Το έργο ‘υφάντρα’ αποτελεί μια διαδραστική μεταβαλλόμενη εγκατάσταση που εξετάζει την δεξιοτεχνία ως αρχιτεκτονική πράξη, την επαναλαμβανόμενη κίνηση του σώματος της δημιουργού ως πράξη διαμόρφωσης του χώρου. Η φοιτήτρια Έφη Λαζακίδου στα πλαίσια της Διπλωματικής της εργασίας, ερευνά βιωματικά και πειραματίζεται σε φυσικό χώρο: με εκκίνηση την υφαντική τέχνη και τεχνικές φυτικής βαφής, δημιουργεί μια κατασκευή-εργαστήριο, έναν φορητό αργαλείο που παράγει ύφασμα αλλά και χώρο.
Η διπλωματική εργασία «υφάντρα: Μία διαδραστική εγκατάσταση ενσώματης ύφανσης χώρου», ξεκινά από την παρατήρηση της σχέσης ανάμεσα στο σώμα και τη δημιουργία.
Η επαφή με το υλικό, ο ρυθμός μιας χειρονομίας και η σταδιακή μεταμόρφωση μιας πρώτης ύλης μέσα από την επανάληψη αποτέλεσαν εργαλεία κατανόησης και σχεδιασμού.
Μέσα από την εμπειρία της ύφανσης και της βαφής, ο χώρος αποκαλύφθηκε όχι μόνο ως αποτέλεσμα σχεδίου, αλλά ως συνέχεια του σώματος, της κίνησης και του χρόνου.
Η εργασία αυτή εξετάζει τη δεξιοτεχνία της τεχνίτριας ως αρχιτεκτονική πράξη: μια μορφογένεση που προκύπτει μέσα από το σώμα, την κίνηση και τη χρονική διάρκεια.
Μέσα από το πρίσμα της υφαντικής και της φυτικής βαφής, παρατηρούνται οι δομές που δημιουργούνται με το χέρι και το σώμα, και επιχειρείται να αποτυπωθεί η συγκρότηση του χώρου μέσα από τις ίδιες τις κινήσεις της τεχνίτριας.
Η πορεία της έρευνας συνδύασε ιστορικές αναφορές, πειραματισμούς με υλικά, συμμετοχή σε σεμινάρια και συστηματική καταγραφή κινήσεων.
Μέσα από συνταγές φυτικών βαφών από τον 14ο αιώνα, επιχειρήθηκε η βίωση του ρόλου της τεχνίτριας: η κουζίνα μου μετατράπηκε σε βαφείο, το μπαλκόνι σε χώρο στεγνώματος, κορνίζες σε αυτοσχέδιους αργαλειούς.
Από αυτές τις δοκιμές γεννήθηκε η ιδέα ενός μεταβαλλόμενου χώρου, προσαρμοσμένου στις χειρονομίες και τις ανάγκες της υφάντρας.
Ο σχεδιασμός ξεκίνησε από το εσωτερικό: τις κινήσεις, τα εργαλεία, τα σημεία που απαιτεί κάθε τεχνική. Από εκεί προέκυψε το εξωτερικό περίγραμμα, μια κατασκευή που «υφαίνεται» μέσα από διαδοχικές ενώσεις.
Το τελικό εργαστήριο συγκροτείται από σιδερένια πλαίσια αρθρωμένα με μεντεσέδες, ικανά να ανοίγουν, να διπλώνουν και να μετασχηματίζονται.
Συμπληρωματικά στοιχεία (επιφάνειες, υφάσματα, βάσεις, εργαλεία) συναρμόζονται ανάλογα με τη χρήση, δημιουργώντας έναν φορητό αργαλειό που παράγει όχι μόνο ύφασμα, αλλά και χώρο.
Η μικρότερη διάταξη σχηματίζει τετράγωνο χώρο 2×2 μ., ενώ η μεγαλύτερη διάταξη μπορεί να φτάσει έως 6 μ. πλάτους, αποτυπώνοντας τη λογική μιας ζωντανής, μεταβαλλόμενης κατασκευής.
Η κατασκευή του εργαστηρίου σε κλίμακα 1:1 αποτέλεσε καθοριστικό στάδιο: πέρα από τον ρόλο της υφάντρας, ανέλαβα τον ρόλο της τεχνίτριας, της κατασκευάστριας, δουλεύοντας μαζί με τον δικό μου τεχνίτη, τον μπαμπά μου, πάνω σε συγκολλήσεις, μεντεσέδες και πατέντες με διαθέσιμα υλικά.
Η διαδικασία αυτή ανέδειξε την κατασκευή όχι ως τελικό αντικείμενο, αλλά ως πράξη μάθησης, επανάχρησης, ευρηματικότητας και μετάδοσης γνώσης.
Η «Υφάντρα» ενεργοποιείται σε πολλαπλά πλαίσια: πανεπιστημιακά, δημόσια, μουσειακά.
Αρχικά εγκαταστάθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όπου λειτούργησε ως εργαλείο μάθησης και βιωματικής κατανόησης του χώρου σε ένα 4-ήμερο δράσεων. Παράλληλα, μέσα από φωτορεαλιστικές αναπαραστάσεις, εξετάστηκε πώς θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί σε διαφορετικά περιβάλλοντα: στο Πάρκο Εκτάκτων Αναγκών στην Πτολεμαΐδα, τόπο καταγωγής μου, ως μια συλλογική εμπειρία μνήμης και συμμετοχής, αλλά και στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη, όπου ο διάλογος με την υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Εκεί, η κατασκευή θα μπορούσε να σταθεί ως ζωντανή διαδικασία, όχι ως στατικό έκθεμα, προσκαλώντας τους επισκέπτες να βιώσουν την ύφανση και τη βαφή ως πράξεις πολιτισμού.
Σε έναν χώρο που ήδη αποτελεί σημείο συνάντησης ιστορίας και σύγχρονης δημιουργίας, η «Υφάντρα» θα μπορούσε να ενισχύσει τη γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, δίνοντας στον επισκέπτη την εμπειρία της αρχιτεκτονικής ως συνέχειας του σώματος και της χειρονομίας.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου υφάντρα: Μία διαδραστική εγκατάσταση ενσώματης ύφανσης χώρου
Τύπος έργου Διπλωματική Εργασία
Φοιτήτρια Έφη Λαζακίδου
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Έβελυν Γαβρήλου
Ημερομηνία παρουσίασης Ιούνιος 2025
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Κείμενο από τη δημιουργό
The project “Yfantra” is an interactive, evolving installation that explores craftsmanship as an architectural act, and the repetitive movement of the creator’s body as a space-shaping gesture. As part of her Diploma Thesis, student Efi Lazakidou conducts embodied research and experimentation in a physical space: starting with the art of weaving and natural dyeing techniques, she creates a construction-laboratory, a portable loom that produces not only fabric, but also space.
The diploma thesis “ifandra: An Interactive Installation of Embodied Spatial Weaving” begins from observing the relationship between the body and creation.
The tactile engagement with materials, the rhythm of a gesture, and the gradual transformation of a raw material through repetition became tools for understanding and design.
Through the experience of weaving and dyeing, space revealed itself not merely as the result of a plan, but as a continuation of the body, movement, and time.
This work examines the craft of the artisan as an architectural act: a process of form generation emerging through the body, movement, and duration.
Through the lens of weaving and natural dyeing, it observes the structures produced by hand and body, attempting to capture how space is shaped by the very gestures of the artisan.
The research combined historical references, material experimentation, participation in workshops, and systematic documentation of movements.
Searching on 14th-century dyeing recipes, the role of the artisan was enacted: my kitchen became a dyeing studio, the balcony a drying area, and frames improvised looms. From these explorations emerged the idea of a transformable space, adapted to the gestures and needs of the weaver.
The design began from the “inside”: the gestures, tools, and movements required by each technique. From there, the outer form took shape, a construction “woven” through successive connections.
The final installation consists of iron frames articulated with hinges, capable of opening, folding, and transforming.
Complementary elements (surfaces, fabrics, tools) adapt according to use, creating a portable loom that produces not only fabric but also space.
The smallest configuration forms a 2×2 m square, while the largest can extend up to 6 m, reflecting the logic of a living, adaptable construction.
Building the installation at full scale was a crucial stage: beyond the role of the weaver, I assumed that of the craftsperson and builder, collaborating with my craftsman , my dad, who shared his knowledge of construction and improvisational techniques.
This process revealed the installation not as a final object, but as an act of learning, reuse, and knowledge transmission.
“ifandra” activates in multiple contexts: academic, public, and museum spaces.
It was initially installed for a 4-day workshop at the University of Thessaly, serving as a tool for learning and embodied spatial understanding. At the same time, through photorealistic representations, its potential deployment in other settings was explored: at the Emergency Needs Park in Ptolemaida, my hometown, as a collective experience of memory and participation, and in the atrium of the Benaki Museum, where dialogue with tangible and intangible cultural heritage gains special significance.
There, the installation could function as a living process rather than a static exhibit, inviting visitors to experience weaving and dyeing as cultural acts.
In a space already marked by the convergence of history and contemporary creation, “ifandra” could strengthen the bridge between past and present, oƯering visitors an encounter with architecture as a continuation of the body and gesture.
Facts & Credits
Project title ifandra: An Interactive Installation of Embodied Spatial Weaving
Type Diploma Thesis
Student Efi Lazakidou
Supervisor Evelyn Gavrilou
Presentation Date June 2025
University University of Thessaly, School of Architecture
Text by the author
READ ALSO: Εγκαίνια Εργοστασίου ALFA WOOD GROUP στην Κομοτηνή | Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου 2025 στις 12:00