Η παρούσα διπλωματική εργασία «Εξερευνώντας τα Ελευθέρια: Επαυξημένη χωρική αφήγηση» της Μαρίας-Άννας Ζιώγα, προτείνει την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών για την ανάπτυξη μίας εφαρμογής πολιτιστικής κληρονομιάς, με τη μορφή ενός παιχνιδιού, που αξιοποιεί ως εργαλείο τη διαδραστική αφήγηση και που έχει ως στόχο να αναδείξει το α’ αρχαίο θέατρο της Λάρισας.
Με τη μελέτη του αρχαιολογικού χώρου και με τη χρήση τεχνικών όπως η επαυξημένη πραγματικότητα, εξερευνώνται διαφορετικές προοπτικές του θεάτρου και επαναπροσδιορίζεται το πολιτιστικό αυτό αντικείμενο.
Πιο συγκεκριμένα, δημιουργείται ένα διαδραστικό περιβάλλον, μέσω του σχεδιασμού μίας εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας, η οποία λειτουργεί in-situ.
Πρόκειται για ένα παιχνίδι, το οποίο συνιστά μία γραμμική πρόταση περιήγησης έξι σημείων στον αρχαιολογικό χώρο του θεάτρου. Ακολουθώντας αφηγηματικά το αρχαίο δραματικό σχήμα «ύβρις, άτη, νέμεσις, τίσις, κάθαρσις», εξερευνάται το αρχαίο ελληνικό θέατρο ως θεσμός, το α’ αρχαίο θέατρο της Λάρισας και η αρχαία γιορτή των Ελευθέριων, που λάμβανε χώρα στο σημείο αυτό.
Η αναφορά στα Ελευθέρια, η οποία αξιοποιείται αφηγηματικά, αναβιώνει και διατηρεί την άυλη πολιτιστική κληρονομιά του θεάτρου.
Το συγκεκριμένο αντικείμενο πολιτιστικής κληρονομιάς επιλέχθηκε, διότι καθώς δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμη ολόκληρο, απασχολεί διαρκώς τα κοινά της πόλης, επιδεικνύοντας ένα αξιοσημείωτο εύρος πολιτιστικής παρακαταθήκης με δυνατότητες αξιοποίησης, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και το πιο αντιπροσωπευτικό τοπόσημο της πόλης.
Συνδυάζοντας την προβολή τοποθεσιών ιδιαίτερης πολιτιστικής σημασίας με τη χρήση της επαυξημένης πραγματικότητας, δημιουργούνται νέοι τρόποι γνώσης και νέες χωρικές επεκτάσεις και επαναπροσδιορίζεται η πολιτισμική εμπειρία του θεατή – συμμετέχοντα.
Εν τέλει, η αφήγηση που αποδίδεται μέσω της διάδρασης και της ίδιας της συμμετοχής και προθυμίας του χρήστη, οδηγεί το θέατρο στην απόκτηση ενός νέου βιωματικού χαρακτήρα, σύγχρονου και ευμετάβλητου.
Στόχος της παρούσας εργασίας όσο αναφορά το επιλεγμένο θεωρητικό ερώτημα, είναι η εστίαση στην εμπειρία του ανθρώπινου υποκειμένου στον επαυξημένο χώρο, μέσω της χρήσης του αφηγηματικού στοιχείου στο πλαίσιο μίας εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας, η οποία επιδιώκει την προώθηση και ενίσχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Επίσης, στοχεύει στον τρόπο με τον οποίο η προσθήκη της αφήγησης αναδεικνύει και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το αναπτυσσόμενο θεωρητικό πλαίσιο προσφέρει ένα καινούριο, ευρύ πεδίο δράσης, εξερευνάει τις διαδικασίες αφηγηματικού σχεδιασμού φανταστικών χώρων και προσεγγίζει τον σχεδιασμό του επαυξημένου χώρου ως αρχιτεκτονικό πρόβλημα.
Ο παρών σχεδιασμός επιλέχθηκε για να έρχεται σε αντιπαραβολή με την αρχιτεκτονική του θεάτρου, λόγω της προσθήκης του παιγνιώδους χαρακτήρα που συνάδει με την αφήγηση του παιχνιδιού, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί τη γεωμετρία που αξιοποιεί ο φυσικός σχεδιασμός του θεάτρου.
Τρεις αρχές οργάνωσης επιλέχθηκαν για το συγκεκριμένο παράδειγμα: τα σημεία, οι γραμμές και οι επιφάνειες. Ξεκινώντας από τα σημεία, επιλέχθηκαν έξι μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, σύμφωνα με την ιστορία και την αρχιτεκτονική του θεάτρου και αποτελούν τη γραμμική πορεία που καλείται να ακολουθήσει ο χρήστης. Το σύνολο των σημείων αυτών δίνει μία διαστατική και οργανωτική ποιότητα στο θέατρο και λειτουργούν ως σημεία αναφοράς.
Οι γραμμές αντίστοιχα, αποτελούν τα οριοθετημένα μονοπάτια κίνησης μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και στα έξι επιλεγμένα σημεία. Οι επιφάνειες από την άλλη, δημιουργούν μία σπασμένη εικονική τοπιογραφία, που συνδέεται με το γραμμικό μονοπάτι.
Πρόκληση για τον επιλεγμένο σχεδιασμό αποτέλεσε το ζήτημα του συνδυασμού της κλασικής αρχιτεκτονικής, η οποία διαθέτει χαρακτηριστικά όπως η τοπικότητα, η ιστορία και η μνήμη, με την εικονική αρχιτεκτονική, χαρακτηριστικά της οποίας είναι η μη τοπικότητα, η ανιστορικότητα και η απουσία συγκεκριμένης υλικής μορφής.
Στόχος ήταν η δημιουργία μίας υβριδικής αρχιτεκτονικής, η οποία ανταποκρίνεται στην εξέλιξη του σύγχρονου κόσμου και ενός χώρου πολιτισμού, στον οποίο το φυσικό αρχαίο συνυπάρχει με το τεχνητό σύγχρονο σε μία κατάσταση συνεχούς αναδιαμόρφωσης και ανακάλυψης.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας Εξερευνώντας τα Ελευθέρια: Επαυξημένη χωρική αφήγηση
Τυπολογία Διπλωματική εργασία
Εξεταστική περίοδος Μάρτιος 2024
Φοιτήτρια Μαρία-Άννα Ζιώγα
Επιβλέποντες Σπύρος Παπαδόπουλος, Βασίλης Μπουρδάκης
Σχολή Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Κείμενο Μαρία-Άννα Ζιώγα
The present diploma thesis “Exploring Eleftheria: Augmented spatial narration” by Maria-Anna Zioga, proposes the use of digital technologies for the development of a cultural heritage application, in the form of a game, which utilizes interactive storytelling as a tool, and aims to highlight the first ancient theater of Larissa.
By studying the archaeological site and using techniques such as augmented reality, different perspectives of the theater are explored, redefining this cultural object.
More specifically, an interactive environment is created through the design of an augmented reality application, which runs in-situ.
This game offers a linear tour of six points in the archaeological site of the theater. Narratively following the ancient dramatic scheme “hubris, ate, nemesis, tisis, catharsis”, the ancient Greek theater as an institution is explored, along with the first ancient theater of Larissa and the ancient festival of the Eleftheria, which took place at this location.
The reference to Eleftheria, utilized narratively, revives and preserves the intangible cultural heritage of the theater.
This specific cultural heritage object was chosen because, as it has not yet been completely revealed, it continually engages the public of the city, demonstrating a remarkable range of cultural heritage with potential for development and at the same time, it is the most representative landmark of the city.
By combining the viewing of sites of cultural importance with the use of augmented reality, new ways of knowledge and new spatial extensions are created, redefining the cultural experience of the viewer-participant.
Ultimately, the narrative rendered through interaction, and the very participation and willingness of the user, leads the theater to acquire a new experiential character, modern and changeable.
The aim of this project, regarding the selected theoretical question, is to focus on the experience of the human subject in the augmented space through the use of the narrative element within an augmented reality application, which seeks to promote and strengthen cultural heritage. Additionally, it examines how the incorporation of narrative serves as a valuable tool for the promotion of cultural heritage.
This evolving theoretical framework provides a new, expansive perspective, explores the processes of narrative design for imagined spaces, and approaches the design of augmented space as an architectural challenge.
The current design was chosen to contrast with the architecture of the theater by adding a playful character that aligns with the narrative of the game, while maintaining the geometry utilized in the theater’s natural design. Three organizational principles were selected for this project: points, lines, and surfaces. Starting with the points, six spots within the archaeological site were chosen based on the theater’s history and architecture, forming the linear path for the user.
These points provide dimensional and organizational qualities to the theater, serving as reference markers. The lines represent the defined paths of movement within the site and at the six selected points. The surfaces create a broken virtual topography connected to the linear path.
A challenge for the chosen design was combining classical architecture, which has characteristics such as locality, history, and memory, with virtual architecture, whose characteristics are non-locality, ahistoricity, and the absence of a specific material form.
The aim was to create a hybrid architecture that responds to the evolution of the modern world and a cultural space where the natural ancient coexists with the artificial modern in a state of continuous reshaping and discovery.
Facts & Credits
Project title Exploring Eleftheria: Augmented spatial narration
Typology Diploma thesis
Academic semester March 2024
Student Maria-Anna Zioga
Supervisors Spiros Papadopoulos, Vassilis Bourdakis
Institution Department of Architecture, School of Engineering, University of Thessaly
Text Maria-Anna Zioga
READ ALSO: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ | Θρόισμα Ησυχίας: Εργαστήριο Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού 8, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πανεπιστημίου Πατρών | Διδάσκοντες: Πάνος Δραγώνας, Γιάννης Καρράς