Στο δεύτερο άρθρο της business σειράς άρθρων “Επιχειρείν και Αρχιτεκτονική”, όπου το Archisearch και η Precise εξερευνούν την επιχειρηματική διάσταση της αρχιτεκτονικής, ο Δημήτρης Μανωλάς, διευθυντής στην Ελλάδα της εταιρείας Precise, πραγματεύεται το θέμα “Το Κέρδος Δεν Είναι Κακή Λέξη (Κι Άλλες Αλήθειες Που Δεν Σου Είπαν)”.
Βρείτε το πρώτο άρθρο της σειράς με τίτλο “Γιατί οι Αρχιτέκτονες δουλεύουν διπλά για τα μισά λεφτά”, εδώ!
-γράφει ο Δημήτρης Μανωλάς
Θυμάσαι τη στιγμή; Πρώτο έτος στη σχολή αρχιτεκτονικής, κάποιος καθηγητής να εξηγεί ότι «οι αληθινοί αρχιτέκτονες δεν σκέφτονται τα λεφτά». Ότι αν σε ενδιέφερε το κέρδος, θα έπρεπε να έχεις διαλέξει άλλο κλάδο σπουδών. Ότι οι σπουδαίοι αρχιτέκτονες είναι καλλιτέχνες που διάλεξαν την επαγγελματική τους ακεραιότητα αντί για το χρήμα.
Ακουγόταν ευγενές. Έμοιαζε αγνό. Και ήταν απολύτως λάθος.
Να τι συνέβη πραγματικά μέσα σ’ εκείνη την αίθουσα: δεν μάθαινες μόνο αρχές σχεδιασμού και χωρικές σχέσεις. Σε μάθαιναν να αποτύχεις οικονομικά. Οι καθηγητές σου – οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είχαν ποτέ διευθύνει γραφείο, δεν είχαν πληρώσει μισθούς, δεν είχαν ξενυχτήσει στις 3 τα ξημερώματα αναρωτώμενοι πώς θα πληρώσουν τα επιδόματα αδείας του Αυγούστου – σε δίδασκαν ότι η επιχειρηματική επιτυχία είναι για κάποιο λόγο ασύμβατη με την καλή αρχιτεκτονική.
Το Παράδοξο Που Σκοτώνει τη Δημιουργικότητα
Αυτός ο ακαδημαϊκός προγραμματισμός δεν είναι απλώς λάθος. Σε προγραμματίζει για την οικονομική αποτυχία. Δεν σε βοηθά να προστατέψεις τη δημιουργικότητα, αλλά αντίθετα καταστρέφει τις προϋποθέσεις που της επιτρέπουν να ανθίσει.
Σκέψου τον εξής παραλογισμό: Θα εμπιστευόσουν έναν χειρουργό που θα ζητούσε συγγνώμη επειδή αμοίβεται καλά; Κι όμως, οι σχολές αρχιτεκτονικής εκπαιδεύουν συστηματικά τους φοιτητές να αισθάνονται άβολα για τις αμοιβές τους.
Οι αριθμοί λοιπόν, λένε την πραγματική ιστορία. Τα αρχιτεκτονικά και interior design γραφεία με τα οποία ξεκινάμε να συνεργαζόμαστε, σπάνια είχαν στο παρελθόν περιθώριο κέρδους πάνω από 20%. Δεν επέλεξαν ποτέ επικίνδυνα χαμηλή κερδοφορία.
Ήταν απλά το αποτέλεσμα ενός ακαδημαϊκού προγραμματισμού που δίδαξε ταλαντούχους αρχιτέκτονες και designers να υποτιμούν την αξία τους.
Όταν τα οικονομικά του γραφείου είναι συνεχώς οριακά, αναλαμβάνεις κάθε έργο ανεξαρτήτως καταλληλότητας, κάνεις εκπτώσεις για να χτίσεις το cashflow και δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου στο επίπεδο που αξίζει. Η τέχνη σου πρέπει να είναι πάθος και όχι φυλακή.
Απενοχοποίηση του Κέρδους
Τι είναι το κέρδος; Σίγουρα όχι απληστία. Κέρδος δεν σημαίνει να πηγαίνεις στο εργοτάξιο με μια Lamborghini. Το κέρδος είναι το οικονομικό καύσιμο που σου επιτρέπει να οδηγείς το γραφείο σου όπου θέλεις και όπως θέλεις.
Το κέρδος είναι ό,τι μένει αφού πληρώσεις όλα τα έξοδα του γραφείου: μισθούς, υπεργολάβους, ενοίκιο, άδειες λογισμικού, αγορές εξοπλισμού, εκπαιδεύσεις κλπ. Δεν είναι χρήματα κλεμμένα από πελάτες. Είναι η ανταμοιβή σου για το επιχειρηματικό ρίσκο που αναλαμβάνεις, τη δημιουργική σου προσπάθεια και τη δημιουργία μετρήσιμης αξίας στην αγορά. Ακόμα πιο σημαντικό όμως, το κέρδος είναι ελευθερία. Τι μπορείς να αγοράσεις με το κέρδος;
Δύναμη να Πεις Όχι: Το κέρδος σου δίνει την πολυτέλεια να απορρίψεις έργα. Όταν δεν εξαρτάσαι απεγνωσμένα από κάθε αμοιβή έχεις την πολυτέλεια να διαλέγεις εσύ τα έργα.
Δυνατότητα να Προσλάβεις και να διατηρήσεις Προσωπικό: Δεν υπάρχουν σπουδαία γραφεία, υπάρχουν σπουδαίες ομάδες και το κέρδος σου επιτρέπει να μπορείς να προσελκύεις νέα ταλέντα και να μπορείς να κρατάς τα ταλέντα που ήδη έχεις.
Γαλήνη: Ο αρχιτέκτονας πληρώνεται για να σκέφτεται και όχι για να ανησυχεί. Το κέρδος δημιουργεί ένα μαξιλάρι ασφαλείας για απρόβλεπτα έξοδα, καθυστερημένες πληρωμές και περιόδους που μπορεί να μην υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στην αγορά. Είναι η διαφορά ανάμεσα στο να κοιμάσαι ήσυχα και στο να ξυπνάς στις 5 το πρωί.
Επένδυση στην Συνεχή Βελτίωση: Το κέρδος σου χρηματοδοτεί την συνεχιζόμενη εκπαίδευση πάνω σε νέες τεχνολογίες, καλύτερα λογισμικά και ποιοτικό εξοπλισμό.
Συμμετοχή σε Διαγωνισμούς: Το κέρδος σου επιτρέπει να παίρνεις μέρος σε διαγωνισμούς και να μπορείς να διαθέσεις πολύ περισσότερες ώρες από αυτές που δικαιολογεί η αμοιβή των διαγωνισμών (στην περίπτωση που υπάρχει).
Στην ελληνική αρχιτεκτονική αγορά, ένα υγιές περιθώριο κέρδους θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 30% -αφού πρώτα ο ιδιοκτήτης έχει πάρει μισθό-, όχι ως ένδειξη απληστίας, αλλά ως ελάχιστη προϋπόθεση για να μπορεί ένα γραφείο να εξελίσσεται και να υποστηρίζει την ποιότητα που υπόσχεται. Η χαμηλή κερδοφορία δεν είναι κάτι ευγενές ή αγνό, είναι επαγγελματικά επικίνδυνο.
Η Επιχειρηματικότητα Ως Δημιουργική Απελευθέρωση
Η λύση δεν είναι να εγκαταλείψεις το σχεδιαστικό σου όραμα αλλά να αναγνωρίσεις ότι η επάρκεια στο επιχειρηματικό κομμάτι του γραφείου στην πραγματικότητα ενισχύει τη δημιουργική ελευθερία. Οι πιο καινοτόμοι αρχιτέκτονες και designers δεν είναι αυτοί που παλεύουν για να τα βγάλουν πέρα.
Κερδοφορία = Αρχιτεκτονική Οικονομικών. Τις δεξιότητες τις έχεις, απλώς δεν στο είπαν ποτέ. Η εκπαίδευση σου σε δίδαξε να λύνεις σύνθετα προβλήματα χώρου, χρόνου και προϋπολογισμού με περιορισμούς. Η επιχειρηματικότητα δεν είναι κάτι διαφορετικό. Απαιτούνται οι ίδιες δεξιότητες, απλά εφαρμοσμένες σε ένα άλλο σύνολο προβλημάτων.
Το Μοντέλο της Κερδοφόρας Πρακτικής. Τα πιο επιτυχημένα αρχιτεκτονικά γραφεία κατανοούν κάτι θεμελιώδες: Τα οικονομικά δεν περιορίζουν τη δημιουργικότητα – την στηρίζουν και τη χρηματοδοτούν.
Θεωρία και Πραγματικότητα
Δοκίμασε αυτή την άσκηση. Κάνε μια λίστα με όλες τις ιδέες που σου έμαθαν θεωρητικά στη σχολή και δίπλα σε κάθε μία, σημείωσε τι τελικά συνειδητοποίησες δουλεύοντας. Ακολουθούν τρία παραδείγματα:
Παράδειγμα 1:
- Τι μου είπαν θεωρητικά: “Όποιος νοιάζεται για το κέρδος, δεν είναι πραγματικά δημιουργικός”
- Τι συμβαίνει πρακτικά: Το άγχος για τα οικονομικά δεν με αφήνει να κάνω τη δουλειά μου όπως θέλω.
Παράδειγμα 2:
- Τι μου είπαν θεωρητικά: “Δεν γίνεται να είσαι εμπορικός και ταυτόχρονα καλός αρχιτέκτονας/designer”
- Τι συμβαίνει πρακτικά: ;
Παράδειγμα 3:
- Τι μου είπαν θεωρητικά: “Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, δεν σε νοιάζουν τα χρήματα”
- Τι συμβαίνει πρακτικά: ;
Πως σπάει ο κύκλος;
Δες τα τρία τελευταία έργα σου και ρώτα τον εαυτό σου με απόλυτη ειλικρίνεια: Χρέωσες αυτό που πραγματικά άξιζες ή έκοψες από την αμοιβή σου γιατί σου φάνηκε ακριβή; Είχες δισταγμό για την αμοιβή σου πριν καν την αναφέρεις στον πελάτη;
Αν ναι, τότε δεν χρέωσες με βάση την αξία σου. Χρέωσες με βάση τον ακαδημαϊκό προγραμματισμό που σου έμαθαν και ήρθε η ώρα να τον επανεξετάσεις.
Διαβάστε περισσότερα σχετικά με το “Επιχειρείν και Αρχιτεκτονική: Ο Οδικός Χάρτης”, εδώ!
Δημήτρης Μανωλάς
Ο Δημήτρης με την ομάδα του βοηθούν αρχιτεκτονικά και interior design γραφεία να σταματήσουν να χάνουν χρόνο και χρήμα και να λειτουργούν σαν υγιείς κερδοφόρες επιχειρήσεις. Με γραφεία στην Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Τελ Αβίβ και Αθήνα και εξειδίκευση στον αρχιτεκτονικό κλάδο, η Precise παρέχει in-house υπηρεσίες Management και Financial Control σε πάνω απο 750 Αρχιτεκτονικά γραφεία σε όλο τον κόσμο.
READ ALSO: Γιατί οι Αρχιτέκτονες δουλεύουν διπλά για τα μισά λεφτά | ένα άρθρο του Δημήτρη Μανωλά για τη σειρά "Επιχειρείν και Αρχιτεκτονική"