Το γραφείο R.C.TECH επιμελήθηκε τον επανασχεδιασμό του βιομηχανικού συγκροτήματος Porcelana και τη μετατροπή του σε πολυθεματικό πολιτιστικό κέντρο. Το βιομηχανικό συγκρότημα της Porcelana βρίσκεται στη Νέα Μάκρη σε έκταση 40 περίπου στρεμμάτων και εντός του οικοπέδου υπάρχουν δύο κτίσματα. Η πρόταση προσβλέπει στην αποκατάσταση και αξιοποίηση του βιομηχανικού κτιρίου της Porcelana, καθώς και στη λειτουργική ενοποίηση των δύο υφιστάμενων κτισμάτων και του περιβάλλοντος χώρου.
-κείμενο από τους αρχιτέκτονες
Εικόνα αρχείου_ Κτίριο Porcelana
Το βιομηχανικό συγκρότημα της Porcelana βρίσκεται στη Νέα Μάκρη του Δήμου Μαραθώνος σε έκταση 40 περίπου στρεμμάτων. Εντός του οικοπέδου υπάρχουν δύο κτίσματα: το πρώην εργοστάσιο κατασκευής ειδών πορσελάνης, εμβαδού 4000m2 και ένα διώροφο κτίσμα, εμβαδού 650m2, το οποίο στέγαζε το χημείο του εργοστασίου και την κατοικία του επιχειρηματία Χαρίτωνα Τριανταφυλλόπουλου. Τα κτίρια κατασκευάστηκαν το 1953 και χρησιμοποιήθηκαν ως το 1969, οπότε και εγκαταλείφθηκαν. Το κτίριο του εργοστασίου, το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο, παραμένει εγκαταλελειμμένο, ενώ το διώροφο κτίσμα στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο της Νέας Μάκρης.
Η πρόταση προσβλέπει στην αποκατάσταση και αξιοποίηση του βιομηχανικού κτιρίου της Porcelana, καθώς και στη λειτουργική ενοποίηση των δύο υφιστάμενων κτισμάτων και του περιβάλλοντος χώρου, με σκοπό τη δημιουργία ενός Πολυθεματικού Πολιτιστικού Κέντρου. Το εγχείρημα της μελέτης υποστηρίζει οικονομικά, ως χορηγία, η ΑΜΚΕ ΑΙΓΕΑΣ των Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου σε συνεργασία με το Δήμο Μαραθώνος, στον οποίο και έχει περιέλθει το συγκρότημα.
Ο καθορισμός του κτιριολογικού προγράμματος λαμβάνει υπόψιν τη βιωσιμότητα και λειτουργικότητα του έργου. Το διατηρητέο κτίριο προτείνεται να στεγάσει ένα μικρό μουσείο, αφιερωμένο στη βιομηχανική κληρονομιά του κτιρίου, έναν ευέλικτο εκθεσιακό πολυχώρο, μια θεατρική σκηνή, χώρους καλλιτεχνικών εργαστηρίων, μια μικρή βιβλιοθήκη/αναγνωστήριο, εμπορικές δραστηριότητες, καθώς και χώρους εστίασης και παιχνιδιού.
Κεντρική είσοδος κτιρίου Porcelana
Το διώροφο κτίσμα θα εξακολουθήσει να στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο και τα γραφεία διοίκησης του συγκροτήματος.
Σημείο εκκίνησης της αρχιτεκτονικής υπήρξε ο διάλογος ανάμεσα στον μοναδικό βιομηχανικό χαρακτήρα του συγκροτήματος και την διακριτική προσθήκη νέων αρχιτεκτονικών στοιχείων. Έτσι, το υπάρχον κτιριακό σύμπλεγμα δεν αποτελεί απλώς το ουδέτερο υπόβαθρο μιας νέας αρχιτεκτονικής πρότασης, αλλά ούτε επιδιώκεται η αποκατάσταση κάθε υφιστάμενου στοιχείου που αλλοιώθηκε με το πέρασμα των τελευταίων 50 ετών.
Ευέλικτος πολυχώρος ως παιδικό εργαστήριο τεχνολογίας
Με γνώμονα, λοιπόν, την ανάδειξη των σημαντικών μορφολογικών στοιχείων του διατηρητέου κτιρίου, αποκαθίστανται οι πριονωτές στέγες με τους φεγγίτες, τονίζοντας τις καθαρές, γεωμετρικές σιλουέτες των όψεων. Αντίστοιχα, διατηρείται η τυπολογία και ο ρυθμός των χαλύβδινων υαλοστασίων σε κόκκινο χρώμα. Τα δομικά στοιχεία παραμένουν ανεπίχριστα και σε συνδυασμό με τα εμφανή μηχανολογικά δίκτυα ορίζουν τον εσωτερικό διαχωρισμό, εξασφαλίζοντας την οπτική συνέχεια της δομής του κτιρίου.
Ευέλικτος πολυχώρος ως εκθεσιακός χώρος
Ο χώρος του ιστορικού κλιβάνου/τούνελ μήκους 48 μέτρων, διαμορφώνεται με ευέλικτα κινητά χωρίσματα, τα οποία ανάλογα τη θέση τους, φανερώνουν το σύνολο της κατασκευής. Τέλος, δύο μικροί, ορθογωνικοί κλίβανοι αποκτούν νέα χρήση ως χώροι προβολών.
Στην σκιά της εμβληματικής 40μετρης καμινάδας, στο χώρο που περικλείεται από τις τρεις πτέρυγες του εργοστασίου, δημιουργείται μια κεντρική πλατεία -ένας νέος δημόσιος χώρος στην πόλη- που καλείται να φιλοξενήσει καλλιτεχνικές δράσεις και συναθροίσεις πολιτισμού, αλλά και την καθημερινή βόλτα και παιχνίδι.
Στον υπόλοιπο υπαίθριο χώρο εντάσσονται αθλητικές εγκαταστάσεις, ζώνες περιπάτου, σημεία στάσης και παιχνιδιού, κερκίδες στο φυσικό ανάγλυφο, ένας εκπαιδευτικός λαχανόκηπος, καθώς και οργανωμένος χώρος στάθμευσης. Νέες και υφιστάμενες φυτεύσεις, με χαμηλές ανάγκες άρδευσης και συντήρησης, δημιουργούν ένα νέο οικοσύστημα με ποικιλία χρωμάτων, υφών και έντονη εποχικότητα. Ταυτόχρονα, παρέχουν σκιά, σηματοδοτούν τις εισόδους και τα ενδιαφέροντα σημεία του περιβάλλοντος χώρου και υπογραμμίζουν τις βασικές διαδρομές.
Συνολικά, τα δύο κτίρια και το πάρκο αναδεικνύονται ως ένα σύνολο που προάγει τον πολιτισμό, τονίζοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που διέπουν το διατηρητέο πρώην βιομηχανικό κτίριο ως τυπολογία και εντέλει δίνουν ζωή σε έναν, παραμελημένο επί δεκαετίες χώρο που φιλοδοξεί να προσελκύσει επισκέπτες από όλη την Αττική.
Στοιχεία έργου
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: R.C.TECH
Ομάδα σχεδιασμού: Γιάννης Δουρίδας, Μαρία Μπουρδη, Βέρα Κανελλοπούλου, Κωνσταντίνος Στάμου, Βασίλης Δουρίδας, Μάρκος Δουρίδας, Μαρίνα Αραμπατζή, Γιώργος Αραμπατζής
Στατική μελέτη: F. Tsoulos & partners
Μηχανολόγοι μηχανικοί: TEAS S.A.
Αρχιτεκτονική τοπίου: Ελένη Τσιριντάνη
Σχεδιασμός φωτισμού: Foss S.A.
The R.C.TECH office undertook the redesign of the Porcelana industrial complex and its transformation into a multifunctional cultural center. The Porcelana industrial complex is located in Nea Makri, covering an area of approximately 40 acres, and it consists of two buildings. The proposal aims to restore and utilize the Porcelana industrial building, as well as integrate the two existing buildings and the surrounding environment in a functional manner.
-text by the authors
Image archive_Workers at Porcelana factory.
Located in the eastern suburbs of Athens, within a plot of 40.000m², the disused listed “Porcelana Factory” is re-imagined as a new cultural destination. A small museum, a theatre, workshop and exhibition spaces, a small library, local shops, and a creative playground are combined with great outdoor areas designed to facilitate sports and recreation events.
Since the initial conceptual studies, it was evident that the ruin should not be treated as a skeleton clad with a completely new architectural language. Furthermore, an exact reconstruction of the original building did not seem like the correct way forward. The proposal is therefore aiming to establish a dialogue between the complex’s unique industrial character and the sensitively added new architectural elements.
The proposal aims to restore the structural integrity of the building, leaving the concrete frame exposed internally. The retained industrial facilities and equipment, such as the 48m long brick tunnel-oven become permanent exhibits in the new gallery spaces. The saw-tooth roof with a series of skylights is preserved, allowing natural light to enter the building, while the new, red, steel-framed windows follow the rhythm and design of the existing ones.
At a larger scale, a grand piazza is located in between the three wings of the building, overlooking the restored 38m-high brick-laid chimney. Furthermore, the surrounding park incorporates an outside theatre and an abundance of open green spaces that provide the local community with ideal external areas that can accommodate a diverse set of daily activities.
All the design studies were funded by The Athanasios and Marina Martinos Foundation and donated to the local municipality.
Plans
Facts & Credits
Architectural Design: R.C.TECH
Structural Engineer: F. Tsoulos & partners
Mechanical Engineer: TEAS S.A.
Landscape Design: Eleni Tsirintani
Lighting Design: Foss S.A.
R.C.TECH Design Team: Giannis Douridas, Maria Bourdi, Vera Kanellopoulou, Konstantinos Stamou, Vassilis Douridas, Markos Douridas, Marina Arampatzi, Giorgos Arrampatzis
READ ALSO: Τhe Multiple Frames Apartment, Athens | by Panagiotis Papanikolaou