text provided by the authors of the project – The Corinth Canal is one of the highest human achievements accomplished due to the cutting edge technology of 19th century. It depicts human effort against nature’s constraints in this particular place; this effort dates since antiquity. Diolkos (602 B.C.)- the ancient road made of stones on which ancient Greeks used to pull ships from one gulf to the other- and Neron’s first excavation works show that people have been preoccupied by this spot for thousands of years. Through a research and analysis on multiple levels we understood that the Canal is not only a piece of infrastructure or a transport hub, but also a geocultural palimpsest. It is a geosite with lots of traces of human activities, which could offer an educative experience to its visitors. However, its value remains unknown and the site is inert, because of the decline of the Corinth Canal as infrastructure and the degradation of its surrounding area.
A “3 axes” analysis of the landscape was our basic tool in order to draw conclusions and give shape to our proposition. We considered as “x axis” the one parallel to the Canal axis and as “y axis” the transversal one which links the two banks. The “z axis” was very important, as well, because it’s the one that links the upper ground level with the water level. Time, as a fourth dimension, is decoded and becomes the content of our intervention. Therefore, we aim to create a pole which concentrates a part of the unique experience that the Canal can offer and give the chance to the visitor to face its real dimensions and history. As a result, the visitor understands the essence of the landscape through an educative procedure based on observation and introspection. The proposition consists of three entities: a bridge as an exposition about the Canal (swing-link), a building as a museum about its history (face to) and a tower as researchers’ space (submersion-emersion). Each one confronts a different cartesian dimension of the three ones which are included in the canal’s section. In this way, we create a network which allows people to experience the Canal’s section on different levels. This network is located at a critical spot in the Canal, at its highest point. It is also anchored to existing uses and routes and it is part of a larger network which we design in the area in order to facilitate the access and to promote the exploration of the site and its surroundings.
Η Διώρυγα της Κορίνθου είναι ένα από τα κορυφαία επιτεύγµατα της τεχνολογίας του 19ου αιώνα και αποτυπώνει τον αγώνα του ανθρώπου απέναντι στη φύση στο συγκεκριµένο τόπο, έναν αγώνα που ξεκινάει από την αρχαιότητα. Η Δίολκος (602 π.Χ.) – ο χερσαίος λιθόστρωτος δρόμος πάνω στον οποίο οι Αρχαίοι ‘Ελληνες έσυραν τα πλοία- και οι πρώτες εκσκαφές για την διόρυξη του Ισθμού από το ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρωνα (67 μ.Χ.), είναι από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία που δείχνουν ότι αυτό το σημείο απασχολούσε τους ανθρώπους από πολύ νωρίς. Μέσα από µια πολυεπίπεδη έρευνα και ανάλυση καταλάβαµε ότι δεν πρόκειται µόνο για ένα τεχνικό έργο κι έναν συγκοινωνιακό κόµβο υπερτοπικής σηµασίας, αλλά για ένα γεωπολιτιστικό παλίµψηστο, έναν γεώτοπο που συγκεντρώνει ψήγµατα της ανθρώπινης δραστηριότητας και άρα αποτελεί ένα τοπίο µε παιδευτική αξία για τον επισκέπτη. Ωστόσο η αξία αυτή παραµένει άγνωστη και ο χώρος αδρανοποιηµένος λόγω της παρακµής στην οποία έχει περιέλθει η Διώρυγα ως τεχνικό έργο και της υποβάθµισης που υφίσταται η ευρύτερη περιοχή.
Βασικό εργαλείο για την εξαγωγή συµπερασµάτων αλλά και τη σύνθεση της πρότασής µας αποτέλεσε η ανάγνωση του τοπίου σε τρεις άξονες. Ορίσαµε ως άξονα χ τον παράλληλο σε αυτόν της Διώρυγας, ως άξονα ψ τον εγκάρσιο που ενώνει τις δύο όχθες, ενώ πολύ σηµαντικό ρόλο έπαιξε και ο άξονας z, δηλαδή ο κατακόρυφος που συνδέει το έδαφος µε το νερό. Τις τρεις αυτές διαστάσεις συµπληρώνει µία τέταρτη, αυτή του χρόνου, η οποία αποκωδικοποιείται και γίνεται περιεχόµενο της παρέµβασης.
Στόχος µας, λοιπόν, είναι να δηµιουργήσουµε έναν πόλο που θα συµπυκνώνει τη βιωµατική εµπειρία που µπορεί να προσφέρει η Διώρυγα, φέρνοντας αντιµέτωπο τον επισκέπτη µε τις διαστάσεις και την ιστορία της. Εν τέλει, ο επισκέπτης κατανοεί την ουσία αυτού του τοπίου µέσα από µια παιδευτική διαδικασία παρατήρησης αλλά και ενδοσκόπησης. Δηµιουργείται έτσι ένα “χωροδίκτυο” που επιτρέπει στον άνθρωπο να βιώσει συνολικά την τοµή της Διώρυγας στα διάφορα σηµεία της. Το χωροδίκτυο αυτό τοποθετείται σε κοµβικό σηµείο του μήκους και στο µέγιστο ύψος του ορύγματος, αγκυρώνει σε υπάρχοντες υποδοχείς και κινήσεις και αποτελεί µέρος ενός ευρύτερου δικτύου που σχεδιάζεται στην περιοχή προκειµένου να διευκολύνει την πρόσβαση και την ανακάλυψη του τόπου από τον παρατηρητή.
ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Α. Συρραφή των ορίων στους 3 άξονες
Β. Αναζήτηση μιας εξωστρεφούς δομής
Γ. Ισορροπία φυσικού και τεχνητού
Δ. Δημιουργία νέου περιβάλλοντος
Αποτέλεσμα της σύνθεσης όλων των παραπάνω στοιχείων, αποτελεί μια πρόταση που αναλύεται σε τρεις ενότητες. Οι τρεις ενότητες είναι: μία γέφυρα-έκθεση (αιώρηση-ζεύξη), ένα κτήριο-µουσείο (έναντι) κι ένας πύργος-χώρος ερευνητών (βύθιση-ανάδυση). Κάθε µία τελεί και µια αναµέτρηση µε µία από τις διαστάσεις του τόπου, με την τοµή της Διώρυγας.
Α. ΓΕΦΥΡΑ – ΙΝ SITU ΕΚΘΕΣΗ (άξονας y)
Η γέφυρα δημιουργεί τη συνθήκη αιώρησης, στην κορύφωση της Διώρυγας, όπου στέκεται κανείς μετέωρος στο κενό αυτής της τομής, και ίσως όχι να στέκεται αλλά να ίπταται, σε διαρκή επαφή με το συγκείμενο και τις φυσικές συνθήκες, όπου του χαρίζεται η θέαση του ορύγματος σε όλο της το μήκος μέχρι τους δύο κόλπους. Φιλοξενεί μία in situ έκθεση που αφορά στη Διώρυγα σήμερα και οργανώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες πάνω σε μία λωρίδα – κορδέλα που παρέχει τις απαραίτητες επιφάνειες έκθεσης.
Β. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΙΩΡΥΓΑΣ (άξονας χ)
Μια χειρονομία που θα τοποθετήσει τον επισκέπτη έναντι της άλλης πλευράς. Πρόκειται για μια περιήγηση πιο ήπιων ρυθμών, σε μονοπάτια, αίθρια και ράμπες απ’ όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει αυτά τα εντυπωσιακά τοιχώματα. Μία ανάγλυφη “σκαλωσιά”, που υπάρχει και αποκτά νόημα μόνο από αυτό που βρίσκεται απέναντί της. Αρχή σχεδιασμού αποτέλεσε η εναλλαγή κλειστών, ημιυπαίθριων και υπαίθριων χώρων με στόχο να διατηρηθεί η ισορροπία που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στο φυσικό και τεχνητό περιβάλλον. Οι τρείς πρώτοι κλειστοί όγκοι φιλοξενούν την μόνιμη έκθεση για την ιστορία της Διώρυγας και ο τέταρτος στεγάζει ένα εστιατόριο-καφέ, ενώ δυο νεες εξωτερικές ράμπες συμπληρώνουν την κίνηση μίας ήδη υπάρχουσας στο σημείο.
Γ. ΠΥΡΓΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ (άξονας z)
Στην περίπτωση του πύργου επιλέχτηκε μια πορεία αντίστροφη από την συνήθη τάση του ανθρώπου να ορθώνει τα κτίσματά του πάνω στη γη προς τον ουρανό. Πρόκειται για ένα όρυγμα – διάτρηση, που κατεβαίνει σχεδόν μέχρι τη στάθμη του νερού. δημιουργώντας μια κατακόρυφη γέφυρα ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν του τοπίου. Ενώ λοιπόν γενικά τα κύρια χαρακτηριστικό ενός πύργου είναι η έξαρση και η εποπτεία, εδώ κύρια χαρακτηριστικά γίνονται η καταβύθιση και η ενδοσκόπηση- η εσωτερική θέαση. Σε αυτό το ιδιαίτερο περιβάλλον τοποθετούνται χώροι για τους ερευνητές που ενδιαφέρονται να μελετήσουν τη Διώρυγα, ενώ ο πύργος ως κατασκευή λειτουργεί σαν πυλώνας για τη γέφυρα και φιλοξενεί τις κατακόρυφες κινήσεις ερευνητών και επισκεπτών.
επίλογος
Μέσα, λοιπόν, από την αναζήτησή µας για το πώς ένα τεχνικό έργο σωρρεύει σηµάδια υποβάθµισης, τόσο ως προς τη λειτουργία του όσο και στην ευρύτερη περιοχή, καταλήγουµε πως µια γεωπολιτιστική συρραφή θα µπορούσε να ενεργοποιήσει ξάνα τον τόπο αυτόν ως παλίµψηστο πολλαπλών στοιχείων και ενοτήτων.
Θεωρούµε πως γενικότερα οι χώροι βρίσκονται σε έναν διαρκή κύκλο ζωής και θανάτου, µνήµης και λήθης, καθώς νέες εγγραφές αέναα έρχονται να αντικαταστήσουν τις παλαιότερες. Η κατοίκηση, µε την έννοια της οικειοποίησης ενός χώρου, εναποθέτει αλλά και σβήνει χωρικές εγγραφές νοηµατικές και υλικές. Η ερµηνεία και η ανάγνωση του χώρου δια της πρακτικής αυτής θα αποθέτει διαρκώς νέα ενεργήµατα,. Αναγνωρίζοντας πως αυτή η κυκλική κίνηση είναι αναπόφευκτη, επιδιώξαµε να ξεκινήσουµε έναν νέο κύκλο ανάγνωσης, επανεκτίµησης και ενεργοποίησης του συγκλονιστικού αυτού ανθρώπινου έργου, ο οποίος θα συνυπάρξει ή θα διαδεχτεί εν καιρώ τον προηγούμενο, προστατεύοντάς τον ταυτόχρονα από τη λήθη.
ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΟΡΥΓΜΑ,
ΜΙΑ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΣΥΡΡΑΦΗ ΣΤΗ ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ
σπουδαστική ομάδα Ζακυνθινού-Ξάνθη Μαργαρίτα, Μυλωνά Έλενα, Τζουνίδου Ζωή
επιβλέποντες Καρβουντζή Βαλεντίνη, Βασιλάτος Παναγιώτης
ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Οκτώβριος 2017
BETWEEN THE LIMIT AND THE TRENCH,
SPATIAL CORRELATIONS IN THE CORINTH CANAL
students Ζakynthinou-Χanthi Μargarita, Μylona Εlena, Τzounidou Ζoi
supervisors Κarvountzi Valentini, Vasilatos Panagiotis
NTUA, School of Architecture, October 2017
Aggelos Chatzatoglou & Eleftherios Karydis designed a museum of modern history also at the Isthmus of Corinth! Have a look at it here!
READ ALSO: Έτερα Υδάτινα Τοπία | Δάφνη - Χριστίνα Παπαδοπούλου