Το αρχιτεκτονικό γραφείο Βασιλειάδης Αρχιτέκτονες ολοκλήρωσε μια μοντερνιστική κατοικία στην Λεμεσό της Κύπρου, με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, στηρίζοντας την σχεδιαστική του προσέγγιση σε μινιμαλιστικές μορφολογικές επιλογές χωρίς διακοσμητικά μοτίβα.
–κείμενο από τους δημιουργούς
Ο σχεδιασμός της κατοικίας στηρίχθηκε σε μινιμαλιστικές μορφολογικές επιλογές, οι οποίες έγιναν για να ξεχωρίσουν τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του, ενώ η ταύτιση του σχεδιασμού με μοντερνιστικά πρότυπα οδήγησε σ’ ένα αποτέλεσμα χωρίς διακοσμήσεις και υπερβολές.
Η κεντρική ιδέα αναλύεται στην σύνθεση δύο βασικών όγκων, οι οποίοι διαχωρίζονται με βάση την λειτουργία τους αλλά και το υλικό τους – εμφανές σκυρόδεμα για τους κοινόχρηστους, λευκό χρώμα για τους ιδιωτικούς.
Γενικότερα, ο σχεδιασμός κινείται με απλές γεωμετρίες αγγίζοντας τις σύγχρονες μινιμαλιστικές τάσεις. Αυτή η λογική οδήγησε στη χρήση του ειλικρινούς εμφανούς σκυροδέματος, των μεγάλων ξύλινων επιφανειών και του ουδέτερου λευκού και γκρίζου χρώματος. Η διαφοροποίηση στο υλικό και στον χρωματισμό κάθε όγκου, ακολουθεί την διαφοροποίηση στην εσωτερική του λειτουργία, ακολουθώντας την θεμελιώδη ρήση του μοντερνισμού, “form follows function”. Η ίδια λογική ακολουθείται και στο εσωτερικό, αφού η προσπάθεια διατήρησης της απλότητας στην γεωμετρία εκφράζεται μέσα από τον σχεδιασμό και την επιλογή των υλικών τόσο στην σκάλα, όσο και στην σταθερή επίπλωση.
Παράλληλα, σημαντικό σχεδιαστικό εργαλείο αποτέλεσε η βιοκλιματική προσέγγιση στο σχεδιασμό, που οδήγησε σε ένα κτίριο σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nZEB).
Εφαρμόστηκαν πρακτικές παθητικού ηλιασμού και ηλιοπροστασίας, οι οποίες εκφράστηκαν τόσο μέσω της ίδιας της ογκοπλασίας του κτιρίου και της γεωμετρίας των ανοιγμάτων, όσο και με την χρήση συσκευών ηλιοπροστασίας. Συγκεκριμένα, ο λευκός όγκος έχει διττό ρόλο, αφού πέραν της μορφολογικής σηματοδότησης του έργου, λειτουργεί και ως συσκευή παθητικής ηλιοπροστασίας του, αφού προβάλλεται με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύονται οι χώροι του ισογείου, ενώ τα πλαίσια που σχηματίζει στον όροφο έχουν την ίδια παθητική λειτουργία.
Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε και στον φυσικό αερισμό του κτιρίου, αφού μέσω της διάταξης των ανοιγμάτων εξασφαλίζεται ο διαμπερής αερισμός του κτιρίου στην πλειονότητα των χώρων.Σχετικά με την εξασφάλιση του φυσικού φωτισμού για όλους τους χώρους, ο λευκός όγκος στον όροφο “αποκολλήθηκε” από την γειτονική ημιεφαπτόμενη οικοδομή, έτσι ώστε να μπορέσουν όλοι οι χώροι του να έχουν φυσικό φωτισμό, αφού τοποθετήθηκαν ανοίγματα και στις τέσσερις πλευρές του.
Η δημιουργία ενός μικρού αιθρίου στο ισόγειο τροφοδοτεί το εσωτερικό της κατοικίας με φυσικό φως ενώ, ταυτόχρονα, ενοποιεί τον εσωτερικό με τον εξωτερικό χώρο δίνοντας μία αίσθηση συνέχειας στον χρήστη.
Στα πλαίσια της παθητικής θωράκισης του κτιρίου, περιλαμβάνεται και η προσθήκη εσωτερικής και εξωτερικής θερμομόνωσης από εξηλασμένη πολυστερίνη 8 εκατοστών που πετυχαίνει ένα μέσο συντελεστή θερμοπερατότητας 0,349 W/K για τα κατακόρυφα στοιχεία και 0,365 W/Kγια τα οριζόντια, η οποία συνδυάζεται με την χρήση θερμομονωτικών κουφωμάτων τα οποία έχουν ένα μέσο συντελεστή θερμοπερατότητας 2,214W/K.
Η ολιστική προσέγγιση στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό του κτιρίου, συμπληρώνεται από τα ενεργητικά συστήματα που τοποθετήθηκαν, τα οποία έρχονται να δράσουν συμπληρωματικά στο παθητικό χαρακτήρα του κτιρίου. Συγκεκριμένα, από πλευράς συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τοποθετήθηκε φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 3kW, καθώς επίσης ηλιακό θερμικό σύστημα για την παροχή ζεστού νερού χρήσης. Σχετικά με τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου, τοποθετήθηκε ενδοδαπέδια θέρμανση, η οποία λειτουργεί με ηλεκτρική αντλία θερμότητας υψηλής ενεργειακής απόδοσης και κλιματιστικές μονάδες Α+++ για την ψύξη του κτιρίου.
Ο φωτισμός του κτηρίου γίνεται με φωτοδιόδους (LED), μία κίνηση η οποία στοχεύει στην μείωση των φορτίων για φωτισμό, καθώς επίσης και για την μείωση των θερμικών φορτίων που μπορεί να προέρχονται από παλαιότερες τεχνολογίες φωτισμού. Όλες οι πιο πάνω σχεδιαστικές κινήσεις, ενεργητικές και παθητικές, οδήγησαν σε μία σαφώς μειωμένη κατανάλωση ενέργειας, αφού οι ψηφιακές προσομοιώσεις που έγιναν για την ενεργειακή πιστοποίηση του κτιρίου με βάση την ευρωπαϊκή μεθοδολογία και λογισμικό, κατέδειξαν ότι το κτίριο υπολογίζεται να έχει ετήσιες πρωτογενείς ενεργειακές ανάγκες 71 kWh/m2 και ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα 21 kgCO2/m2, την στιγμή που για να θεωρείται ένα κτίριο nZEB με βάση την κυπριακή νομοθεσία, μεταξύ άλλων πρέπει να έχει μέγιστη ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας 100kWh/m2.
Τέλος το μικρό μέγεθος του οικοπέδου οδήγησε στην προσεκτική χωροθέτηση των χρήσεων, με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πλήρως λειτουργική και με πλήρη εκμετάλλευση των περιβαλλοντικών συνθηκών για εξοικονόμηση ενέργειας και επίτευξη θερμικής άνεσης για τους χρήστες.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Κατοικία στη Λεμεσό_Μινιμαλιστική αστική ογκοπλασία
Τοποθεσία Λεμεσός, Κύπρος
Συνολικό εμβαδόν κτηρίου 215 τ.μ.
Έτος μελέτης 2016-2017
Έτος κατασκευής 2018-2019
Αρχιτεκτονική Μελέτη Βασιλειάδης Αρχιτέκτονες
Στατική μελέτη Χριστάκης Αβρααμίδης
H/M μελέτη P&E Consulting Engineers Ltd, Σάββας Αριστείδου
Επίβλεψη Γιώργος Βασιλειάδης, Στάλλη Ταλέα
Τεχνική Εταιρεία Κατασκευής Δημητρίου & Τράττου Κατασκευές Λτδ
Φωτογραφία Γιώργος Χαραλάμπους
READ ALSO: ARP Architecture Research Practice renovated a 30-year-old summer house in Mykonos island