Το γραφείο AREA, Architecture Research Athens ανέλαβε το σχεδιασμό μίας εξοχικής κατοικίας στην Αντίπαρο. Η κατοικία τοποθετείται στο κέντρο μιας ανάπτυξης από πέντε συνολικά ανεξάρτητες κατοικίες, ακριβώς πάνω στη ράχη μιας πλαγιάς στη δυτική ακτή της Αντιπάρου. Η μεγάλη πρόκληση της περίοπτης θέσης αντιμετωπίζεται αντίστροφα ως θέση απόκρυψης και ενσωμάτωσης στο τοπίο. Η κατοικία αγκυρώνεται στο βράχο με τη μορφή ενός καμπύλου αναλημματικού τοίχου που ακολουθεί τις υψομετρικές καμπύλες του φυσικού εδάφους.
Αυτή η πέτρινη ραχοκοκαλιά ενσωματώνει μία σειρά από υπόσκαφους χώρους υποστήριξης και ξενώνες, προσανατολισμένους με θέα τη θάλασσα, κρυμμένους κάτω από φυτευμένες οροφές. Από τον καμπύλο τοίχο προβάλλει μια πέργολα από ανεστραμμένα δοκάρια, το μόνο στοιχείο της κατοικίας που ξεχωρίζει πάνω στην πλαγιά.
Προστατευμένοι κάτω από τα δοκάρια της πέργκολας, οι κύριοι χώροι διημέρευσης καταλαμβάνουν το χώρο ανάμεσα σε μια διασπορά μονολιθικών όγκων. Η γλυπτική ποιότητα των συμπαγών αυτών τοίχων, οργανωμένων σε μια παιγνιώδη γεωμετρική σύνθεση, φέρνει στο νου την ανεξάντλητη πλαστικότητα της λαϊκής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Άλλοτε προβάλλοντας έξω από τα όρια της πέργκολας, άλλοτε συνδεόμενοι με το βράχο οι μονολιθικοί όγκοι φαίνεται να διαλύουν την υλική συνέχεια της κατοικίας. Αντίθετα είναι η εναλλαγή του κενού με το πλήρες που διαμορφώνει το συνδετικό ιστό, σαν ένα αρχιπέλαγος, όπου το μέσα και το έξω διαπλέκονται κάτω από ένα συνεχές φωτός και σκιάς.
Η εμπειρία της κυκλοφορίας μέσα στο σπίτι είναι αυτή της «περιπλάνησης» σε έναν λαβύρινθο, όπως σε ένα κυκλαδίτικο χωριό, όπου απροσδόκητες φυγές και υβριδικές μορφές εκπλήσσουν συνεχώς τον επισκέπτη. Το σπίτι έχει να κάνει με μία προσεκτικά ενορχηστρωμένη «κίνηση», ώστε να επιτρέπει σε πολλούς χρήστες (ιδιοκτήτες, επισκέπτες, προσωπικό) να το κατοικούν ταυτόχρονα, με διαφορετικούς βαθμούς επαφής και διαχωρισμού.
Ένα λεξιλόγιο «θραυσμάτων» συμπληρώνεται με την «εισαγωγή» αυτόνομων σχηματισμών όπως κίονες από εμφανές σκυρόδεμα και πολυάριθμα συμπαγή μαρμάρινα στοιχεία και βάθρα, που θυμίζουν τα ιστορικά σπόλια των παραδοσιακών ελληνικών οικισμών. Μια σειρά από υπαίθριους χώρους με διαφορετικές χρήσεις, συνδέουν την κύρια κατοικία με πέντε ξεχωριστούς ξενώνες: η κύρια αυλή της εισόδου, το μονοπάτι πάνω από το σπίτι, το υπαίθριο καθιστικό στο δώμα, ο κρυφός κήπος πίσω από το κεντρικό υπνοδωμάτιο, η βυθισμένη αυλή με την ελιά στο υπόγειο, τα διάσπαρτα υπαίθρια ντους και άλλα.
Ιδιαίτερα σημαντική για τη βιωσιμότητα του κτιρίου, είναι η εκτεταμένη χρήση θερμικής μάζας, που μειώνει την εξάρτηση από τα μηχανικά συστήματα ψύξης, ενώ τα τοπικά υλικά, συμπεριλαμβανομένης της πέτρας, του μαρμάρου και της καλαμωτής, είχαν προτεραιότητα όπου αυτό ήταν δυνατό. Παρομοίως, η φύτευση τόσο των δωμάτων όσο και του περιβάλλοντος χώρου αποτελείται από χαρακτηριστικά είδη μεσογειακής βλάστησης . Επιπλέον, μια εις βάθος μελέτη ανέμου κατεύθυνε την τοποθέτηση και την οργάνωση του σπιτιού, εξισορροπώντας τη διπλή ανάγκη για προστασία αλλά και εξωστρέφεια.
Στοιχεία έργου
AREA, Architecture Research Athens office took over the design of a summer residence in Antiparos, Greece. The residence in positioned at the center of five building plots, along a natural ridge in the topography, on the West coast of Antiparos Island. The greatest challenge – its prominent location – becomes its greatest asset: a place to hide, or to be embedded in the terrain
The design of the house begins as a reading of the landscape. It clings to the rock, anchored by a long, curving retaining wall, that closely follows the natural contours of the site. This “spine”, constructed of local stone, incorporates a sequence of subterranean spaces, including guest quarters, oriented to the sea and concealed from above by planted roofs.
Jutting forward from this rocky backbone, a series of cantilevered, inverted beams form a floating pergola, the only element of the residence entirely distinct from the hillside. Tucked beneath the beam structure, the main interiors of the house occupy the spaces between scattered volumes of various shape, size and materiality.
Like sculptural wall elements grouped into small, independent compositions, their spatial logic is akin to the ceaseless variations evident in traditional Cycladic architecture. Sometimes slipping beyond the limits of the pergola or merging with larger shapes, they almost appear to dissolve the material continuity of the house.
Instead, an intense pattern of solids and voids forms the connective tissue, linking the house together like an archipelago, and merging indoor and outdoor space within a continuum of light and shadow.
Facts & Credits
READ ALSO: Casa Ponte in Amarante, Portugal | by Stu.dere architectural office