The Orange Grove is the new start-up incubator in Athens, on the ground floor of the Dutch Embassy. It is a joint Greek and Dutch venture, under the patronage of the Embassy, with the aim of sustaining innovative business ideas and reducing the brain drain of young creatives from Greece. The space, constructed under a tight budget, is playful and colorful where everything can be reconfigured to house spontaneous activities. Two orange containers on rails cater for different requirements for meetings while all the furniture is on wheels and can move around freely. We spoke with the architect, Joost Frijda of the Athens-based GFRA Achitecture, two days before the opening, when he was supervising the last details. Joost is Dutch living in Greece and the whole conversation was in Greek. We saw him again on September 25th at the massive party for the opening of the Orange Grove, celebrating together with the people of the Embassy and the first selected group of young Greek entrepreneurs who will work there.

Good morning Joost! We are two days before the Orange Grove opens and everything seems to be already in place. We would like a few words from your part, as project architect, on how such an incubator in the center of Athens was designed.

Good morning! The whole design was based on two key-words already prescribed by the Embassy, which were all about the desired character of the space: Mobility and connectivity. This is what the Embassy wanted the space to express – something related to young entrepreneurs and their own expectations from a start – up incubator. We did this in a very direct manner: Mobility means that everything can move – not just the furniture but also, entire spaces. Connectivity means that anything, from the moment that everything moves, can get connected; either furniture to electricity or furniture to furniture and so on.

That was the idea. And I see a lot of orange inside. It certainly wants to sustain a brand.

Exactly. The name, Orange Grove, was also a fact; it is a word game with direct references to the Netherlands and to the idea that you help something to grow. In this case, “oranges” stand for young entrepreneurs [laughing]. Now you see a lot of orange surfaces, but this will be counterbalanced with the color blue at certain graphic design elements, because it is a collaborative project between the Netherlands and Greece.

Did you collaborate with a graphic designer or did you take care of everything yourselves as architects?

We collaborated with the graphic designer who created the logo, and there will be a lot of graphic elements added to the space which can`t be seen at the moment: Everything is based on the logo.

This is a very interesting feature; we usually tend to think of a space only in terms of architecture or object design – I see you also designed furniture here – but integrating a logo into the design of an architectural space requires a whole different mindset. How did you, as architects, see your collaboration with the graphic designers?

It was a collaboration indeed. What we see, for instance, on the floor – those circles – were placed there for a number of reasons. First for reasons of budget; we decided not to change the existing mosaic floor at all. But also, because it is an industrial image that we thought young people can identify with, it`s convenient and inspiring. Those circles were placed on the floor because we thought that, from the moment everything can move around, there should be some sort of organization, something that can help you put things in place. The circles are an organizing grid and also, refer to the “oranges” [laughing]. And this feature provided inspiration to the graphic designer for the logo, and then we took back the logo and placed it magnified upon the objects inside the space…

The space opens on the 25th. What was your timeline?

Approximately, two months.

Design and construction?

A little bit more, then. About a month for design and then another two months from the day construction begun.

So you spent the summer inside here… [laughing]

Yes, yes [laughing]. But it was worth it! There were some relatively easy decisions to be made – for instance, all fixtures are exposed – but also, a number of more difficult ones: As we said before, all spaces are mobile. The first container, a meeting space, is quite big, and it can move along rails. The organizing idea for the whole space was for intimate configurations to be able to happen, but also for big events, perhaps 200-300 people filling the whole area. Then everything slides aside. The two container spaces, one more secluded and the other one more open, both “park” in the background, at the end of the room by the kitchen. So this stable container panel with the logo becomes a single surface that looks like a container park and evokes a harbor, the Netherlands, labor etc.

What about the furniture?

All custom made furniture is by Coco-Mat, which is a Greek-Dutch company. Contract furniture is by CARTECO. What you cannot see right now is that all custom made furniture will have its own set of plugs and a wire.

How does that work if everything moves?

Yes, this brings us back to the question of connectivity: On the wall there are those exposed fixtures, we highlighted them on purpose; anyone can plug in their own wire or take it away and go work someplace else. We found fixtures used in submarines, to handle great pressure! Meanwhile, the theme of connectivity is expressed in the design of furniture – 3,2 and 1-seat couches, that can be arranged in different configurations. With their different colors, they feel like Tetris, you can place them all together: 2-seaters are orange and 1-seaters are black and make an angle.

Any difficulties you met?

Not really. We had a bit of a hard time researching the fixtures, but that`s also part of the job! Also, we needed to make some research on how to slide a container on rails, but it` s not anything hard to figure out.

What was the budget?

The whole project relies on donations from sponsors – Greek and Dutch companies. Obviously most of the budget was invested on the functioning of the incubator, for the next three years. The space itself could not be a big part of this investment because what is crucial is for people to be able to work here and not give it all to decoration [laughing]. We tried to make it as low-budget as possible, hence the solutions without mock-seams etc. This, without the furniture, cost around 40-50,000 €. And of that amount, about half went to installments – about 25,000 are ventilation and electrical, and the rest went for the refurbishment of the space, containers included. There was no budget for the furniture because it came from the sponsor.

On my behalf, congratulations; it`s a very simple and cheerful idea, and I think it becomes even more impressive considering not just how difficult it is to be able to work as an architect in Greece nowadays, but also to do something nice…

Yes, but ok, I`m not too negative! I`m generally positive on Greece. With crisis comes opportunity.

Thank you! See you at the opening.
 
Joost Frijda (1970) was born and raised in the Netherlands. After graduating from the Delft Institute of Technology (1995) he moves to Greece. In Athens he begins to work at the office of Eleni Gigantes and Elia Zenghelis and later on to Potiropoulos D+L Architects, where he meets with Tassos Goussis and Eddie Roberts, together with whom he starts gfra Architecture in 2004. All photographs are by Costas Lakafossis (http://costaslakafossis.wordpress.com/).
 
 
 
GR
Το Orange Grove είναι το νέο incubator ελληνικών start-ups στην Αθήνα και στεγάζεται στο ισόγειο της Ολλανδικής Πρεσβείας, στην Λ. Βασιλέως Κωνσταντίνου. Είναι το αποτέλεσμα Ολλανδικής και Ελληνικής συνεργασίας, υπό την αιγίδα της Πρεσβείας, και έχει σκοπό να αναδείξει τη νέα επιχειρηματικότητα από την Ελλάδα, αναστρέφοντας την πορεία της διαρροής δημιουργικών ανθρώπων στο εξωτερικό. Απλή και οικονομική λύση με έντονο χαρακτήρα, είναι χώρος ενιαίος και πολύχρωμος, όπου τα πάντα είναι μεταβλητά για να στεγάζουν απρόβλεπτες χρήσεις. Δύο πορτοκαλί κοντέινερ στεγάζουν χώρους συναντήσεων – και κινούνται πάνω σε ράγες – ενώ παντού υπάρχουν έπιπλα πάνω σε ρόδες που μπορούν να αλλάζουν συνέχεια θέση. Μιλήσαμε με τον αρχιτέκτονα του Orange Grove, Joost Frijda, από το Ελληνικό γραφείο GFRA Architecture, δύο μέρες πριν τα εγκαίνια, όταν έμπαιναν οι τελευταίες λεπτομέρειες. O Joost είναι Ολλανδός αλλά μένει χρόνια στην Ελλάδα και η συνέντευξη έγινε σε πάρα πολύ καλά Ελληνικά. Τον ξαναείδαμε στο τεράστιο πάρτι που έγινε εκεί στις 25 Σεπτεμβρίου να γιορτάζει μαζί με τους ανθρώπους της Πρεσβείας και τους νέους Έλληνες επιχειρηματίες τα εγκαίνια του χώρου.

Καλημέρα Joost! Είμαστε δύο μέρες πριν ανοίξει το Orange Grove και ήδη φαίνεται ο χώρος σχεδόν τελειωμένος. Θα θέλαμε λίγα λόγια από τη δική σου σκοπιά, μιας και είσαι υπεύθυνος του έργου, για το πως σχεδιάζεται ένας τέτοιος χώρος για νέα επιχειρηματικότητα στο κέντρο της Αθήνας.

Καλημέρα! Η αρχή του σχεδιασμού ήταν οι δύο λέξεις-κλειδιά που είχαν δώσει ήδη σε μένα.από την Πρεσβεία ως ιδέα για τον χαρακτήρα του χώρου: “Mobility” και “connectivity”. Ήθελαν λοιπόν ο χώρος να εκφράσει τηνκινητικότητα και την συνδεσιμότητα. Αυτά, δηλαδή, που έχουν σχέση με τους νέους επιχειρηματίες και τις απαιτήσεις τους από μια τέτοια θερμοκοιτίδα νέων επιχειρηματικών ιδεών. και αυτό θα ήταν καλό να εκφράζεται και μέσα στον χώρο. Και το κάναμε με άμεσο τρόπο. Κινητικότητα σημαίνει, απλά, ότι κινούνται όλα τα αντικείμενα – όχι μόνο τα έπιπλα αλλά και οι ίδιοι οι επιμέρους χώροι αλλάζουν θέση . Και συνδεσιμότητα ότι τα πάντα, από τη στιγμή που μπαίνει κανείς σε έναν χώρο ή ένα έπιπλο από μία θέση σε άλλη θέση, μπορεί να συνδέθεί – για παράδειγμα, με ρεύμα, για να λειτουργήσει, ή ένα έπιπλο με άλλα έπιπλα κλπ.

Αυτό ήταν η ιδέα. Και βλέπω και πάρα πολύ πορτοκαλί μέσα. Σίγουρα θέλει να περάσει και ένα brand.

Ακριβώς. Είναι το όνομα που ήταν επίσης δεδομένο, Οrange Γrove – “πορτοκαλεώνας”, που είναι ένα λογοπαίγνιο με σαφείς αναφορές στην Ολλανδία και στην ιδέα ότι βοηθάς να μεγαλώνουν “πορτοκάλια” [γέλια], που είναι οι νέοι επιχειρηματίες. Τώρα φαίνονται πάρα πολλά στοιχεία πορτοκαλί, θα μπει όμως και το στοιχείο μπλε μέσα, σε κάποια σημεία – γραφιστικές επεμβάσεις. Γιατί είναι συνδυασμός Ολλανδίας και Ελλάδας.

Συνεργαστήκατε με γραφίστα ή εσείς ως αρχιτέκτονες φροντίσατε τα πάντα;

Συνεργαστήκαμε με γραφίστρια που είχε σχεδιάσει το λογότυπο, και θα μπει αρκετή γραφιστική επέμβαση ακόμα μέσα στον χώρο που δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή: Όλα είναι βασισμένα στο λογότυπο.

Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα επειδή συνήθως σκεφτόμαστε έναν χώρο μόνο από τη σκοπιά του αρχιτέκτονα ή πιθανόν του ντιζάινερ – βλέπω ότι έχετε σχεδιάσει και έπιπλα – αλλά το να εισαγάγεις ένα λογότυπο στον σχεδιασμό του χώρου, προϋποθέτει άλλου είδους σκέψη. Πως είδατε εσείς, ως αρχιτέκτονες, τη συνεργασία σας με τους γραφίστες;

Πρόκειται πράγματι για συνεργασία. Αυτό που βλέπουμε, π.χ., στο δάπεδο – αυτοί οι κύκλοι – μπήκαν για διάφορους λόγους μέσα στον χώρο. Πρώτον για λόγους οικονομικούς – αποφασίσαμε να μην πειράξουμε καθόλου το δάπεδο, που είναι σκληρό μωσαϊκό – αλλά επίσης και επειδή είναι μια βιομηχανική εικόνα που πιστεύουμε ότι εκφράζει τους νέους, είναι κάτι που επίσης ταιριάζει στον χώρο, είναι κάτι που εμπνέει. Οι κύκλοι αυτοί μπήκαν στο δάπεδο επειδή θεωρήσαμε ότι από τη στιγμή που όλοι οι χώροι, όλα τα έπιπλα είναι κινητά, πρέπει να υπάρχει κάποια οργάνωση , κάτι που σε βοηθάει για να τοποθετήσεις τα έπιπλα στη θέση τους. Οι κύκλοι είναι ένας κάναβος οργάνωσης και επίσης, αναφέρονται στα “πορτοκάλια” [γέλια]. Και ήταν και αυτό ξανά μια έμπνευση με την γραφίστρια για το λογότυπο, και μετά πήραμε εμείς ξανά το λογότυπο πίσω και το βάλαμε σε μεγέθυνση στα αντικείμενα που είναι μέσα στον χώρο…

Ο χώρος ανοίγει στις 25. Τι χρονοδιάγραμμα είχατε;

Περίπου δύο μήνες.

Σχεδιασμός και κατασκευή;

Λίγο περισσότερο τότε. Ένας μήνας σχεδιασμός και από τη στιγμή που ξεκίνησε η κατασκευή ήταν περίπου δύο μήνες.

Δηλαδή περάσατε το καλοκαίρι εδώ μέσα… [γέλια]

Ναι, ναι [γέλια]. Βέβαια, άξιζε! Υπήρχαν κάποιες σχετικά εύκολες αποφάσεις – για παράδειγμα, οι εγκαταστάσεις είναι φανερές – αλλά και κάποιες πιο δύσκολες: Όπως είπαμε, καποιοι χώροι είναι κινούμενοι. Το βασικό, στο πρώτο κοντέινερ, είναι ο χώρος συνάντησης που είναι μεγάλος, γι` αυτό έχει μπει και σε ράγες, και μπορεί να κινείται μπρος-πίσω. Η λογική της οργάνωσης του χώρου ήταν να δημιουργούνται κάποιες περιοχές συνεργασίας από ομάδες, αλλά επίσης να γίνονται και παρουσιάσεις με γεγονότα όπου γεμίζει όλος ο χώρος, ακόμα και με 200 ή 300 άτομα, και τότε μπαίνουν όλα τα έπιπλα στην άκρη. Οι δύο χώροι – ένας χώρος απομόνωσης, όπου ένας άνθρωπος μπορεί να δουλέψει πιο απομονωμένα από τους υπόλοιπους, και ο άλλος πιο ανοιχτός, “παρκάρουν” και οι δύο πίσω, στο βάθος του δωματίου δίπλα στην κουζίνα. Οπότε αυτό το σταθερό τμήμα της πίσω όψης που έχει πάνω του το λογότυπο γίνεται μια ενιαία επιφάνεια που δίνει την εικόνα κοντέινερ και αναφέρεται στο λιμάνι, στην Ολλανδία, στην εργασία κλπ.

Τα έπιπλα;

Τα έπιπλα είναι φτιαγμένα από την Coco-Mat, που είναι Ελληνική και Ολλανδική εταιρεία. Κάτι που δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή είναι ότι κάθε έπιπλο θα έχει τις πρίζες του και ένα καλώδιο.

Πως γίνεται αυτό από τη στιγμή που όλα κινούνται;

Ναι, τώρα ερχόμαστε πάλι στο ζητούμενο του connectivity: Στους τοίχους υπάρχουν αυτες οι φανερές εγκαταστάσεις, επίτηδες τις τονίσαμε, όπου μπορεί κανείς να πάρει το καλώδιο και να το τοποθετήσει όπου θέλει ή να το βγάλει κα να πάει σε μια άλλη γωνία για να δουλέψει. Βρήκαμε πρίζες που χρησιμοποιούνται στα υποβρύχια και αντέχουν μεγάλη πίεση! Αντίστοιχα στα πλαίσια του connectivity έχουν σχεδιαστεί οι καναπέδες, που είναι τριθέσιοι, διθέσιοι και μονοθέσιοι, και μπορούν να συνδυαστούν σε διαφορετικούς σχηματισμούς. Με τα διαφορετικά χρώματά τους είναι σαν Tetris, τα ενώνεις όλα μαζί: Τα διθέσια είναι πορτοκαλί και τα μονοθέσια που κάνουν γωνία είναι μαύρα.

Δυσκολίες που συναντήσατε;

Όχι ιδιαίτερες. Λίγο με το ψάξιμο για τις εγκαταστάσεις αλλά κι αυτό κομμάτι της δουλειάς μας είναι! Επίσης, ήθελε ψάξιμο να βρεις πως μπορείς να κάνεις κοντέινερ που κινείται [γέλια] αλλά το βρίσκεις.

Προϋπολογισμός;

Όλο το έργο είναι προσφορά χορηγών – εταιρείες Ολλανδικές και Ελληνικές. Προφανώς τα περισσότερα χρήματα επενδύθηκαν στη λειτουργία του χώρου, για τα επόμενα τρία χρόνια. Ο ίδιος ο χώρος δεν μπορούσε να είναι μεγάλο κομμάτι αυτής της επένδυσης επειδή το βασικό είναι να μπορεί να δουλεύει ο κόσμος εδώ και όχι να τα δώσουμε όλα στη διακόσμηση [γέλια]. Εμείς προσπαθήσαμε να το κάνουμε όσο το δυνατόν πιο οικονομικό, γι` αυτό και οι λύσεις χωρίς ψευδοροφή κλπ. Αυτό, χωρίς έπιπλα, βγήκε περίπου στα 40-50,000 €. Και από αυτά, τα μισά περίπου είναι οι εγκαταστάσεις – περίπου 25,000 είναι κλιματισμός και ηλεκτρολογικά, και τα υπόλοιπα είναι η διαμόρφωση του χώρου μαζί με τα κοντέινερ. Για τα έπιπλα δεν υπάρχει κοστολόγηση επειδή ήταν άμεση χορηγία .

Από μένα συγχαρητήρια, είναι πολύ απλή και χαρούμενη ιδέα, και νομίζω ότι είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό μιας και αυτή τη στιγμή όχι μόνο είναι δύσκολο να δουλέψει κανείς ως αρχιτέκτονας στην Ελλάδα αλλά να κάνει και κάτι όμορφο…

Ναι, αλλά εντάξει, δεν είμαι πολύ αρνητικός! Είμαι γενικά θετικός για την Ελλάδα. Μέσα στην κρίση, υπάρχουν ευκαιρίες.

Ευχαριστώ πολύ! Καλή συνέχεια και καλή δουλειά. Θα τα πούμε στα εγκαίνια!

Ο Joost Frijda (1970) γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ολλανδία. Τελειώνοντας τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Delft το 1995, μετακομίζει στην Ελλάδα. Στην Αθήνα εργάζεται αρχικά στο γραφείο της Ελένης Τσιγάντε και του Ηλία Ζέγγελη και αργότερα στο γραφείο Ποτηρόπουλος Δ+Λ Αρχιτέκτονες, όπου γνωρίζεται με τους Τάσο Γούση και Έντυ Ρόμπερτς και ιδρύουν μαζί το γραφείο gfra architecture το 2004. Οι φωτογραφίες είναι του Κώστα Λακαφώση ( http://costaslakafossis.wordpress.com/ ).
 
Archisearch - PLAN 4 PRESENTATIONPLAN 4 PRESENTATION
Archisearch - PLAN 3 CONTAINERS OUTPLAN 3 CONTAINERS OUT
Archisearch - PLAN 2 CONTAINERS INPLAN 2 CONTAINERS IN
Archisearch - PLAN 1 EMPTYPLAN 1 EMPTY
Archisearch - ORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTSORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTS
Archisearch - ORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTSORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTS
Archisearch - ORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTSORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTS
Archisearch - ORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTSORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTS
Archisearch - ORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTSORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTS
Archisearch - ORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTSORANGE GROVE INTERIOR | ALL IMAGES COURTESY OF GFRA ARCHITECTS

RELATED ARTICLES

Η Ουρανία και η Δομινίκη των Deplot Architects μιλούν την αρχιτεκτονική γλώσσα της εποχής μας