Στην έκτακτη στήλη του Archisearch #PandemicDiaries ζητήσαμε από Έλληνες αρχιτέκτονες τις δικές τους σκέψεις πάνω στην αποτίμηση της παρούσας κατάστασης, στο ρόλο της αρχιτεκτονικής σε ένα νέο εξωστρεφές διεπιστημονικό περιβάλλον και την επόμενη ημέρα στον τρόπο που ζούμε και σχεδιάζουμε.
Ρωτήσαμε τoν Πιέρο Πιερή από το γραφείο Pieris Architects πώς επηρεάστηκε η καθημερινότητά του, πού θα έστρεφε τη δική του δημιουργικότητα και πώς φαντάζεται ότι θα επηρεάσει αυτή η ξαφνική αλλαγή της ζωής μας το μέλλον μας.
-Πορτρέτο: Κώστας Σοχορίτης
Το τέλος της πανδημίας δεν θα φέρει τόσες πολλές αλλαγές όσο θα επιταχύνει αυτές που ήδη έχουν αρχίσει να συμβαίνουν. Η εργασία από το σπίτι ή από απόσταση αποτελεί, εδώ και πολλά χρόνια, κοινή πρακτική για αρκετές πολυεθνικές στο εξωτερικό. Η εκτόξευση των τιμών των ακινήτων που οδήγησε στο δραστικό περιορισμό των τετραγωνικών, αλλά και τα γερασμένα υφιστάμενα κτίρια αποτελούν καθημερινό θέμα ενώ τα προβλήματα της πολυκατοικίας και των Ελληνικών πόλεων είναι σε όλους γνωστά. Το ίδιο και η αναγκαιότητα για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία κτιρίων με χαμηλό, μηδενικό ή και θετικό ανθρακικό αποτύπωμα. Γιατί λοιπόν βρεθήκαμε απροετοίμαστοι απέναντι σε αυτή κρίση ;
Ίσως γιατί η αρχιτεκτονική είχε διαχρονικά πολύ αργά αντανακλαστικά. Σε αντίθεση για παράδειγμα με τη μόδα ή άλλους τομείς, ο χρόνος για την υλοποίησή ενός νέου κτιρίου μέσα από το οποίο εκφράζονται οι νέες ιδέες είναι μεγάλος. Υπερβολικά μεγάλος θα έλεγα, με αποτέλεσμα άλλα μέσα εκτός αρχιτεκτονικής όπως πλατφόρμες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης να δημιουργούν αρχιτεκτονικές εμπειρίες και να αλλάζουν το τοπίο με το οποίο αντιλαμβανόμαστε το δομημένο περιβάλλον. Το Airbnb για παράδειγμα άλλαξε ανεπιστρεπτί την εικόνα των πόλεων σβήνοντας τα όρια μεταξύ κατοικίας και τουριστικού καταλύματος. Αρκετοί αρχιτέκτονες σχεδιάζουν τα έργα τους ώστε να είναι « instagrammable » και το Pinterest καθιερώθηκε για τα καλά στο χώρο του design ως μια ψηφιακή πλατφόρμα έμπνευσης, παρουσίασης και προβολής ιδεών και έργων.
Αναπόφευκτα, η αρχιτεκτονική πρέπει να αποκτήσει ευελιξία ώστε να προσαρμόζεται με ταχύτητα στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Για να μπορέσει να το κάνει αυτό, πιστεύουμε ότι o αρχιτέκτονας θα πρέπει να λειτουργεί πλέον ως entrepreneur, εντοπίζοντας νέες ιδέες μόλις εμφανιστούν και να βρίσκει νέους τρόπους να τις δώσει μια δημόσια πλατφόρμα που μπορεί να μη σχετίζεται αποκλειστικά με τη δημιουργία κτηρίων. Nα αφουγκράζεται τις αλλαγές που πραγματοποιούνται σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και να τις ενσωματώνει άμεσα δημιουργώντας νέες εμπειρίες για το χρήστη.
Η διαφορά του σήμερα με το χθες είναι ότι καλείται να αντιδράσει άμεσα και ο κόσμος ίσως να είναι πιο ώριμος από ποτέ για να υιοθετήσει τις αλλαγές που θα προτείνει. Ο σχεδιασμός του δημόσιου χώρου με έναν επιπρόσθετο γνώμονα, αυτόν της ασφάλειας των πολιτών απέναντι στην τρομοκρατία αλλά και η ανάγκη για επανασχεδιασμό της κατοικίας για την βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσα στις νέες συνθήκες αυτοπεριορισμού στο σπίτι είναι δύο εκ διαμέτρου αντίθετα θέματα που αναδύθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα και επισημάνουν με τον πιο εμβληματικό τρόπο πόσο μεγάλες είναι οι σημερινές προκλήσεις.
Το μπαλκόνι, η πιλοτή, το δώμα, ο κήπος εκεί που μπορεί να πάρει κανείς «ανάσες» αποκτούν άλλη βαρύτητα. Αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους και μας επισημαίνουν πόσο σημαντική είναι η αισθητική των κτιρίων τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά για εμάς και τους γύρω μας.
Η ad hoc αρχιτεκτονική και ο αυτοσχεδιασμός του κάθε ένοικου για να αντιμετωπίσει τη νέα καθημερινότητα μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τους αρχιτέκτονες .
Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ουσιαστική επικοινωνία των ανθρώπων θα αποτελέσει σημαντική παρακαταθήκη στο νέο πιο ψηφιοποιημένο κόσμο που θα αναδυθεί μετα την επιστροφή στην κανονικότητα.
Η βελτίωση του περιβάλλοντος λόγω του περιορισμού των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων κατά την περίοδο της πανδημίας, επισημαίνει με τον πιο εμφατικό τρόπο τη σημασία του βιώσιμου σχεδιασμού. Ειδικά για τον πράσινο τουρισμό πιστεύουμε ότι θα αναπτυχθεί ακόμα πιο δυναμικά. Οι οικονομικές απώλειες για τα ξενοδοχεία θα είναι δυστυχώς μεγάλες αλλά θα ανακάμψουν. Ο όρος, όμως, «luxury» που ήδη έχει αρχίσει να επανερμηνεύεται τα τελευταία χρόνια δεν θα είναι πια ο ίδιος. Πολυτέλεια για τον σύγχρονο ταξιδιώτη αποτελούν οι διακοπές μέσα στη φύση μακριά από κορεσμένους προορισμούς, η απόκτηση εμπειριών σε μοναδικά καταλύματα μέσα ή έξω από δημοφιλή τουριστικά μέρη και η αξιοποίηση του χρόνου των διακοπών για ουσιαστική επαφή με το/τη σύντροφο, την οικογένεια, τους φίλους ή τους συγγενείς.
Ένα νέο συμβόλαιο συνύπαρξης του κτιρίου με το δομημένο και φυσικό περιβάλλον μέσα από την ανάπτυξη οικοσυναισθηματικής νοημοσύνης του χρήστη, πιστεύουμε ότι θα είναι ένα από τα πιο θετικά συμπτώματα μετάλλαξης της αρχιτεκτονικής πρακτικής που θα αφήσει πίσω της η υγειονομική κρίση.
Οι Pieris Architects με έδρες σε Αθήνα, Λονδίνο και Λευκωσία και σημαντικές διεθνείς διακρίσεις αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς έχουν έντονο το στοιχείο της βιωσιμότητας και της οικοσυναισθηματικής νοημοσύνης στα έργα τους. Προσεγγίζουν την αρχιτεκτονική με μια αισθητηριακή λογική- ως μια μορφή που επιχειρεί να αποπλανήσει, μια μορφή που δεν αφορά μόνο τη φυσικότητα αλλά και τις δυνατότητες. Με στόχο να αντιμετωπίσουν μέσω του σχεδιασμού τόσο τις ψυχικές όσο και τις πρακτικές επιπτώσεις του χώρου στους χρήστες, σχεδιάζουν κτίρια που περιλαμβάνουν νόημα, συγχωνεύονται με το περιβάλλον, σχετίζονται με τη φυσική και ανθρώπινη οικολογία, αγκαλιάζουν το φως της ημέρας, αναπνέουν, σέβονται τη φύση και επιδιώκουν να συλλάβουν την δυναμική ουσία του χώρου.
READ ALSO: Offhand Practice tranformed a former street diner into a cave-like gallery in Shanghai