Ο Δήμος Αθηναίων παρουσιάζει τη μεγάλη ιστορική έκθεση «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της» που έρχεται στο Κέντρο Τεχνών του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) στο Πάρκο Ελευθερίας. Η έκθεση σχεδιάζεται και υλοποιείται από την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Αθηναίων και αποτελεί το επίκεντρο των επετειακών εορταστικών εκδηλώσεων που απλώνονται στο κέντρο και τις γειτονιές της πόλης μέχρι τον Νοέμβριο.
Με αφορμή τις δύο επετείους-ορόσημα, τα 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τη ναζιστική κατοχή το 1944 και τα 50 χρόνια από την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974, η έκθεση γυρνά τον χρόνο πίσω και παρουσιάζει μια πόλη ζωντανή, την Αθήνα, που γιορτάζει την ελευθερία της σε δύο διαφορετικές ιστορικές στιγμές. Στόχος της έκθεσης, της μοναδικής που τιμά ταυτόχρονα και τις δύο αυτές επετείους, είναι η ανάδειξη της συλλογικής ιστορικής μνήμης και των αγώνων για την ελευθερία και τη δημοκρατία.
Η έκθεση αναζητά και προβάλλει την ίδια ελπίδα, την ίδια ανάταση και τον ίδιο ενθουσιασμό που συνόδευσε τους Αθηναίους τόσο στις γιορτινές ημέρες του 1944 όσο και του 1974, ενώ προβάλλει μεταξύ άλλων τεκμήρια από την περίοδο του μεγάλου λιμού στην Αθήνα, οπτικοακουστικό υλικό σχετικό με τις πρακτικές των συλλήψεων και των βασανιστηρίων της χούντας, Παράλληλα, η έκθεση δεν μπορεί παρά να ενώσει τη χαρά με τη θλίψη, τη λύτρωση με τον πόνο, την ανακούφιση με την αγωνία, καθώς το διπλό γιορτινό ξέσπασμα βάραινε τόσο η σκιά των Δεκεμβριανών και ο φόβος του εμφυλίου πολέμου, όσο και η τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Λίγα λόγια για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό * architectones02 (Πέννυ Λουκάκου & Τζίνα Σωτηροπούλου)
Ο σχεδιασμός της έκθεσης βασίζεται τόσο στη χωρική, υλική και ατμοσφαιρική ανάμειξη ιστορικών στοιχείων όσο και στην τολμηρή χρήση του χώρου. Οι επισκέπτες μπαίνουν σε έναν κυκλικό χώρο που περιβάλλεται από δύο εμβληματικές εικόνες του 1944 & του 1974. Ένα κεντρικό παγκάκι τοποθετείται στη μέση του χώρου έτσι ώστε οι επισκέπτες να διαβάσουν το εισαγωγικό κείμενο και να ενημερωθούν για την έκθεση, ενώ ταυτόχρονα χρησιμεύει ως σημείο συνάντησης. Η έκθεση χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες, αφιερωμένες στα γεγονότα του 1944 και του 1974 αντίστοιχα, αφηγούμενη ένα ταξίδι από το σκοτάδι στο φως. Δύο μεγάλα γραφιστικά που απεικονίζουν το 1944 και το 1974 τραβούν το βλέμμα, καλώντας τους επισκέπτες να ξεκινήσουν το ταξίδι στη σύγχρονη ιστορία της Αθήνας.
Μέσω ενός τεθλασμένου μαύρου κουτιού και ημιδιάφανων και καμπύλων χωρισμάτων, οι επισκέπτες περιηγούνται απρόσκοπτα στο χώρο αποτελώντας μέρος μιας ρευστής γραμμικής αφήγησης. Οι τοίχοι και τα υφασμάτινα χωρίσματα φέρουν έργα τέχνης, σπάνιες φωτογραφίες, έγγραφα, εφημερίδες της εποχής, αφίσες, προκηρύξεις και πλούσιο οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό, ενώ οι προθήκες εγκυβωτίζουν προσωπικά αντικείμενα και αρχειακό υλικό για να ξεδιπλωθεί η Ιστορία.
Η χρωματική παλέτα της έκθεσης περιλαμβάνει τέσσερα χρώματα: μαύρο, λευκό, μπλε & κόκκινο που λειτουργούν και ως χρωματικοί κώδικες. Το μαύρο αποτυπώνει τη δύσκολη ζωή στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και της στρατιωτικής δικτατορίας, ενώ το λευκό χρησιμεύει ως μεταφορά για την απελευθέρωση, την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την ελευθερία αναδεικνύοντας τη χαρά και τη γιορτή. Το απαλό μπλε χρώμα του 1944 εμπνέεται από την ελληνική σημαία, ενώ το κόκκινο του 1974 αντανακλά την Εξέγερση.
Ο σχεδιασμός δίνει προτεραιότητα στη λειτουργικότητα δημιουργώντας μια διάταξη που ενθαρρύνει την εξερεύνηση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης υπάρχουν κάποια «απροσδόκητα» διαδραστικά σημεία που προκαλούν αλληλεπίδραση και έκπληξη, δίνοντας στην ιστορική έκθεση πρωτοτυπία και παιχνιδιάρικη αύρα. Για να μεταφερθεί αυτή η παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα και το πειραματικό πνεύμα, σχεδιάζονται δύο εγκαταστάσεις που συντίθονται από αυτοσχέδια πλακάτ, σημαίες και πανό για τις εκλογές που κρέμονται από το ταβάνι, ενώ γιορτινά συνθήματα και τρικάκια καλύπτουν μέρος του δαπέδου επιτρέποντας την καλύτερη χρήση του χώρου προς όλες τις διαστάσεις. Μια άλλη εγκατάσταση είναι αφιερωμένη στους 25 αγωνιστές του Πολυτεχνείου.
Στυλιζαρισμένα χρονοδιαγράμματα και εικονογραφήσεις διατρέχουν ολόκληρη την έκθεση, ένας τοίχος γεμίζει με συνθήματα γκράφιτι ενώ μπορείς να πάρεις σπίτι σου τα ψηφοδέλτια των πρώτων δημοκρατικών εκλογών μετά το καθεστώς της χούντας. Οι πιο συγκινητικές στιγμές της έκθεσης αποτυπώνονται με τη μορφή δύο στύλων που φέρουν φωτογραφίες και προσωπικές ιστορίες γυναικών και ανδρών που συμμετείχαν στην Αντίσταση και την Εξέγερση, αλλά δεν πρόλαβαν να το γιορτάσουν μιας και θυσιάστηκαν για την ελευθερία και τη δημοκρατία.
Πληροφορίες έκθεσης
Φορέας υλοποίησης έκθεσης: Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων Α.Ε.
Συνδιοργάνωση: Αρχεία σύγχρονης κοινωνικής ιστορίας, Γενικά αρχεία του κράτους, Ιστορικό αρχείο Δήμου Αθηναίων, ΟΠΑΝΔΑ
Γενική εποπτεία: Κωστής Παπαϊωάννου, Πρόεδρος Τεχνόπολης
Επιστημονικοί υπεύθυνοι: Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας (ΕΚΠΑ), Μάνος Αυγερίδης, Ιστορικός / Διευθυντής των ΑΣΚΙ, Στάθης Παυλόπουλος, Ιστορικός / Συντονιστής προγραμματισμού και επιστημονικών δράσεων (ΑΣΚΙ)
Διαχείριση και Συντονισμός έργου: Μαρία Φλώρου, Υπεύθυνη Τομέα Μουσείων / Τεχνόπολη , Αργυρώ Μπατσή, Μουσειολόγος
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: architectones02 (Πέννυ Λουκάκου & Τζίνα Σωτηροπούλου)
Μουσειολογική επιμέλεια: Αργυρώ Μπατσή, Μαρία Φλώρου
Γραφιστική επιμέλεια και Οπτική επικοινωνία: Άλκηστις Τσίκου, Φοίβος Λάμπρου, Γιώργος Σερέπας, Διονύσης Σιαμάγκας
Διάρκεια έκθεσης: Έως 28 Οκτώβριου 2024
Ωράριο λειτουργίας: Δευτ. – Κυρ. 10:30-18:30
Photography: by Vangelis Patsialos
READ ALSO: Rena Papaspyrou: Images Through Matter | London Debut exhibition at the Hellenic Centre