Cadu architects renovated a 4th floor apartment in “Blue Polykatoikia”, one of the most iconic buildings of greek modermism located in Exarchia Square, Athens, based on two main principles: the systematic record and restore of the original architectural elements and the design of small scale interventions so as to upgrade the functional and energy-saving aspect of the apartment.
-text by the authors
The Blue Apartment Building (1933) or “Ble Polykatoikia”, situated on the corner of Exarchia Square, is one of the most iconic buildings of greek modermism and the one its creators are mostly known for. Architect Kyriakoulis Panagiotakos designed it and painter Spyros Papaloukas asigned the colours, the buildings main body coloured in deep blue, thus giving the building its nickname. When in Athens during the CIAM IV conference in 1933, LeCorbusier visited the building and commented “c’ est tres beau”.
The apartment is located on the 4th floor, with its external walls slightly set back from the main buildings facade, thus creating a series of covered and uncovered outdoor spaces along its elevations. The main rooms expand along the external walls, while all secondary spaces are set at the back, looking at the internal common space, named “akalyptos”, where a secondary service staircase is found.
The living spaces are positioned around the entrance hall, which Panagiotakos considered and designed as an important central space in all the apartments of the building. As Maro Kardamitsi-Adami notes in her book “Blue Polykatoikia” it is a reference to the central hall of the Athenian Neoclassical buildings.
The main hall leads to the office, the dining room and the living room, which are also connected to each other, through wide three-part glass-paneled timber doors. During a previous renovation of the apartment, about fifteen years ago, the original kitchen wardrobes had been replaced by new, the bathroom and WC were renovated and a fireplace was added in the living room.
Due to the apartment’s high architectural and historic value, as well as construction and material quality, its was decided for the interventions to be eliminated to the minimum required, based on two main principles. Record, survey and restore all original architectural elements and design small scale interventions to upgrade the functional and energy-saving aspect of the apartment.
The main intervention was the redesign of the kitchen, which was originally designed as a secondary space and its “opening” to the apartment, thus transforming it into a main vital space of the apartment. The new kitchen design was inspired by the original design and its colour and materials all refer to the architecture of the mid-war period, where the building belongs.
The timber sash-windows, shaping much of the building distinctive external appearance, are also a charasteristic element seen from the inside. Every main space of the apartment has an external wall covered by openings. The windows were recorded and then carefully restored and their energy behavior upgraded.
Facts & Credits
Project title Apartment in “Blue Polykatoikia”
Typology Redesign
Architecture firm Cadu Architects
Associate Architect Nikos Mousios
Location Exarchia Square, Athens
Photography Theodoros Tempos
Bibliography Maro Karadamitsi-Adami, The blue polykatoikia, Libro, 2006
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Cadu Architects ανακαίνισε διαμέρισμα 4ου ορόφου στην θρυλική Μπλέ Πολυκατοικία, ένα από τα πλέον εμβληματικά κτίρια του ελληνικού μοντερνισμού, τοποθετημένο στην πλατεία Εξαρχείων, οργανώνοντας την επέμβαση γύρω από δύο άξονες: την καταγραφή και αποκατάσταση των αυθεντικών αρχιτεκτονικών στοιχείων του διαμερίσματος και την υλοποίηση παρεμβάσεων μικρής κλίμακας που αποσκοπούν στην αναβάθμιση της λειτουργικής συνοχής και της ενεργειακής απόδοσης του χώρου.
-κείμενο από τους δημιουργούς
Η Μπλε Πολυκατοικία (1933) αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια του ελληνικού μοντερνισμού και είναι το κτίριο για το οποίο είναι κυρίως γνωστοί οι δημιουργοί του, ο αρχιτέκτονας Κυριακούλης Παναγιωτάκος και ο ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς. Είναι επίσης το κτίριο για το οποίο ο Λε Κορμπυζιέ κατά την επίσκεψη του στην Αθήνα το 1933 σχολίασε “c’ est tres beau”.
Το διαμέρισμα που παρουσιάζεται είναι γωνιακό και βρίσκεται στον 4ο όροφο, σε μικρή εσοχή από την κύρια πρόσοψη του κτιρίου. Η εσοχή δημιουργεί μια αλληλουχία υπαίθριων και ημιυπαίθριων χώρων κατά μήκος της όψης του, στους οποίους βλέπουν οι κύριοι χώροι του διαμερίσματος. Οι βοηθητικοί βλέπουν προς τον ακάλυπτο και το κλιμακοστάσιο υπηρεσίας.
Οι χώροι διημέρευσης διατάσσονται γύρω από το χωλ εισόδου, στο οποίο ο Παναγιωτάκος έδωσε κεντρικό ρόλο στην οργάνωση της κάτοψης του διαμερίσματος. Πρόκειται για μία επιλογή του αρχιτέκτονα που εφαρμόστηκε σε όλα τα διαμερίσματα του κτιρίου και είναι σύμφωνα με τη Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη αναφορά στο μεγάλο εσωτερικό χωλ των αθηναϊκών νεοκλασικών.
Από το κεντρικό αυτό χωλ γίνεται η πρόσβαση στο γραφείο, το σαλόνι και την τραπεζαρία, χώροι που επικοινωνούν και μεταξύ τους με τρίφυλλες ξύλινες υαλόθυρες. Στο διαμέρισμα, είχε προηγηθεί μία ανακαίνιση προ δεκαπενταετίας κατά την οποία έγιναν κάποιες επισκευές, προστέθηκε το τζάκι και αποξηλώθηκαν η αρχική κουζίνα, το λουτρό και το WC, τα οποία ανακαινίστηκαν.
Λόγω της υψηλής αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας του κτιρίου, στην παρούσα φάση επιλέχθηκε η ελαχιστοποίηση των παρεμβάσεων στις απολύτως απαραίτητες. Έτσι, η επέμβαση κινήθηκε σε δύο άξονες. Έγινε λεπτομερής καταγραφή του διαμερίσματος και των αυθεντικών αρχιτεκτονικών στοιχείων του, τα οποία αποκαταστάθηκαν, ενώ παράλληλα μελετήθηκαν μικρής κλίμακας επεμβάσεις που αναβαθμίζουν τη λειτουργική συνοχή και την ενεργειακή συμπεριφορά του διαμερίσματος.
Βασική χειρονομία αποτέλεσε η μετατροπή της κουζίνας από βοηθητικό σε ζωτικό χώρο του διαμερίσματος με το “άνοιγμά” της προς την κατοικία σε δύο κατευθύνσεις, προς το χωλ εισόδου και το διάδρομο του διαμερίσματος. Η κουζίνα σχεδιάστηκε εκ νέου με χρώματα και υλικά που παραπέμπουν στην αρχιτεκτονική του μεσοπολέμου και στην αρχική κουζίνα.
Τα εξωτερικά ξύλινα ανασυρόμενα κουφώματα αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της εικόνας του κτιρίου και πρωτοστατούν στις όψεις του. Συγχρόνως είναι ένα πολύ έντονο στοιχείο του εσωτερικού του κτιρίου, καθώς κάθε κύριος χώρος έχει εξωτερικά ανοίγματα σε όλο το πλάτος της μίας του πλευράς. Τα ξύλινα κουφώματα αφού μελετήθηκαν, αποκαταστάθηκαν λειτουργικά και αναβαθμίστηκαν “ενεργειακά”.
Drawings / Σχέδια
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Διαμέρισμα στη Μπλε Πολυκατοικία
Τυπολογία Ανακαίνιση
Μελέτη – Κατασκευή Cadu Αρχιτέκτονες
Συνεργάτης Νίκος Μούσιος, Αρχιτέκτονας
Τοποθεσία Πλατεία Εξαρχείων, Αθήνα
Φωτογραφία Θοδωρής Τέμπος
Βιβλιογραφία Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Η μπλε πολυκατοικία, Εκδόσεις Libro, 2006
Check out, also, the renovation of a listed apartment building in Koukaki by Cadu architects, here!
Δείτε, επίσης, την αποκατάσταση διώροφου διατηρητέου εκλεκτικιστικού κτιρίου στο Κουκάκι από τους Cadu architects, εδώ!
READ ALSO: Urbana Lab: μια ομάδα αρχιτεκτόνων, μηχανικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών επιστημόνων παρεμβαίνει στην πόλη σύμφωνα με έμφυλα κριτήρια και τις αρχές της συμπερίληψης