Στα πλαίσια της ενότητας Women In Architecture, η αρχιτέκτονας και αρχισυντάκτρια του Archisearch.gr, Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου, επιμελείται και παρουσιάζει την υποενότητα «Νέα Γενιά Ελληνίδων Αρχιτεκτόνων» που αποσκοπεί στην ανάδειξη των γυναικείων μορφών και θηλυκοτήτων της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής σκηνής. Μέσα από την ανίχνευση των πολύμορφων και πολύχρωμων μεθοδολογιών έρευνας και δράσης τους, επιχειρείται η σκιαγράφηση του πως αυτές μετασχηματίζουν και αναδιαμορφώνουν το πεδίο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής σκέψης και παραγωγής σήμερα.
Συμφοιτήτριες, στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΑΠΘ, και συναδέλφισσες, στη δημιουργική τους πορεία στην αρχιτεκτονική, η Ελευθερία Φατσέα, ιδρύτρια του So Far Studio, και η Έλλη Αθανασιάδου, ιδρύτρια του Space is around us, προτιμούν την συνεργασία από τον ανταγωνισμό και μας εξηγούν, με επιχειρήματα, γιατί. Η Ελευθερία και η Έλλη αφηγούνται στη Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου τι σημαίνει να είσαι γυναίκα αρχιτέκτονας, μελετήτρια, μηχανικός, και επιβλέπουσα στην Ελλάδα του σήμερα και απαντούν σε ερωτήματα όπως: Είναι η αρχιτεκτονική μια εργασία υπαλληλική; Υπάρχει το ιδανικό έργο ή ο ιδανικός πελάτης; Θέλουμε το καλό design ως κοινωνικό αγαθό προσβάσιμο σε όλες και όλους; Πως βλέπουν το μέλλον τους στην αρχιτεκτονική;
˜
˜
˜
Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου: Η αφετηρία της αρχιτεκτονικής πορείας σας ήταν κοινή, εφόσον και οι δυο πήρατε το πτυχίο σας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και έκτοτε συνεργάζεστε, περιστασιακά, σε κάποια από τα έργα που αναλαμβάνουν τα γραφεία σας. Θεωρείτε πως η συνεργασία είναι εγγενές στοιχείο της αρχιτεκτονικής δημιουργίας και αν ναι, με ποιους τρόπους εμφανίζεται αυτό στην προσωπική σας πρακτική; Κατά την διάρκεια των σπουδών σας, νιώσατε ότι καλλιεργείται η συνεργατική διάθεση και επικοινωνία μεταξύ των σπουδαστών/τριών;
Ελευθερία Φατσέα: Η αρχιτεκτονική, από τη φύση της, είναι μια συλλογική διαδικασία που απαιτεί τη συνέργεια διαφορετικών δεξιοτήτων. Αυτό είναι ένα βίωμα που ξεκινάει από τα φοιτητικά κιόλας χρόνια, μέσα από την ομαδική εργασία στα εργαστήρια, όπου ως φοιτητές καλούμαστε να ανταλλάξουμε ιδέες, να διαχειριστούμε προκλήσεις και να συνθέσουμε λύσεις από κοινού.
Στην επαγγελματική πρακτική, η συλλογική εργασία παραμένει θεμελιώδης, τόσο μεταξύ αρχιτεκτόνων όσο και διεπιστημονικά, εξαιτίας της πολυδιάστατης φύσης του αρχιτεκτονικού έργου.
Αυτή η δυναμική ενισχύει τον αρχιτεκτονικό διάλογο και οδηγεί σε πιο ολοκληρωμένα έργα.
Δείτε, περισσότερα, για το SO FAR STUDIO, εδώ!
ΜΑΠ: Η Ελευθερία είναι ιδρύτρια και επικεφαλής του So Far Studio και η Έλλη είναι ιδρύτρια και επικεφαλής του Space is around us. Ποιοι είναι οι κοινοί τόποι ανάμεσα στα δυο δημιουργικά γραφεία και ποια στοιχεία διαφοροποιούν την πρακτική του κάθε στούντιο;
Έλλη Αθανασιάδου: Νομίζω πως τα κοινά στοιχεία των πρακτικών μας μπορούν να εντοπιστούν σε δύο επίπεδα, ένα πιο θεωρητικό και ένα πιο πρακτικό-σχεδιαστικό ως προς τα συνθετικά εργαλεία που χρησιμοποιούμε. Τα γραφεία μας πέραν του ότι ιδρύθηκαν περίπου συγχρόνως, αφορούν και τα δύο τη δημιουργική έκφραση δύο νεαρών αρχιτεκτόνων με πάθος και αγάπη για το αντικείμενο.
Θα έλεγα πως είναι δύο αγνές και ειλικρινείς εκδηλώσεις των ερεθισμάτων και επιρροών που αποκτήσαμε σε βάθος χρόνου από τις σπουδές μας, τα ταξίδια και τις προηγηθείσες επαγγελματικές εμπειρίες μας.
Σε σχεδιαστικό επίπεδο, πιστεύω, εύκολα, κανείς διακρίνει το χρώμα, ως κοινό συνθετικό εργαλείο των δύο γραφείων, την κλίμακα των έργων, την αναζήτηση πρωτοτυπίας και αυθεντικότητας.
Στις διαφορές, θα ανέφερα, ίσως, πως το Space τείνει να παντρεύει το παλιό με το καινούργιο διατηρώντας κάποια vintage στοιχεία, και, επίσης, χρησιμοποιεί κάποια στοιχεία του context ως αφορμές. Από την άλλη, πιστεύω πως η Ελευθερία αντιλαμβάνεται τα έργα περισσότερο σαν λευκό καμβά και προτείνει πιο ρηξικέλευθες και eye-catching παρεμβάσεις. Σε κάθε περίπτωση κοινός μας στόχος αποτελεί η βέλτιστη πρόταση σύμφωνα πάντα και με τις προθέσεις και ανάγκες του εκάστοτε πελάτη αλλά και με σεβασμό στην αρχιτεκτονική μας παιδεία.
Δείτε, περισσότερα, για το KYANO στην Αθήνα, εδώ!
Ελευθερία Φατσέα: Όπως ανέφερε και η Έλλη, η ανάγκη μας να δημιουργήσουμε κάτι δικό μας γεννήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα, λίγο μετά την καραντίνα. Σε αυτή την μετα-κόβιντ εποχή που απαιτούσε απαντήσεις σε νέες ανάγκες, δημιουργήθηκε ένας κοινός τόπος για τις πρακτικές μας.
Τα έργα μας είναι παρόμοιας κλίμακας, τις περισσότερες φορές ο προϋπολογισμός είναι περιορισμένος, και οι πελάτες που μας εμπιστεύονται αναζητούν συχνά μια πιο φρέσκια ματιά στα πράγματα, κάτι πέρα από τα συνηθισμένα.
Στην προσέγγιση και των δύο μας διατηρείται ακόμα ο ρομαντισμός που είχαμε ως φοιτήτριες και ο ενθουσιασμός για κάθε νέα πρόκληση. Οι διαφορές μας, πέραν των βασικών αισθητικών ταυτοτήτων μας, εντοπίζονται, ενδεχομένως, στην μεθοδολογία που ακολουθεί η κάθε μια, από τη σύλληψη έως την ολοκλήρωση ενός έργου, διαμορφώνοντας ξεχωριστές σχεδιαστικές διαδρομές. Επίσης, η έμπνευση και οι αφορμές διαφέρουν, όπως σε κάθε δημιουργό, επηρεάζοντας τον τρόπο που κάθε έργο παίρνει μορφή.
Δείτε, περισσότερα, για το SO FAR STUDIO, εδώ!
ΜΑΠ: Μιλάτε για «μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική αγορά», αναφερόμενες στην πραγματικότητα δημιουργίας του αρχιτεκτονικού έργου, εντός της οποίας περιγράφετε τη σχέση των γραφείων σας ως «συναγωνιστική παρά ανταγωνιστική». Περιγράψτε μας, στην πράξη, αυτή την ειδοποιό διαφορά στην επαγγελματική σας συσχέτιση. Ποιοι παράγοντες πιστεύετε πως κάνουν την σύγχρονη αρχιτεκτονική αγορά τόσο ανταγωνιστική;
ΕΑ: Τα τελευταία χρόνια η κατασκευή στην Ελλάδα έχει ανέβει πολύ με συνέπεια και τη δημιουργία πολλών νέων γραφείων. Η σύγκριση είναι αναπόφευκτη, παρόλα αυτά όλο τον καιρό που αναπτύσσουμε τα γραφεία μας με τις όποιες διακρίσεις ή επιτυχίες της καθεμιάς τείνουμε να έχουμε υποστηρικτική στάση ηθικά και έμπρακτα μεταξύ μας. Ανταλλάσσουμε συχνά συμβουλές και δίνουμε ιδέες, η μια στην άλλη, στο πλαίσιο της σύνθεσης ενός έργου, ενώ, ταυτόχρονα, υποστηριζόμαστε, εκατέρωθεν, ψυχικά.
Θυμάμαι, χαρακτηριστικά, πως στο πρώτο υλοποιημένο έργο μου, το Mosaico, είχα δεύτερες σκέψεις ως προς το συνδυασμό τόσο έντονων χρωμάτων και, συζητώντας με την Ελευθερία, εκείνη με προέτρεψε να μη φοβηθώ μία πιο τολμηρή πρόταση και ν’ αφήσω τη δημιουργικότητά μου ελεύθερη.
Τελικά, είχε δίκιο και το έργο βρήκε μεγάλη απήχηση στο κοινό. Όταν δουλεύεις πολλές ώρες μόνος σου χωρίς συνεργάτες είναι συχνό φαινόμενο να έχεις δεύτερες σκέψεις ή κάπου η σκέψη σου να “κολλήσει”. Δεν έχουμε κάποιο πρακτικό κέρδος με την ανταλλαγή ιδεών και την αλληλοϋποστήριξη, αντιθέτως κανείς θα έλεγε ότι εφόσον απευθυνόμαστε σε παρόμοιο κοινό μία καλή ιδέα και μία καλή πρόταση θα μπορούσαν να προσελκύσουν πελάτες που δυνητικά το άλλο γραφείο θα μπορούσε να έχει.
Στο κομμάτι της κατασκευής, επίσης, το εργατικό δυναμικό των τεχνιτών, λόγω της απότομης άνθησης της κατασκευής, είναι αρκετά περιορισμένο. Είναι, άρα, μεγάλη βοήθεια η συνεργασία μας με τα ίδια συνεργεία και οι συστάσεις τεχνιτών. Ένας τεχνίτης που είχε μια καλή συνεργασία με την Ελευθερία για μένα λειτουργεί ως εγγύηση λόγω της εμπιστοσύνης που έχω στον τρόπο που δουλεύει.
Έτσι, συντάσσουμε και μοιραζόμαστε μία κοινή πλατφόρμα προμηθευτών και τεχνιτών κερδίζοντας χρόνο και δημιουργώντας ένα σταθερό δίκτυο συνεργατών.
Δείτε, περισσότερα, για το MOSAICO στη Κυψέλη, εδώ!
ΜΑΠ: Έχοντας ιδρύσει τα δικά σας δημιουργικά γραφεία, με έδρα την Αθήνα, και έχοντας εργασθεί στο εξωτερικό, έχετε επιφορτιστεί, όπως δηλώνετε, «με το σύνολο των ρόλων ενός αρχιτέκτονα». Πόσοι και ποιοι είναι αυτοί οι ρόλοι/ευθύνες/υποχρεώσεις και πόσο εύκολο είναι να διεκπεραιωθούν από ένα και μόνο άτομο;
ΕΑ: Πραγματικά, το να δουλεύεις ως αρχιτέκτονας στα πλαίσια του εργατικού δυναμικού ενός γραφείου ή μιας αρχιτεκτονικής εταιρείας είναι ριζικά διαφορετικό από το να δουλεύεις ως ελεύθερος επαγγελματίας, που τρέχει το δικό του/της στούντιο. Στην πρώτη περίπτωση, ειδικά σε μεγάλες εταιρείες, ο/η αρχιτέκτονας, συχνά, ασχολείται με συγκεκριμένα, μεμονωμένα, κομμάτια της διαδικασίας σχεδιασμού, επαναληπτικά, σε βάθος χρόνου. Επίσης, σπάνια, ως υπάλληλος βλέπει κάποιος ή κάποια τη συνολική εξέλιξη ενός έργου, καθότι μπορεί για παράδειγμα να εργάζεται μόνο στο κομμάτι του concept ή της μελέτης εφαρμογής.
Προσωπικά, πολύ σπάνια ως εργαζόμενη σε γραφεία έχω κάνει επίβλεψη ή έχω βρεθεί σε εργοτάξιο. Συνήθως, επιφορτίζεται κανείς με το σχεδιασμό επί χάρτου και αυτό για μένα αποτελούσε σημαντικό παράπονο και παράγοντα που με ώθησε να θέλω να κάνω κάτι δικό μου. Θεωρώ, πως η συνθετική διαδικασία δεν πρέπει να κατακερματίζεται σε διαφορετικά πρόσωπα που εξειδικεύονται σ’ ένα συγκεκριμένο στάδιο κάθε έργου.
Πιστεύω, πως ένας/μια ολοκληρωμένος/η αρχιτέκτονας οφείλει να μπορεί να φέρει εις πέρας ένα έργο από την πολύ αρχική σύλληψη έως και την τελευταία λεπτομέρεια της κατασκευής.
Δε μου αρέσει η λογική του design αρχιτέκτονα ή του technical αρχιτέκτονα, τίτλοι που συχνά συναντώνται στο εξωτερικό. Ο έντονος καταμερισμός ευθυνών πιστεύω πως αλλοιώνει τον ίδιο τον ορισμό του επαγγέλματος. Αντιθέτως, ως επικεφαλής ενός μικρού γραφείου στην ουσία ασχολείσαι με τα πάντα, γίνεσαι πολυπράγμων και καλείσαι μονίμως να έχεις μια συνολική εικόνα του έργου. Γνωρίζεις, θέλοντας και μη, από τις συνθετικές αρχές του έργου μέχρι και τον κωδικό βαφής και τις διατομές των στραντζαριστών σκελετών. Επιπλέον, επιφορτίζεσαι σαφώς και με πιο γραφειοκρατικούς ρόλους, όπως επικοινωνία με δημόσιες υπηρεσίες, λογιστικά θέματα και πληρωμές.
Δείτε, περισσότερα, για το Bocas Wine Bar στα Εξάρχεια, εδώ!
ΜΑΠ: Δεδομένης της επαγγελματικής σας εμπειρίας, τι διαφορετικό ή ιδιαίτερο έχει να προσφέρει στον πελάτη, ένα μικρό δημιουργικό γραφείο των 1-4 ατόμων, σε σχέση με ένα μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό γραφείο των 5-15 ατόμων ή μια αρχιτεκτονική εταιρεία των 20+ υπαλλήλων;
ΕΦ: Η πρώτη μου επαγγελματική εμπειρία – για την οποία είμαι πολύ ευγνώμων – ξεκίνησε το 2017 σε ένα γραφείο που αποτελούνταν από 4-5 άτομα. Στο πέρασμα 4-5 χρόνων βίωσα την σταδιακή εξέλιξη του σε γραφείο 20 ατόμων, μετακόμιση σε μεγαλύτερο χώρο και αλλαγή της κλίμακας των έργων, που επέφερε και ριζική αλλαγή στους ρυθμούς εργασίας και στις γενικότερες απαιτήσεις, αλλά και στην σχεδιαστική του ταυτότητα.
Κατά τη γνώμη μου, όσο μικρότερο είναι ένα δημιουργικό γραφείο, τόσο πιο προσωποποιημένη είναι η εμπειρία του πελάτη, καθώς η συνεργασία είναι άμεση, χωρίς ενδιάμεσους. Σ’ ένα μικρό γραφείο 1-4 ατόμων, ο πελάτης συνεργάζεται απευθείας με τον/την επικεφαλή αρχιτέκτονα, εξασφαλίζοντας αμεσότητα, ταχύτητα και μεγαλύτερη ευελιξία.
Είναι σημαντικό το ίδιο άτομο να διαχειρίζεται ένα έργο από την αρχή ως το τέλος, κάτι που συνήθως δεν συμβαίνει όταν η κλίμακα του γραφείου είναι μεγάλη και ο καθένας είναι ένα ‘αναλώσιμο’ γρανάζι ενός μεγαλύτερου μηχανισμού.
Στα μεγάλα και μεγαλύτερα γραφεία, η προσωπική επαφή μειώνεται, καθώς οι αρμοδιότητες κατανέμονται σε διαφορετικά άτομα, που συχνά ανανεώνονται. Σε αρχιτεκτονικές εταιρείες 20+ ατόμων δε, η διαδικασία είναι ακόμα πιο δομημένη και ιεραρχημένη. Επίσης, ένα μικρό γραφείο, λόγω μικρότερου αριθμού και πιθανόν και μικρότερης κλίμακας έργων, επικεντρώνεται στην δημιουργικότητα και στη ποιότητα, και αντιμετωπίζει το έργο με μεγαλύτερη προσοχή, ενώ η αρχιτεκτονική του γραφή παραμένει αυθεντική, καθώς δεν έχει αλλοιωθεί από τα διαφορετικά ‘χέρια’ και την ανάγκη μαζικής διεκπεραίωσης έργων.
ΜΑΠ: Ας αναφερθούμε στην έμφυλη διάσταση της αρχιτεκτονικής παραγωγής όπως διαγράφεται μέσα από την τριπλέτα γιαπί-συνεργεία-αρχιτεκτονική επίβλεψη. Στατιστικά μιλώντας, ο χώρος της οικοδομής είναι μια κατεξοχήν ανδροκρατούμενη επικράτεια. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για μια γυναίκα αρχιτεκτόνισσα να επιβλέψει την κατασκευή ενός έργου που έχει μελετήσει σε σύγκριση με έναν άντρα συνάδελφό της; Εντοπίζετε ουσιαστική διαφορά από την προσωπική σας εμπειρία;
EA: Τώρα, αλήθεια, αγγίζουμε ένα φλέγον και ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα που βρίσκει εφαρμογή, κατά τη γνώμη μου, σε πολλούς ‘παραδοσιακά’ αντρικούς επαγγελματικούς κλάδους. Δυστυχώς, βρισκόμαστε ακόμα σε μια πατριαρχική εποχή που παρότι έχει δοθεί στις γυναίκες πρόσβαση σε ένα μεγάλο εύρος επαγγελμάτων, εκείνες δεν παύουν να κρίνονται βάσει του φύλου τους, του τι φοράνε, αν είναι προκλητικά ντυμένες, αν έχουν ή αν δεν έχουν αρκετά αυταρχικό ύφος. Τα περιστατικά που έχουν συμβεί σε μένα και σε συναδέλφισσες γυναίκες στο εργοτάξιο, την ώρα της επίβλεψης, είναι πολλά και όχι τόσο ευχάριστα.
Δυστυχώς, κρίνεσαι ως γυναίκα και όχι ως μηχανικός από την πρώτη στιγμή που βρίσκεσαι στο ‘γιαπί’. Οι τεχνίτες, σχεδόν, 100% είναι άντρες και, ενδεχομένως, η ιεραρχική θέση που μας δίνει ο τίτλος της ‘αρχιτέκτονα’ δημιουργεί μια δυναμική που κάποιους τους δυσαρεστεί. Εν μέρει, είναι ηλικιακός ο ρατσισμός αλλά, εν πολλοίς, είναι έμφυλος.
Ένας νεαρός, άντρας, αρχιτέκτονας θα έχαιρε, ενδεχομένως, πιο άμεσου σεβασμού. Αυτό είναι κάτι που πρέπει, άμεσα, ν’ αλλάξει. Δεν πιστεύω ότι η γυναίκα οφείλει να φέρεται περισσότερο αυταρχικά ή να μιμείται συμπεριφορές παραδοσιακά πιο ‘ανδρικές’.
Ο εργασιακός σεβασμός πρέπει να καλλιεργηθεί πρωτίστως στη παιδεία των νέων στην Ελλάδα ώστε να εξαλειφθούν οι τόσο σαφείς διακρίσεις μεταξύ ‘πιο θηλυκών ή πιο ανδρικών συμπεριφορών και επαγγελμάτων’.
Δείτε, περισσότερα, για το OCHRA στο Παγκράτι, εδώ!
ΜΑΠ: Σημειώνετε πως «τα έργα χαμηλότερου προϋπολογισμού αποτελούν για εμάς πρόκληση και στόχο μας θέτουμε πάντα την παραγωγή ενός όμορφου και λειτουργικού αποτελέσματος» εφόσον πιστεύετε πως «το design είναι και θα έπρεπε να είναι για όλους ανεξαρτήτως οικονομικών δυνατοτήτων». Πως προσαρμόζετε την εκάστοτε αρχιτεκτονική πρόταση, σε επίπεδο κεντρικής ιδέας και επιλογής σχεδιαστικών χειρισμών και υλικοτήτων, στην οικονομική δυνατότητα του εκάστοτε πελάτη χωρίς να θυσιάσετε την πρωτοτυπία του αποτελέσματος αλλά και την δημιουργική εξέλιξη του αρχιτεκτονικού σας ύφους;
ΕΦ: Ένα από τα πιο ενθαρρυντικά φαινόμενα της εποχής μας είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι, ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας, αντιλαμβάνονται τη σημασία του καλού σχεδιασμού στη καθημερινότητά τους. Αναζητούν τη συνεργασία με αρχιτέκτονες, ακόμα και για έργα μικρής κλίμακας, όπως η ανακαίνιση μιας κουζίνας ή ενός μπάνιου. Αυτό, συχνά, συνεπάγεται αυστηρά περιορισμένο προϋπολογισμό, ο οποίος μπορεί να θέσει προκλήσεις στη δημιουργική διαδικασία.
Ακριβώς επειδή το design είναι και πρέπει να παραμείνει προσβάσιμο σε όλους, ένα μικρό budget μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε την αρχιτεκτονική σκέψη, να επανεξετάσουμε τη χρήση των υλικών και να δημιουργήσουμε χώρους που είναι όχι μόνο όμορφοι και λειτουργικοί, αλλά και γεμάτοι χαρακτήρα. Δεν σημαίνει δηλαδή απαραίτητα συμβιβασμούς στην ποιότητα ή την αισθητική.
Ας αποτελέσει μια δημιουργική πρόκληση—μια ευκαιρία να αναζητήσουμε ευφυείς σχεδιαστικές λύσεις, να αξιοποιήσουμε τα υλικά με απρόσμενους τρόπους και να διαμορφώσουμε χώρους που συνδυάζουν λειτουργικότητα, αισθητική και πρωτοτυπία.
ΜΑΠ: Θα λέγατε πως υπάρχει για εσάς το ιδανικό έργο ή ο ιδανικός πελάτης; Και αν ναι, ποια τα χαρακτηριστικά τους;
ΕΦ: Ένας ‘ιδανικός’ πελάτης είναι εκείνος που επικοινωνώντας τις ανάγκες και το όραμά του, θα εμπιστευτεί πλήρως την διαδικασία του σχεδιασμού. Έτσι, δημιουργείται ένα γόνιμο έδαφος για πρωτότυπες και καινοτόμες λύσεις, χωρίς τον φόβο του συμβιβασμού ή της υπερβολικής παρέμβασης.
Ο σχεδιασμός είναι μια διαδικασία εξερεύνησης και πειραματισμού, όπου η δημιουργικότητα ανθίζει όταν ο πελάτης επιτρέπει στο έργο να εξελιχθεί πέρα από τις αρχικές του προσδοκίες. Ένα ‘ιδανικό’ έργο γεννιέται όταν υπάρχει αυτή η ελευθερία.
Όταν μας επιτρέπεται να διερευνήσουμε νέες μορφές, υλικά, ιδέες και προσεγγίσεις, το αποτέλεσμα δεν είναι απλώς λειτουργικό ή όμορφο, αλλά ένα έργο αυθεντικό που εμπνέει και αφήνει το δικό του αποτύπωμα. Ένα παράδοξο φαινόμενο, που μου αρέσει να παρατηρώ, είναι ότι, συχνά, την μεγαλύτερη ελευθερία την παραχωρούν άνθρωποι που, όχι απλά δεν έχουν επαφή με το design και την τέχνη, αλλά μάλλον τους αφήνει αδιάφορους οτιδήποτε σχετικό. Ίσως, αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχουν προσκολληθεί σε συγκεκριμένες αισθητικές νόρμες ή τάσεις, ούτε έχουν προδιαμορφωμένες απόψεις για το πώς “πρέπει” να είναι ένας χώρος. Χωρίς να επιβάλλουν αυστηρούς κανόνες ή να αναζητούν συνεχώς επιβεβαίωση, αφήνουν τον αρχιτέκτονα να εκφραστεί ελεύθερα, εμπιστευόμενοι τη διαδικασία. Είναι, λοιπόν, ενδιαφέρον πώς η άγνοια ή η αδιαφορία του πελάτη, για το αντικείμενο, μπορεί να οδηγήσει, άθελά της, σε πρωτότυπες και τολμηρές λύσεις, απελευθερώνοντας τον αρχιτέκτονα από στερεότυπα και συμβάσεις.
ΜΑΠ: Πως φαντάζεστε τα δημιουργικά γραφεία σας, So Far Studio και Space is around us, το 2035;
ΕΑ: Σίγουρα να μη σταματήσουμε να ονειρευόμαστε μια πιο όμορφη Αθήνα, μια Ελλάδα με περισσότερο σεβασμό στην αρχιτεκτονική του τόπου. Αν θα μπορέσουμε κι εμείς, με τις πρακτικές μας, να συμβάλουμε έστω και λίγο σε αυτό το όραμα τότε για εμάς θα είναι κέρδος.
Να μη χαθεί το πάθος και η αυθεντικότητα, να συνεχίσουμε να παράγουμε πρωτότυπο έργο και να το συνδυάζουμε με την αποκτηθείσα κατασκευαστική και συνθετική εμπειρία μας.
Για μένα, όραμα θα ήταν και η δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους αρχιτέκτονες, σε ένα υγιές πλαίσιο, παρά τις φορολογικές προκλήσεις που τίθενται, δυστυχώς, στις μικρές επιχειρήσεις.
Θα ήθελα να φτιάξω μία υγιή ομάδα δημιουργικών συντελεστών με αγάπη και αφοσίωση για το αρχιτεκτονικό έργο που θα παράγουμε.
ΕΦ: Το 2035, δεν ονειρεύομαι επιχειρηματική επέκταση για το so far, ούτε έναν ατελείωτο κατάλογο έργων. Στόχος δεν είναι η επέκταση, με τη συμβατική έννοια, αλλά το άνοιγμα σε νέες ιδέες, διαφορετικές κλίμακες έργων, προκλήσεις και απροσδόκητες συνέργειες.
Φαντάζομαι ένα στούντιο που λειτουργεί σαν εργαστήριο πειραματισμού, ένα ζωντανό, διεπιστημονικό, οικοσύστημα δημιουργών, που συνεργάζονται άμεσα, οργανικά, χωρίς στεγανά, όπου κάθε έργο είναι μια νέα πρόκληση και όχι μια επανάληψη των πεπραγμένων.
Θα ήθελα να παραμείνουμε ευέλικτες, ανοιχτές και ανήσυχες, έτοιμες να απαντήσουμε στις εκάστοτε προκλήσεις με τρόπους που σήμερα ίσως δεν μπορούμε καν να φανταστούμε.
*Mini CV – Space is around us
Το Space is around us είναι αρχιτεκτονικό γραφείο, με έδρα την Αθήνα, που ειδικεύεται στην αρχιτεκτονική, στο σχεδιασμό εσωτερικών χώρων και ειδικών κατασκευών-αντικειμένων. Η ιδρύτρια, Έλλη Αθανασιάδου, είναι διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με εργασιακή εμπειρία στην Αθήνα, στο Πόρτο και στο Άμστερνταμ.
*Mini CV – SO FAR studio
Το SO FAR είναι στούντιο αρχιτεκτονικής και σχεδιασμού εσωτερικών χώρων με έδρα την Αθήνα. Το γραφείο εξερευνά όλες τις σχεδιαστικές κλίμακες, από κτήρια κατοικίας, ιδιωτικούς χώρους, καταστήματα, έπιπλα και αντικείμενα, μέχρι την δημιουργία άυλων ατμοσφαιρών και βιωμένων εμπειριών. Μέσω βιωματικών μεθόδων, στόχος του γραφείου είναι η δημιουργία νέων σχεδιαστικών αφηγήσεων κατοίκησης και επανακατοίκησης των υπάρχοντων (αρχιτεκτονικών) τυπολογιών μέσα από το πρίσμα της σύγχρονης αισθητικής. Η ιδρύτρια, Ελευθερία Φατσέα, είναι διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με MDes στο Interior Design από το Glasgow School of Art στη Σκοτία, και εργασιακή εμπειρία στην Ισπανία και στην Ελλάδα.
READ ALSO: BUNNY: a white volume, a tokonoma and a touch of brutalism shape this pocket-sized hosting device downtown Athens by Federica Scalise