αφετηρία την ανάλυση της αρχιτεκτονικής σύνθεσης με σκοπό την διερεύνηση και ενδεχομένως την αποσαφήνιση της διαδικασίας της.
Η εργασία παρουσιάστηκε τον Ιούνιο του 2018 στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ με επιβλέποντα τον Λεωνίδα Κουτσουμπό.
–κείμενο από τους δημιουργούς
Η εργασία επιχειρεί την ερμηνεία της εξελικτικής πορείας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, η οποία τεκμηριώνεται μέσω της παρακολούθησης της διδασκαλίας, όπως αυτή περιγράφεται στην συνέχεια. Το ενδιαφέρον μας συγκεντρώνεται γύρω από την επικοινωνία μεταξύ των καθηγητών και των φοιτητών και τον τρόπο που ερμηνεύεται η αρχιτεκτονική πράξη, από τη σύλληψη της αρχικής ιδέας μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερα η παρούσα μελέτη εστιάζει και αναλύει τις έννοιες της μεταφοράς και της αναλογίας ως εργαλεία επικοινωνίας και ερμηνείας εννοιών της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.
Τόσο η μεταφορά όσο και η αναλογία ως εργαλεία συγκρίνουν μια κατάσταση σε έναν τομέα με μία άλλη κατάσταση σε έναν άλλο τομέα. Η βασική διαφορά τους έγκειται στο γεγονός ότι η μεταφορά αντικαθιστά μια έννοια με μία άλλη με σκοπό να περιγράψει συνολικά μια κατάσταση, ενώ η αναλογία εστιάζει στην σχεσιακή και δομική ομοιότητα μεταξύ δύο συγκρινόμενων εννοιών προκειμένου να την αποσαφηνίσει. Ωστόσο, παρά την σαφή διαφορά που έχουν οι δύο όροι εξ’ ορισμού, συχνά στην βιβλιογραφία επικρατεί σύγχυση στην διάκριση μεταξύ τους (ειδικά σε αυτή που αφορά τη συσχέτισή τους με το σχεδιασμό).
Προκειμένου να εμβαθύνουμε στη διάκριση των δυο εννοιών πέρα από την θεωρητική έρευνα η εργασία εστιάζει στην παρατήρηση της συνθετικής διαδικασίας μιας σειράς σπουδαστικών εργασιών από το μάθημα της Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης του 5ου εξαμήνου στην Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Η πρακτική αυτή έρευνα εστιάζει στον τρόπο διδασκαλίας και στην επικοινωνία μεταξύ των σπουδαστών και των διδασκόντων. Αυτό επιτυγχάνεται με την καταγραφή των αρχιτεκτονικών προθέσεων των φοιτητών, οι οποίες περιγράφονται είτε μέσω του λόγου και των χειρονομιών, είτε απεικονίζονται μέσω σκίτσων, σχεδίων και προπλασμάτων.
Ως αποτέλεσμα της θεωρητική διερεύνησης και της πρακτικής παρατήρησης της συνθετικής διαδικασίας, η εργασία καταλήγει στην εξής διάκριση: η μεταφορά ξεκινά να εντοπίζεται κυρίως στο πρωταρχικό στάδιο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης καθώς συνδέεται με την κατανόηση του προβλήματος, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να ορίσει το ευρύτερο πλαίσιό της καθ’ όλη την πορεία της σύνθεσης. Η αναλογία εισάγεται κυρίως στο στάδιο του σχεδιασμού και υφίσταται παράλληλα με την έννοια της μεταφοράς μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Γι’ αυτό η έννοια της μεταφοράς αποκτά βαρύτητα στα αρχικά στάδια της σύνθεσης και στην εύρεση της κεντρικής ιδέας, ενώ η αναλογία στο στάδιο του σχεδιασμού και της επίλυσης της ιδέας. Σαφώς βέβαια, δεν αποκλείεται η συνύπαρξή τους, καθώς η συνθετική διαδικασία δεν ακολουθεί γραμμική πορεία και τα πισωγυρίσματα είναι πολύ συχνό αλλά και λογικό φαινόμενο.
Τελικά παρατηρείται πως οποιοσδήποτε τρόπος επικοινωνίας κι αν επιλεχθεί, σκοπός του αρχιτέκτονα είναι η αναζήτηση του αγνώστου μέσα από το γνωστό, διαδικασία που προσδίδει γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη και την διαρκή χρήση μεταφορών και αναλογιών.
Τα δύο αυτά ερμηνευτικά εργαλεία, είναι τόσο κοντινά στον στόχο που επιτελούν – που είναι η σύγκριση δυο εννοιών – αλλά ταυτόχρονα και τόσο μακρινά στον τρόπο με τον οποίο το επιτυγχάνουν αυτό. Παρά τις επιμέρους διαφορές τους, αμφότερα λειτουργούν ως γνωσιακοί μηχανισμοί και συνυπάρχουν χρονικά σε κάθε στάδιο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας Η Μεταφορά και η Αναλογία ως εργαλεία ερμηνείας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης
Φοιτήτριες Αικατερίνη Θεοδωρέλου, Ειρήνη Σοφικίτου
Επιβλέπων Λεωνίδας Κουτσουμπός
Έτος Ιούνιος 2018
Σχολή Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ
READ ALSO: STUSMILUS: A Public Observatory in Salamis island | Diploma thesis by Athanasios Kranidiotis