The diploma thesis by Athina Maria Georgiadi, Thalassini Karali, Ourania Agoranou proposes a public centre dedicated to the culture of cooperative making, integrated in the urban setting of Athens. It is a centre for encounter and interaction among the citizens, which sees construction and creation as processes, as shared activities that encourage cooperation, action, and the exchange of experience and knowledge.
-text by the authors
The Centre’s approach is based on concepts and processes such as the self-build culture, DIT (Do-It-Together), the maker movement, participatory planning and the right to the city.
Through workshops aiming at the creation of small-scale constructions which function as urban interventions, the citizens are given the tools to intervene in the city and appropriate the urban space. At the same time, the Centre hosts public events, presentations and discussions on spatial design and urban issues, as well as educational visits and courses.
The area chosen for the proposal is Metaxourgeio, a neighbourhood traditionally linked with the crafts. This activity continues today through creative, artistic and specialised workshop spaces. In addition, the area has many vacant buildings and unused plots. The special characteristics and the dynamics of the neighbourhood were approached as an opportunity to activate a piece of Metaxourgeio through the Cooperative Construction Centre and its activities.
The public character of the Centre is manifested through the free movement in the site and the alternation of outdoor and indoor spaces. The indoor spaces are conceived as units located in proximity, but separated by public outdoor paths and patios in which passers-by can move freely, allowing communication and interaction. The main passage is centrally located, crossing the two primary patios, while also branching off to secondary paths.
The workshops and the ancillary spaces are placed at the quiet side of the plot, towards the pedestrianised Sfaktirias street, while the cafeteria, the info point and the venue are placed on the other side, at Leonidou street.
The structure of the proposal consists of three main elements: the linear stone walls, the wooden structure and the wooden canopy.
The stone walls, which have as reference the existing ruined walls of the site, are constructed from the stones available on the site and serve as structural and rigid elements. As for the wooden structure, it comprises the main timber frame of the units, as well as the timber support system of the canopy. The two structures consist of double pillars supporting two and one layers of beams respectively. The last element is the canopy, which completes the composition. The canopy acts as a unifying element, highlighting the communication between the spaces and their function around the courtyards. It is covered with reed mats, while an additional PVC layer is placed on top of it in places, to protect against the rain without blocking the sunlight.
Lastly, the materials used are intended to create a welcoming atmosphere, and are mostly lightweight and cheap materials, adjustable and easy to install.
Facts & Credits
Project title Cooperative Construction Centre in Metaxourgeio, Athens
Typology Diploma thesis
Academic semester February 2022
Authors/Students Athina Maria Georgiadi, Thalassini Karali, Ourania Agoranou
Supervisors Leonidas Koutsoumpos, Flora Bougiatioti (Consultant)
Institute School of Architecture, National Technical University of Athens (NTUA)
Η διπλωματική εργασία των Αθηνά Μαρία Γεωργιάδη, Θαλασσινή Καραλή, Ουρανία Αγοράνου αφορά σε ένα κέντρο αφιερωμένο στην τέχνη της συμμετοχικής κατασκευής, ανοιχτό προς όλους. Πρόκειται για έναν πυρήνα συγκέντρωσης και αλληλεπίδρασης, ο οποίος θέτει την κατασκευή και τη δημιουργία στο πλαίσιο της αστικής πραγματικότητας και τις προσεγγίζει πρωταρχικά ως διαδικασίες, ως κοινές δραστηριότητες οι οποίες ενθαρρύνουν την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων, τη συνεργασία και την κοινή δράση.
-κείμενο από τις δημιουργούς
Η φιλοσοφία του Κέντρου βασίζεται σε έννοιες και διαδικασίες όπως η κουλτούρα της αυτοκατασκευής (self-build culture), το DIT (Do-It-Together), το maker movement, ο συμμετοχικός σχεδιασμός και το δικαίωμα στην πόλη.
Μέσα από εργαστήρια-σεμινάρια με στόχο τη δημιουργία μικρής κλίμακας κατασκευών που τοποθετούνται στην πόλη ως αστικές παρεμβάσεις, οι πολίτες επεμβαίνουν στην πόλη και την οικειοποιούνται. Παράλληλα, το Κέντρο φιλοξενεί δημόσιες εκδηλώσεις, παρουσιάσεις και συζητήσεις, σχετικά με τον σχεδιασμό του χώρου και τα αστικά θέματα, καθώς και εκπαιδευτικές επισκέψεις και τακτικά μαθήματα κεραμικής, ραπτικής, μεταξοτυπίας και ξυλουργικής.
Ως περιοχή παρέμβασης επιλέγεται το Μεταξουργείο, μια γειτονιά με παραδοσιακά έντονη βιοτεχνική δραστηριότητα η οποία συνεχίζει να υφίσταται σε μικρότερο βαθμό μέσω συνεργείων και εργαστηρίων, με δημιουργικούς και καλλιτεχνικούς χώρους που δραστηριοποιούνται εκεί τα τελευταία χρόνια, καθώς και πολλά κενά κτήρια και οικόπεδα χωρίς χρήση. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας και η δυναμική της περιοχής προσεγγίστηκε ως ευκαιρία για τη δραστηριοποίηση ενός κομματιού του Μεταξουργείου μέσω του Κέντρου Συμμετοχικής Κατασκευής και των δράσεων του.
Ο δημόσιος, ανοιχτός χαρακτήρας του Κέντρου αποτυπώνεται σε επίπεδο σύνθεσης μέσω της ελεύθερης κίνησης στο οικόπεδο και της εναλλαγής ανοιχτού-κλειστού. Οι κλειστοί χώροι χρήσεων μετατρέπονται σε μονάδες οι οποίες βρίσκονται σε εγγύτητα, αλλά παράλληλα χωρίζονται από δημόσιες ημιυπαίθριες διαδρομές και αίθρια στα οποία οι περαστικοί μπορούν να κινηθούν ελεύθερα, επιτρέποντας την ώσμωση και την επικοινωνία. Η κύρια αξονική διέλευση στο οικόπεδο τοποθετείται κεντρικά, και στο πέρασμά της βρίσκει τα δύο πρωτεύοντα αίθρια, ενώ ταυτόχρονα διακλαδώνεται σε δευτερεύουσες πορείες.
Προς τον πεζόδρομο της Σφακτηρίας επιλέγεται μια πιο κλειστή και προστατευμένη χρήση των χώρων και γι’ αυτό τοποθετούνται εκεί τα εργαστήρια και οι βοηθητικοί χώροι αυτών, ενώ στην πλευρά της Λεωνίδου τοποθετούνται οι πιο δημόσιες λειτουργίες του κέντρου, οι οποίες αφορούν όχι μόνο όσους χρησιμοποιούν τα εργαστήρια αλλά οποιονδήποτε χρήστη.
Η κατασκευαστική επίλυση της πρότασης αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία: τους γραμμικούς πέτρινους τοίχους, τον ξύλινο φορέα και το ξύλινο στέγαστρο.
Οι πέτρινοι τοίχοι της σύνθεσης, οι οποίοι έχουν ως αναφορά τους υπάρχοντες τοίχους των ερειπίων του οικοπέδου, κατασκευάζονται από τους λίθους που υπάρχουν διαθέσιμοι στο οικόπεδο και χρησιμεύουν ως δομικά στοιχεία και στοιχεία ακαμψίας. Όσον αφορά στον κύριο ξύλινο σκελετό της σύνθεσης, αυτός αποτελείται από διπλά υποστυλώματα στα οποία έρχονται τα πρωτεύοντα δοκάρια και έπειτα τα δευτερεύοντα. Στον βασικό σκελετό προστίθεται και ο ξύλινος φορέας του στεγάστρου. Τελευταίο στοιχείο συνιστά το στέγαστρο, το οποίο επιστεγάζει τη σύνθεση. Το στέγαστρο λειτουργεί ενοποιητικά, αναδεικνύοντας την επικοινωνία των χώρων και τη λειτουργία τους γύρω από τις υπαίθριες αυλές. Πάνω του φέρει ως πλήρωση καλαμωτή και σε σημεία τοποθετείται επιπλέον PVC, το οποίο προστατεύει από τη βροχή χωρίς να εμποδίζει τη διαμπερότητα.
Τέλος, τα υλικά που χρησιμοποιούνται αποσκοπούν στη δημιουργία φιλόξενης ατμόσφαιρας, και είναι ως επί το πλείστον ελαφριά και φθηνά υλικά, εύκολα στην τοποθέτηση και τη μεταβλητότητα.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας Κέντρο Συμμετοχικής Κατασκευής στο Μεταξουργείο, Αθήνα
Τυπολογία Φοιτητικά έργα, Διπλωματική εργασία
Εξεταστική περίοδος Φεβρουάριος 2022
Φοιτήτριες Αθηνά Μαρία Γεωργιάδη, Θαλασσινή Καραλή, Ουρανία Αγοράνου
Επιβλέποντες Λεωνίδας Κουτσουμπός, Φλώρα Μπουγιατιώτη(Σύμβουλος)
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
READ ALSO: The Architect Show 4 _ 'Fast forward', 10&11 Δεκεμβρίου 2022, Metropolitan Expo: τι θα δούμε τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου που αναμένεται να αποτελέσει μία ανάσα δημιουργικής ανταλλαγής γνώσεων και ιδεών