Through the study of creating an urban garden, the diploma thesis “Urban garden: cultivation as a medium for gathering and participating” by Ioannis Stratakis and Elli Merekoulia, explores ways to reconnect the city and its people with nature and cultivation. At the same time, it aims to raise awareness and promote collective participation and action.
The chosen site of study is the area at the foothills of Alopevouni Hill in Athens, where the proposed intervention is designed to act as a filter between the city and the natural landscape of the hill. It extends into the urban fabric and accommodates both the garden and other public uses.
The aim of this diploma thesis is to reconnect the city with nature and cultivation by creating spaces and buildings that promote social gathering and participation, bringing urban citizens into contact with natural processes and agricultural practices.
Today, people living and working in large metropolitan centers have lost their connection to nature, and consequently, the benefits it offers. Air quality is poor, diets largely consist of processed foods whose production methods are unknown to most and people are gradually losing their innate sense of biophilia—the natural human tendency to connect with the environment.
This project proposes the creation of an urban “garden” and a public building within the urban fabric that fosters collective action through urban cultivation.
A key motivation for selecting this theme is the design of spaces and functions that can bring residents of the densely populated and impersonal center of Athens into contact with a lifestyle closely related to nature, something deemed essential today.
The selected site is located at the foothills of Alepovouni Hill, between the densely populated neighborhoods of Kaisariani and Vyronas.
This location is considered ideal for such an intervention as it combines the natural landscape with the urban fabric, marking the boundary between the city of Athens and Mount Hymettus. It acts as a transitional space connecting the city with the mountain.
Through successive ground sections, a natural depression is observed which also forms an existing pathway in the area. This hollow plays a key role in the composition, dividing the plot into two parts. The area functions as a natural threshold between the urban and the natural landscape.
Our proposal introduces a transitional filter that mediates this relationship.
Recognizing the limits of the urban formation and the topography, we define an intermediate zone between them, within which we position the initial axis, following the contours of the land. This creates a delimited area enclosed by the urban boundary and the central axis.
Along this axis a building volume is placed, detached from the edge of the built environment.
By distancing the structure from the existing urban grid, we aim to extend and complete it.
We designate the area that will accommodate plantings and crops, thus expanding the city’s edge and forming an intermediate space that embraces the garden.
The existing network of paths is preserved. The main pathway, running along the natural hollow, becomes the central circulation spine of the composition. Coming from the direction of the Kaisariani Shooting Range Park, it reconnects with the city at its end.
The entrance from the city side, due to the topography, is aligned with the building via a bridge.
Between the city and the building lies the cultivated and green space. Within the densely planted area, a circular clearing is formed—an open plaza functioning as a meeting point. Additionally, an open-air market is located along the main pathway, serving both as a circulation route and as a link to the Kaisariani Park.
Regarding the building program, as one moves along the path from the Shooting Range Park—from left to right—the functions gradually transition from public and social to more specialized uses.
At the intersection of the building and the bridge, we introduce a vertical structure—a viewing tower that offers visual connections to the city center, nearby hills, Mount Hymettus, and the garden itself.
Facts & Credits
Project title Urban Garden: Cultivation as a medium for gathering and participating
Type Diploma Thesis
Students Ioannis Stratikis, Elli Merekoulia
Supervisor Vasileios Ghikapeppas
Presentation Date September 2024
University National Technical University of Athens, School of Architecture
Text by the authors
Μέσα από την μελέτη της δημιουργίας ενός αστικού κήπου, η Διπλωματική εργασία ‘Αστικός Κήπος: Η καλλιέργεια ως ένα μέσον συνάθροισης και συμμετοχής’ των Γιάννη Στρατίκη και Έλλη Μερεκούλια αναζητά τρόπους σύνδεσης της πόλης και των ανθρώπων της με την φύση και την καλλιέργεια γης στοχεύοντας παράλληλα στην ευαισθητοποίηση, την συλλογική συμμετοχή και δράση.
Ως πεδίο μελέτης επιλέγεται η περιοχή στους πρόποδες του λόφου Αλεποβονίου της Αθήνας ενώ η παρέμβαση σκοπεύει θα αποτελέσει ένα φίλτρο ανάμεσα στην πόλη και το φυσικό τοπίο του λόφου, που επεκτείνει στην αστική ρυμοτομία και στεγάζει τόσο τον κήπο όσο και άλλες δημόσιες χρήσεις.
Σκοπός της διπλωματικής εργασίας είναι η επανασύνδεση της πόλης με την φύση και την καλλιέργεια και η δημιουργία χώρων και κτιρίων κοινωνικής συνάθροισης και συμμετοχής που θα φέρουν τον κάτοικο της μητρόπολης σε επαφή με την φύση και τις διάφορες διαδικασίες καλλιέργειας.
Οι σημερινοί άνθρωποι που ζουν και εργάζονται στα μεγάλα αστικά κέντρα έχουν χάσει την επαφή τους με την φύση και κατ’ επέκταση τα οφέλη αυτής. Η ποιότητα του αέρα είναι χαμηλή, η διατροφή αποτελείται κυρίως από επεξεργασμένες τροφές με άγνωστο στους περισσότερους τρόπο παραγωγής, οι άνθρωποι χάνουν σταδιακά το έμφυτο αίσθημα της βιοφιλίας δηλαδή της φυσικής τους τάσης να συνδέονται με το περιβάλλον.
Η εργασία προτείνει την δημιουργία ενός αστικού “κήπου” και ενός δημόσιου κτιρίου μέσα στον ιστό της πόλης που προάγει τη συλλογική δράση μέσω της αστικής καλλιέργειας.
Σημαντικό ρόλο στην επιλογή του θέματος, έπαιξε η δημιουργία χώρων και λειτουργιών που θα είναι σε θέση να φέρουν σε επαφή τους κατοίκους της περιοχής του πυκνοκατοικημένου και απρόσωπου κέντρου της Αθήνας και να τους εισάγουν σε έναν τρόπο ζωής που έχει άμεση σχέση με την φύση, κάτι το οποίο κρίνεται απαραίτητο
Ως πεδίο μελέτης, ορίζεται η περιοχή στους πρόποδες του λόφου Αλεποβονίου, ενδιάμεσα από τις πυκνοκατοικημένες περιοχές της Καισαριανής και του Βύρωνα, καθώς αποτελεί ιδανικό σημείο για μία τέτοια παρέμβαση, διότι συνδυάζει το φυσικό τοπίο με τον αστικό ιστό, βρίσκεται στα όρια της πόλης της Αθήνας με τον Υμηττό και αποτελεί έναν προθάλαμο σύνδεσης της πόλης με το βουνό.
Έπειτα από διαδοχικές τομές εδάφους παρατηρείται σχετική βύθιση η οποία αποτελεί και υφιστάμενο μονοπάτι της περιοχής. Η δημιουργία αυτού του κοίλου στο πεδίο είναι σημαντικό κομμάτι αυτού και το χωρίζει σε δύο ενότητες. Η περιοχή συνιστά φυσικό σύνορο ανάμεσα στον αστικό ιστό και το φυσικό περιβάλλον και τον Υμηττό.
Η πρότασή μας θα δημιουργεί φίλτρο που συνδέει την πόλη και το φυσικό τοπίο.
Αναγνωρίζουμε τα όρια του αστικού σχηματισμού και το ανάγλυφο του τοπίου και ανάμεσα σε αυτά σχηματίζεται μια ενδιάμεση περιοχή στην οποία τοποθετούμε τον αρχικό άξονα με βάση το ανάγλυφο της περιοχής. Με αυτόν τον τρόπο ορίζεται μια περιοχή που περικλείεται από τον αρχικό άξονα και τα όρια της πόλης.
Κατά μήκος του άξονα θα βρεθεί ο κτιριακός όγκος που αποκολλάται από το άκρο της πόλης.
Απομακρύνοντας το κτίριο από την υπάρχουσα ρυμοτομία, την επεκτείνουμε και συμπληρώνουμε.
Οριοθετείται η περιοχή στην οποία θα τοποθετηθούν οι φυτεύσεις και οι καλλιέργειες και επεκτείνουμε το όριο της πόλης δημιουργώντας έναν ενδιάμεσο χώρο ο οποίος θα παραλάβει τον κήπο.
Στην συνέχεια, διατηρούμε το υφιστάμενο δίκτυο μονοπατιών ενώ το μονοπάτι, κατά μήκος του κοίλου, αποτελεί τον κεντρικό άξονα κίνησης και ερχόμενο από την μεριά του Σκοπευτηρίου Καισαριανής, θα φτάσει να ενωθεί ξανά με την πόλη.
Η είσοδος από την μεριά της πόλης, με σκοπό να είναι συνεπίπεδη με το κτίριο, πραγματοποιείται μέσω μίας γέφυρας, λόγω του αναγλύφου της περιοχής.
Οι καλλιέργειες και ο φυτεμένος χώρος θα βρεθούν ανάμεσα σε πόλη και κτίριο. Επίσης δημιουργούμε στον πυκνά φυτεμένο χώρο μία κυκλική πλατεία που λειτουργεί σαν ξέφωτο και σημείο συνάντησης. Ακόμα, συναντάμε μια υπαίθρια λαϊκή αγορά κατά μήκος του κεντρικού μονοπατιού το οποίο αποτελεί βασική ροή κίνησης στην περιοχή αλλά και μέσο σύνδεσης με το πάρκο Καισαριανής.
Aναφορικά με το κτιριολογικό πρόγραμμα παρατηρούμε, όσο κινούμαστε στο μονοπάτι που έρχεται από το σκοπευτήριο (και από τα αριστερά προς τα δεξιά) πως οι λειτουργίες πηγαίνουν από τον πιο κοινωνικό στον πιο εξειδικευμένο χαρακτήρα.
Στο σημείο τομής του κτιριακού όγκου και της γέφυρας αποφασίζουμε να αναπτυχθούμε στον κατακόρυφο άξονα και να δημιουργηθεί ένα παρατηρητήριο που προσφέρει θεάσεις προς το κέντρο της πόλης, τους γειτονικούς λόφους, τον Υμηττό και τον ίδιο τον κήπο.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Αστικός Κήπος: Η καλλιέργεια ως ένα μέσον συνάθροισης και συμμετοχής
Τύπος έργου Διπλωματική Εργασία
Φοιτήτές/ριες Γιάννης Στρατίκης, Έλλη Μερεκούλια
Επιβλέπων καθηγητής Βασίλειος Γκικαπέππας
Ημερομηνία παρουσίασης Σεπτέμβριος 2024
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Κείμενο από τους δημιουργούς
READ ALSO: EPANA (PLASTIKI) XRISI | Student project by Zeta Georgia Koukiou & Fotini Tereza Tsakalou