ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ / ΕΠΤΑΓΩΝΙΑ, ΚΥΠΡΟΣ / Σ.ΒΑΜΒΑΚΙΔΗΣ, Α.ΤΖΩΡΤΖΗΣ, Φ.ΖΑΠΑΝΤΙΩΤΗΣ /ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ / ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ

Το τεμάχιο αρ.686 που φιλοξενεί το πνευματικό κέντρο της Επταγώνιας χαρακτηρίζεται μέχρι σήμερα απο μια έντονη υψομετρική διαφορά πέντε περίπου μέτρων με το νέο τεμάχιο αρ.677. Ο αγωνοθέτης ζήτησε την αξιοποίηση των δύο τεμαχίων για τον σχεδιασμό μουσείου αγροτικής κληρονομιάς και πάρκου αναψυχής.

Ο πέτρινος τοίχος που περιβάλει το τεμάχιο 686, κατακρατεί μόνο ένα τμήμα απο το πρανές στην βάση του λόφου, ενώ υπογραμμίζει την αυστηρή οριοθέτηση μεταξύ των δύο ιδιοκτησιών.

Ως μια συμβολική χειρονομία, ο περιμετρικός αυτός τοίχος διασπάται σε μικρότερα θραύσματα τα οποία ολισθαίνουν μέσα στον χώρο. Τα θραύσματα αυτά γίνονται πέτρινοι τοίχοι και πεζούλες – μια αναφορά στις παραδοσιακές ξερολιθιές – ενώ ταυτόχρονα συγκρατούν το χώμα και οργανώνουν τον υπο μελέτη χώρο. Έτσι δημιουργούνται επιμέρους περάσματα και πλατώματα σε μια προσπάθεια πλασίματος μιας σύνθεσης κοντά στην ανθρώπινη κλίμακα και μορφολογία της περιοχής.

Οι επιμέρους προγραμματικές ενότητες όπως το μουσείο, η ταβέρνα ή η κατοικία του ιερέα εκφράζονται ως επίπεδες επιφάνειες που έρχονται να στεγάσουν τα θραύσματα στον χώρο. Η αντιμετώπιση αυτή επιτρέπει την κατάτμιση του όγκου του μουσείου σε μικρότερες ενότητες, έτσι ώστε και τα νέα κτήρια να σεβαστούν την μικροκλίμακα του υφιστάμενου κτηριακού ιστού της Επταγώνιας.

Έτσι, οι επιμέρους όγκοι του μουσείου ακολουθούν την ελαφριά κλίση του υφιστάμενου εδάφους, δημιουργώντας μια “οργανική” σύνδεση με το τοπίο. Τελικά, και οι προγραμματικές ενότητες του μουσείου μοιάζουν με αυτόνομα θραύσματα που απαρτίζουν ένα ευρύτερο σύνολο. Οι όγκοι τους γίνονται φλύδες και επιφάνειες που “περιπλέκονται” και αγκαλιάζουν την προγραμματική ενότητα που φιλοξενούν. Έτσι δημιουργούνται αντίστοιχες χωρικές ποιότητες στο εσωτερικό του μουσείου, όπου επιτυγχάνεται σχεδόν αποκλειστικά έμμεσος φυσικός φωτισμός των χώρων.

Η κύρια είσοδος στο πάρκο χωροθετείται στο βορειοδυτικό άκρο του τεμαχίου 677,όπου θα βρίσκεται η είσοδος του μουσείου και της ταβέρνας, δημιουργώντας μια πλατεία που ενοποιείται με το πλάτωμα της εκκλησίας του Αγίου Φωτίου. Η πρόταση λαμβάνει υπόψιν την μελλοντική χάραξη του δημοτικού δρόμου στο νοτιοανατολικό άκρο του οικοπέδου όπου το πάρκο “ανοίγεται” και γίνεται διαμπερές. Ο χώρος στάθμευσης βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του τεμαχίου 677, ενώ το κοιμητήριο περιορίζεται στο νέο όριο δίπλα απο το τεμάχιο 93.

 

Αρχές λειτουργίας του κτηρίου από τις διαφορετικές ομάδες χρηστών και σχέση των διαφορετικών προγραμμάτων μεταξύ τους

Το εστιατόριο / ταβέρνα βρίσκεται σε επαφή με την πλατεία στην είσοδο του πάρκου, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας 500 ατόμων. Η πλατεία λειτουργεί ως υποδοχέας και χώρος εκτόνωσης και για το μουσείο εξασφαλίζοντας την χρήση της καθ` όλη την διάρκεια της ημέρας. Ταυτόχρονα, η κίνηση στην υποδοχή του μουσείου και στην είσοδο του πάρκου θα δημιουργεί ένα εναλλασσόμενο σκηνικό στο οπτικό πεδίο των νεώτερων και ωριμότερων επισκεπτών της ταβέρνας. Απο την ταβέρνα μπορεί να μεταβεί κανείς και στον πύργο κατακόρυφης κυκλοφορίας που συνδέει το πάρκο με το πολιτιστικό κέντρο στον λόφο.

Το πολιτιστικό κέντρο μετατρέπεται σε πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής, με μικρές επεμβάσεις στον χώρο παραστάσεων και δημιουργία χώρου κουζίνας, εργαστηρίων και αίθουσας τεχνολογίας. Μια μικρή προσθήκη cafe και υπαίθριου χώρου προβολών έρχονται να συμπληρώσουν τις νέες λειτουργίες που θα κρατήσουν τους νέους στο χωριό.

Η ιδέα της βαθμιδωτής μετάβασης εφαρμόζεται στο εσωτερικό του μουσείου, όπου ο επισκέπτης κινείται απο την μια λειτουργική ενότητα στην επόμενη μέσα από αλληλοκαλυπτόμενους χώρους. Κύριο χαρακτηριστικό του μουσείου είναι το κεντρικό αίθριο με το υπαίθριο αλώνι και η στεγασμένη “πλατεία” δίπλα του, που φιλοξενεί σε ελεύθερη κάτοψη τον χώρο προβολών, την αίθουσα μάθησης με ψηφιακά μέσα, τους βιβλιοστάτες και το αναψυκτήριο. Οι μόνιμοι κάτοικοι της Επταγώνιας μπορούν να μελετήσουν τα βιβλία στην σκιά του αιθρίου ή στην δροσιά της “πλατείας”.

Τα υπαίθρια εκθέματα, το αλώνι και το αλακάτι, γίνονται τμήμα του μουσείου έτσι ώστε να περιλαμβάνουν τα αντίστοιχα παροδοσιακά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν οι μαθητές σε διαδραστικά παιχνίδια, όπως το άπλωμα των σταχιών στο αλώνι ή το μάζεμα του καρπού μετά το άλεσμα.Mια αρχιτεκτονική σύνθεση – παιδική χαρά στην ανατολική είσοδο του πάρκου έρχεται να εξασφαλίσει την χρήση του χώρου και απο τις πολύ νεαρές ηλικίες.

 

Διαμόρφωση των ελεύθερων χώρων και οι σχέση τους με τις προτεινόμενες λειτουργίες

Οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι οργανώνονται με γραμμικές πορείες και πλατώματα ανάμεσα στους πέτρινους τοίχους-θραύσματα. Προτείνονται τρεις κύριοι χώροι εκτόνωσης / συγκέντρωσης μια επίπεδη πλατεία – χώρος εκδηλώσεων 500 ατόμων στην δυτική είσοδο του πάρκου, μια παιδική χαρά στην ανατολική είσοδο και μια κεντρική αυλή εκτόνωσης του πολυχώρου στον λόφο. Το μουσείο αντιμετωπίζεται ως έκθεμα – γλυπτό μέσα στο πάρκο αναψυχής, ενώ το μεσογειακό φώς απλώνεται στους λευκούς όγκους του.

Η πλατεία στην δυτική είσοδο “ανοίγεται” προς το χωριό, δημιουργώντας μια αγκαλιά σε επαφή με την δημοτική οδό. Ταυτόχρονα γίνεται μια δεξαμενή εκτόνωσης της εκκλησίας, της ταβέρνας και του μουσείου. Φυλλοβόλα όπως κερασιές,αμυγδαλιές και κουτσουπιές φυτεύονται μεταξύ της ταβέρνας και της εκκλησίας επιτυγχάνοντας τον φυσικό σκιασμό της κατά τους θερινούς μήνες. Μια υπερυψωμένη, ελαφριά κατασκευή απο μεταλλικές διατομές λειτουργεί ως ένα δίχτυ ανάπτυξης φυλλοβόλων αναρριχητικών φυτών με πλούσιο φύλλωμα όπως η γλυσίνια και η κληματαριά στον άμεσο υπαίθριο χώρο μπροστά απο την ταβέρνα. Οπές στο δάπεδο της πλατείας επιτρέπουν την μελλοντική επέκταση αυτής της πέργκολας. Το δώμα της ταβέρνας βρίσκεται σε πρόβολο για επιπλέον σκιασμό του υπαίθριου χώρου.

Αυτή η χειρονομία ορίζει και τον στεγασμένο ημιυπαίθριο διάδρομο που οδηγεί στον λόφο με τα υφιστάμενα κτίσματα μέσω του πύργου κατακόρυφης κίνησης. Απο την πλατεία μπορεί ακόμα να κινηθεί κανείς προς την καρδιά του μεσογειακού τοπίου του πάρκου,ακολουθώντας μια γραμμική πορεία δίπλα στην επιμήκη όψη του μουσείου. Το επίπεδο δώμα της υποδοχής του μουσείου βρίσκεται σε πρόβολο – όπως και το δώμα της ταβέρνας- έτσι ώστε να ορίσει και να σκιάσει την αρχή της δημόσιας διαδρομής του πάρκου. Ο περίπατος αυτός σκιάζεται τμηματικά και απο τους ίδιους τους όγκους του μουσείου, μια και το μουσείο αναπτύσσεται κατά μήκος του άξονα βορρά-νότου, σύμφωνα με τις αρχές του παθητικού βιοκλιματικού σχεδιασμού.

Η όψη του μουσείου υποχωρεί και δημιουργεί ένα μικρό πλάτωμα στάση λίγο πριν συναντήσει κανείς την παιδική χαρά. Ένα γραμμικό στοιχείο νερού κατά μήκος της γειτονικής ξερολιθιάς πλαισιώνει το πλάτωμα, μαζί με δεντρολίβανα και αγροστώδη φυτά όπως η στύπα, για την δημιουργία μικροκλίματος δροσισμού λόγω εξάτμισης.

Στο τέλος του περιπάτου συναντά κανείς την παιδική χαρά που σκιάζεται από μια γραμμική συστάδα φυλλοβόλων δέντρων. Ένα δευτερεύον γραμμικό μονοπάτι ξεκινά από την παιδική χαρά για να καταλήξει στον πύργο κατακόρυφης κίνησης. Στο υψηλότερο σημείο του βορειοανατολικού άκρου του πάρκου, στους πρόποδες του λόφου, χωροθετείται η κατοικία του ιερέα. Μια ξερολιθιά ορίζει το μονοπάτι που θα ακολουθήσει για να βρεθεί στην εκκλησία.

Το πολιτιστικό κέντρο μετατρέπεται σε πολυχώρο για όλες τις ηλικίες. Γίνεται αλλαγή της εσωτερικής διαρρύθμισης, κατάργηση του καφενείου και προσθήκη ενός μικρού κτηρίου café στον υπαίθριο χώρο . Γίνεται ακόμα προσθήκη μιας μεταλλικής σίτας / πλέγματος σκιασμού στον εξωτερικό διάδρομο των κτηρίων. Αναρριχητικά φυτά όπως το αγιόκλιμα και τογιασεμί μπορούν να τοποθετηθούν δίπλα στο πλέγμα. Ο ελεύθερος χώρος ανάμεσα στα κτήρια λειτουργεί πλέον και ως χώρος υπαίθριων προβολών.

 
Σίμος Βαμβακίδης, αρχιτέκτονας εμπ
Τζώρτζης Αντώνης, φοιτητής αρχιτεκτονικής εμπ
Φώτης Ζαπαντιώτης, αρχιτέκτονας εμπ
 
 

 

Archisearch - τομή προς βορρά (κατά μήκος του πάρκου)ΤΟΜΗ ΠΡΟΣ ΒΟΡΡΑ (ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ)
Archisearch - τομή προς νότο (κατά μήκος του πάρκου)ΤΟΜΗ ΠΡΟΣ ΝΟΤΟ (ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ)
Archisearch - τομή προς νότο (κατά μήκος του μουσείου)ΤΟΜΗ ΠΡΟΣ ΝΟΤΟ (ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ)
Archisearch - άποψη του μικρού αιθρίουΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΑΙΘΡΙΟΥ
Archisearch - άποψη του πύργου κατακόρυφης κίνησης και του πάρκουΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Archisearch - άποψη της ανατολικής εισόδου και της παιδικής χαράςΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ
Archisearch - άποψη της ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ “ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ” ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Archisearch - άποψη του κεντρικού αιθρίου με το αλώνιΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΑΙΘΡΙΟΥ ΜΕ ΤΟ ΑΛΩΝΙ
Archisearch - άποψη του μουσείου απο το πάρκοΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΚΟ
Archisearch - άποψη της εισόδουΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ
Archisearch - κάτοψη ισογείουΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ
Archisearch - διάγραμμα λειτουργιώνΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ
Archisearch - τοπογραφικόΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ
Archisearch - διάγραμμα κεντρικής ιδέαςΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΙΔΕΑΣ

RELATED ARTICLES