Με αφετηρία το πρώτο κεφάλαιο της έκθεσης [α]γνωστοι προορισμοί που πραγματοποιήθηκε στην πρώην οικία Ζαρίφη του 1924 στην Κυψέλη (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2017), ο επιμελητής δρ Κώστας Πράπογλου ενεργοποιεί με το δεύτερο κεφάλαιο της έκθεσης ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά κτίρια της περιοχής, που η πορεία του χαράχτηκε παράλληλα με αυτήν των γειτονικών της οικοδομημάτων, μεταξύ των οποίων και η οικία Ζαρίφη.
Το 15ο Λύκειο Κυψέλης είναι ένα εκλεκτικιστικό οικοδόμημα στη συμβολή των οδών Κυψέλης 46 και Παξών που χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και ανήκε στην ιδιοκτησία του εθνικού συλλόγου των Ιταλών του εξωτερικού στην Αθήνα. Ιδρύθηκε ως Ιταλική Σχολή Καλογραιών του τάγματος του Αγίου Δομίνικου με την έγκριση του Καθολικού Αρχιεπισκόπου της Αθήνας Λουδοβίκου Πετί (1912-1926).
Το όνομα του αρχιτέκτονα του κτιρίου παραμένει άγνωστο, πιθανότατα ήταν Ιταλός (Buaccaleone), όμως θα μπορούσε να είναι και έργο του Αλέξανδρου Νικολούδη καθώς φέρει παράλληλα art nouveau αρχιτεκτονικά στοιχεία με το Σαρόγλειο Μέγαρο της οδού Ρηγίλλης.
Το 1940 η σχολή κλείνει με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Το 1941 επαναλειτουργεί από τις ίδιες καλόγριες μόνο ως δημοτικό σχολείο με την συγκατάθεση των Γερμανών, οι οποίοι λέγεται πως τότε συνέδεσαν το κτίριο μέσω υπόγειας σήραγγας (τούνελ) με τη σχολή Ευελπίδων.
Το 1943 η σχολή κλείνει οριστικά και διαμορφώνεται σε νοσοκομείο των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων. Oι καλόγριες διώκονται και φυλακίζονται ενώ κάποιες καταφέρνουν να διαφύγουν στην Ιταλία. Στις 24 Μαρτίου 1945, μετατρέπεται σε Γενικό Νοσοκομείο της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας (ΓΝΕΒΑ). Το 1970 μετονομάζεται σε 251 ΓΝΑ και στις αρχές του 1976 μεταφέρεται στην Κατεχάκη (Γουδί).
Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου πρωτολειτουργεί εκεί το 21ο και το 15ο Γυμνάσιο Αρρένων. Σήμερα στεγάζει το 15ο Λύκειο Κυψέλης.
Η διαπραγμάτευση εννοιών ιστορικής συνείδησης και μετάβασης σύμφωνα με τις κοινωνικο-πολιτισμικές και οικονομικές συνθήκες που διαχειρίστηκε το πρώτο κεφάλαιο της έκθεσης, βρίσκει τον απόηχό της στο κτίριο της οδού Κυψέλης και Παξών που έλαβε μια διαφορετική μεταχείριση λόγω του μοναδικού χαρακτήρα αλλά και του μεγέθους του. Παίζοντας με μια εναλλασσόμενη ροή μεταξύ του ιδιωτικού (οικοτροφείο) και δημόσιου (νοσοκομείο, λύκειο) στοιχείου, οι εκάστοτε συγκυρίες τροποποιούσαν τους εσωτερικούς χώρους ανάλογα με την τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα αλλά και τις λειτουργικές ανάγκες.
Ανιχνεύοντας την υπόσταση του κτιρίου και την αρχική του χρηστικότητα, ο θεατής του σήμερα θα αποκωδικοποιήσει μια εξέλιξη που αντανακλά τη ρευστότητα της ιστορίας του τόπου η οποία καλπάζει ανεξέλεγκτα μέσα από την εναλλαγή πολλαπλών πραγματικοτήτων.
Η εγγραφή του περάσματος ενός αιώνα πάνω στο σώμα του κτιρίου μετασχηματίζει το υπάρχον πολυεπίπεδο εννοιολογικό πλαίσιο, χωρίς όμως να μεταλλάσσει την εξωτερική εικόνα και μορφή του. Παραμένει και υψώνεται αγέρωχα ως κέλυφος μιας αφήγησης που με δάνειο παραχωρεί τους κόλπους της στη λεηλασία του χρόνου, της ανθρώπινης κινητικότητας και πράξης. Η ανάδυση μιας χωροταξικής παρεμβολής ή διαταραχής συνδέεται κατ’ ουσίαν με την ανθρώπινη βούληση, χαράσσει μια νοητική και οντολογική διαδικασία που προεκτάσεις της συντάσσουν την πολιτική της ύπαρξης, την πολιτική του είμαι, του υπάρχω, του κυβερνώ, του χτίζω και του καταστρέφω.
Ο επιμελητής της έκθεσης δρ Κώστας Πράπογλου καλεί 21 σύγχρονους εικαστικούς τριών γενεών να ανακαλύψουν μέσω του πολυμεσικού λεξιλογίου τους τον δικό τους μίτο. Θα διαβούν στα χνάρια μιας μυθολογίας άμεσα εξαρτώμενης από τον τόπο (site-specific) και θα ανταποκριθούν στις νοηματικές παραμέτρους αυτού (context-defined και site-responsive), αντανακλώντας την αναθεώρηση αξιών και εκείνων των πολυδιάστατων συναισθηματικών πεδίων που συνυπάρχουν και συνδέονται μεταξύ τους.
Η έκθεση Κέλυφος // Η πολιτική της ύπαρξης είναι ένα ταξίδι μέσα από την αυτοπροσωπογραφία της ίδιας της ζωής, αλλά και της ιστορίας, μια τεκμηρίωση του αγώνα για επιβίωση και εξέλιξη, σημειώνει ο δρ Κώστας Πράπογλου.
Συμμετέχοντες εικαστικοί: Κατερίνα Αποστολίδου, Αικατερίνη Γεγησιάν, Κλειώ Γκιζελή, Απόλλωνας Γλύκας, Μπέττυ Ζέρβα, Ελένη Ζούνη, Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Γιάννης Κονταράτος, Ελένη Λύρα, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Γιώργος Χ. Παλαμάρης, Ρένα Παπασπύρου, Ανδρέας Σάββα, Δημήτρης Σκουρογιάννης, Μαριάννα Στραπατσάκη, Ράνια Σχορετσανίτη, Νίκος Τρανός, Παύλος Τσάκωνας, Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου, Ευάγγελος Χατζής, Μαίρη Χρηστέα
Agenda
Τίτλος έκθεσης Κέλυφος // η πολιτική της ύπαρξης
Διάρκεια έκθεσης 26 Ιουνίου – 24 Ιουλίου 2018
Εγκαίνια έκθεσης 26 Ιουνίου | 17.00 – 21.00
Ώρες-ημέρες λειτουργίας
Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 14.00 – 20.00
Σάββατο: 12.00 – 20.00
Κυριακή – Δευτέρα: κλειστά
Διεύθυνση 15ο Λύκειο Κυψέλης, Κυψέλης 46 και Παξών, Κυψέλη, 113 62, Αθήνα
–
Embarking from the first chapter of the [un]known destinations exhibition that took place at the former 1924 Zarifi residence in Kypseli Athens (September – October 2017), curator Dr Kostas Prapoglou activates with the second chapter of the exhibition one of the most significant historical buildings of the area, whose trajectory was in parallel terms with those of all neighbouring buildings including the Zarifi residence.
The eclectic building at the crossroads of Kypselis 46 and Paxon Streets was constructed during the start of the 20th century and it was property of the national society of Italian expats in Athens. It was founded as an Italian nun’s convent school of the Dominican Order under the approval of the Catholic Archbishop of Athens Louis Petit (1912-1926). Although the architect’s name remains unknown, it is possible that he was of Italian origin (Buaccaleone) but the building could have also been designed by Greek architect Alexandros Nikoloudis as it carries comparable art nouveau architectural elements to the Sarogleio Institute (Armed Forces Officers Club) on Rigillis Street, central Athens.
In 1940, the school was shut down upon the beginning of the Greco-Italian War. In 1941, it resumed as just a primary school and was run by the same nuns after permission was granted by the Germans, who connected the building with τhe Evelpidon Military Academy (the oldest tertiary level educational institution in Greece founded in 1828) with an underground tunnel. In 1943, the school seized to operate and it was instead transformed into a hospital for the German forces while the nuns were brutally persecuted and imprisoned. However, some of them did manage to escape to Italy. On March 24, 1945, the building was handed over to the Greek Air Force and it became the General Hospital of the Royal Air Force. In 1976, it was relocated to the district of Katehaki (Goudi) where it still remains. The same year, the building began operating as the 21st and 15th Boys High School. Today, it functions as the 15th High School of Kypseli.
The negotiation of ideas encompassing the historical consciousness and transition based on socio-cultural and economic constraints that the first chapter of the exhibition surveyed back in 2017, now finds its echo in the 15th High School. Unavoidably, the building has been treated differently due to its unique character and scale. The interplay of an ongoing flux between the private (boarding school) and the public (hospital, public high school) sphere, altered the structure’s interior space according to contemporary political affairs and practical needs.
Re-discovering the hypostasis of the building and its initial use, the viewer of today will decipher an evolution that reflects the liquidity of Greek history galloping through the switching and shifting of multiple realities.
The imprint of the passage of one century over the building’s body reshapes an existing conceptual background but without remodelling its exterior image or form. It remains and raises sturdily as a shell of a narrative that lends its inner self to the ravages of time and human mobility. The surfacing of spatial interference or disruption is primarily linked to human will; it inscribes a noetic and ontological process that its extensions embrace the politics of being, the politics of ‘I am’, ‘I exist’, ‘I rule’, ‘I construct’ and ‘I destroy’.
Curator Dr Kostas Prapoglou invites 21 contemporary artists from three generations to discover, through their cross-disciplinary visual vocabulary, their own thread of the story. They will follow the footprints of a mythology that is closely dependent on the location (site-specific) and will respond to its conceptual parameters (context-defined and site-responsive), simultaneously reflecting the reconsideration of values and those multidimensional emotional territories that co-exist and are all linked together.
Shell // the politics of being is a journey through the self-portrait of life and history themselves, a documentation of the struggle for survival and advancement.
Participating artists: Katerina Apostolidou, Maria Adromachi Chatzinikolaou, Evangelos Chatzis, Mary Christea, Aikaterini Gegisian, Kleio Gizeli, Apollonas Glykas, Yannis Kondaratos, Eleni Lyra, Despina Meimaroglou, Giorgos C. Palamaris, Rena Papaspyrou, Andreas Savva, Dimitris Skourogiannis, Marianne Strapatsakis, Rania Schoretsaniti, Yannis Theodoropoulos, Nikos Tranos, Pavlos Tsakonas, Betty Zerva, Eleni Zouni
Agenda
Title Shell // the politics of being
Duration 26 June – 24 July 2018
Opening 26 June 2018 | 17.00 – 21.00
Opening hours
Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday: 14.00 – 20.00, Saturday: 12.00 – 20.00, Sunday – Monday: closed
Address 15th Kypseli High School, 46 Kypselis and Paxon Streets, Kypseli, 113 62, Athens, Greece
READ ALSO: 'H Σχολή των Αθηνών'' στην Αθήνα | 28 Ιουνίου, Κτίριο Αβέρωφ, ΕΜΠ