Η διπλωματική εργασία της φοιτήτριας Φρειδερίκης Χριστάκη, αφορά στην δημιουργία μιας οικογένειας επίπλων ακολουθώντας έναν σχεδιασμό που ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων με άνοια. Συνδυάζοντας ποιοτική και ποσοτική ανάλυση, θεωρητική γνώση και πρακτική εφαρμογή στόχος της εργασίας είναι η φροντίδα, η υποστήριξη όσο και η διατήρηση της αυτονομίας των ηλικιωμένων ατόμων που πάσχουν από άνοια.
Η άνοια αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα υγείας παγκοσμίως, με βαθιές επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα, τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία, αλλά κυρίως στον ίδιο τον άνθρωπο. Με ραγδαία αύξηση τις επόμενες δεκαετίες, η πάθηση αυτή επηρεάζει τη μνήμη, την κρίση και τη κίνηση.
Κοινωνικά, η άνοια επηρεάζει όχι μόνο το άτομο που πάσχει αλλά και τις οικογένειες, τους φροντιστές του και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Η φροντίδα ατόμων με άνοια απαιτεί μεγάλη σωματική και συναισθηματική δέσμευση, και μπορεί να δημιουργήσει ένταση στις οικογενειακές σχέσεις. Οικονομικά, επιβαρύνει σημαντικά τα συστήματα υγείας και πρόνοιας. Το κόστος περίθαλψης και υποστήριξης για τα άτομα με άνοια είναι τεράστιο, καθώς απαιτούνται μακροχρόνια φροντίδα, εξειδικευμένες υπηρεσίες και υποδομές.
Σε προσωπικό επίπεδο, αλλοιώνει τη ζωή του ατόμου σε βάθος, καθώς προκαλεί σταδιακή απώλεια της ταυτότητας και της ικανότητας να διαχειριστεί καθημερινές καταστάσεις. Τα άτομα με άνοια συχνά χάνουν την αυτονομία τους και βιώνουν συναισθήματα απογοήτευσης, σύγχυσης και απόγνωσης, γεγονός που επιδεινώνει την ποιότητα ζωής τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα επικεντρωθώ στο προσωπικό επίπεδο, δηλαδή στις άμεσες ανάγκες των ατόμων με άνοια, μέσα από τον σχεδιασμό επίπλων που θα ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες απαιτήσεις τους.
Διότι, από τον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό, βελτιώνεται η ποιότητας ζωής τους και δημιουργούνται λύσεις που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της άνοιας. Ενισχύοντας, την καθημερινότητά τους, προσφέροντας λειτουργικότητα, άνεση και ασφάλεια, επιτρέποντάς τους να διατηρούν όσο το δυνατόν περισσότερο την αυτονομία τους.
Η πτυχιακή μου εργασία ασχολείται με τον σχεδιασμό επίπλων που ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες των ηλικιωμένων ατόμων με άνοια. Επικεντρώνεται, στην κατανόηση των σωματικών, γνωστικών και συναισθηματικών αναγκών των ατόμων αυτών.
Χρησιμοποιώντας μικτή μεθοδολογία, επιδιώκεται μια πλήρης και πολυδιάστατη κατανόηση του θέματος. Συνδυάζοντας ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα, μπορούμε να αναλύσουμε τόσο μετρήσιμα στοιχεία όσο και τις υποκειμενικές εμπειρίες των ατόμων.
Μέσα από βιβλιογραφικές αναφορές και ανάλυση υπαρχόντων σχεδιαστικών παραδειγμάτων, θα εξεταστούν στοιχεία όπως η χρηστικότητα, η απλότητα των μορφών, η οπτική και απτική προσβασιμότητα, καθώς και οι ψυχολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν την αλληλεπίδραση των ατόμων με το περιβάλλον τους.
Το ερευνητικό κομμάτι της εργασίας παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς μέσα από τη συλλογή δεδομένων με τη χρήση ερωτηματολογίων, την παρατήρηση της καθημερινής ζωής των ατόμων με άνοια, την καταγραφή αυτών και με το φωτογραφικό υλικό, αποκτάται μια πιο σφαιρική κατανόηση των αναγκών και των περιορισμών τους.
Αυτή η διαδικασία όχι μόνο διευκολύνει τη σχεδίαση ενός κατάλληλου επίπλου, αλλά εξασφαλίζει ότι, οι προτεινόμενες λύσεις είναι προσαρμοσμένες στις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι στην καθημερινότητά τους.
Η συνολική προσπάθεια στοχεύει να συνδυάσει τη θεωρητική γνώση και την πρακτική εφαρμογή, με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία συλλογής πρωτότυπου σχεδίου επίπλων που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ανθρώπων με άνοια.
Τα έπιπλα αυτά έχουν σχεδιαστεί για να καλύψουν τους περιορισμούς των ηλικιωμένων.
Επικεντρώνεται στη δημιουργία μιας οικογένειας επίπλων για άτομα με άνοια, βασισμένη στην κατανόηση ότι, η πορεία της άνοιας μοιάζει με μια αντίστροφη πορεία της ανθρώπινης ανάπτυξης, ο άνθρωπος επιστρέφει σε μια κατάσταση όπου χρειάζεται περισσότερη φροντίδα και υποστήριξη, παρόμοια με αυτή που χρειάζεται ένα μωρό. Ωστόσο, παραμένει σημαντικό για τα άτομα αυτά να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους όσο το δυνατόν περισσότερο.
Η έννοια της “αγκαλιάς” γίνεται κεντρικό στοιχείο στον σχεδιασμό μου, καθώς αντιπροσωπεύει την ανάγκη για ασφάλεια, άνεση και αίσθηση της αφής.
Δημιουργώντας μια οικογένεια επίπλων που παρέχει αυτά τα στοιχεία, διατηρώντας ταυτόχρονα εργονομικές αρχές και δημιουργώντας ένα αίσθημα οικειότητας στον χώρο τους. Μέσα από αυτόν τον σχεδιασμό, στοχεύω να προσφέρω στους χρήστες ένα περιβάλλον που τους στηρίζει, προστατεύει και τους δίνει τη δυνατότητα να αισθάνονται ασφαλείς και ανεξάρτητοι.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασία του τελικού σχεδιασμού, συμβουλεύτηκα γιατρούς από το Νοσοκομείο Αλεξάνδρας, όπως νευρολόγους, ψυχιάτρους και φυσικοθεραπευτές, οι οποίοι μου παρείχαν πολύτιμες πληροφορίες για τις ανάγκες των ατόμων με άνοια.
Αυτή η συνεργασία διασφάλισε την καταλληλόλητα των επίπλων, κάνοντάς τα να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ασφάλειας, εργονομίας και άνεσης, και εξασφαλίζοντας ότι διευκολύνουν την καθημερινότητα των χρηστών, προάγοντας την αυτονομία τους , αξιολογώντας τα ως κατάλληλα από τους γιατρούς.
Ο σχεδιασμός των επίπλων συνδυάζει την απλότητα, τη λειτουργικότητα και την ασφάλεια, διασφαλίζοντας ότι τα έπιπλα είναι εύχρηστα για άτομα με άνοια.
Το σχήμα της έλλειψης (που θυμίζει αγκαλιά) και οι στρογγυλεμένες άκρες μειώνουν τον κίνδυνο ατυχημάτων και τραυματισμών, προσφέροντας ταυτόχρονα μια αίσθηση σταθερότητας. Ο σχεδιασμός βασίζεται σε απλές φόρμες, που είναι εύκολα κατανοητές από άτομα με άνοια. Τα έπιπλα οριοθετούνται από τον σκελετό τους, διευκολύνοντας τη χρήση και ενισχύοντας τη λειτουργικότητα. Οι βοηθητικές λαβές, οι ανέσεις που προσφέρονται μέσω των λεπτομερειών και η συνολική απλότητα του σχεδιασμού συμβάλλουν στην άνεση και την ασφάλεια του χρήστη.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Έπιπλα της επόμενης ηλικίας: Σχεδιασμός επίπλων με άξονα τους ηλικιωμένους με άνοια
Τύπος έργου Διπλωματική Εργασία
Φοιτήτρια Φρειδερίκη Χριστάκη
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Μαρία Πόλη
Ημερομηνία παρουσίασης Ιούλιος 2025
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Κείμενο από την δημιουργό
The diploma thesis project by student Freideriki Christaki focuses on the creation of a furniture collection, designed specifically to meet the unique needs of individuals with dementia. By combining qualitative and quantitative analysis, theoretical research, and practical application, the project aims to support the care, well-being, and preservation of autonomy for elderly people living with dementia.
Dementia is one of the most serious global health issues, with profound effects at many levels: in society, the economy, and, most importantly, on the individual. Over the next decades, as the population ages, this condition will affect memory, crisis, and movement.
Socially, dementia impacts not only those affected but also their families, caregivers, and the broader social community. Caring for individuals with dementia requires intense physical and emotional commitment and can create tension within families.
Economically, it significantly burdens healthcare and welfare systems. The cost of caring for and supporting people with dementia is enormous, involving pharmaceutical expenses, specialized services, and infrastructure.
On a personal level, dementia alters life fundamentally, causing a gradual loss of identity and the ability to manage everyday situations. People with dementia often experience frustration from failure, recurring feelings of disappointment, confusion, and anxiety, making it difficult for them to invest in their quality of life.
This study focuses on the personal level, addressing the immediate needs of people with dementia through furniture design that will reflect their unique requirements.
Through central design, their daily lives are improved, and their quality of life is enhanced. The furniture responds to the challenges posed by dementia by providing functionality, comfort, and safety, allowing individuals to maintain as much independence as possible.
This research project examines the design of furniture that meets the specific needs of elderly individuals with dementia. It focuses on understanding their cognitive, physical, and emotional needs.
By using qualitative methodologies, we aim for a complete and multifaceted understanding of the issue. Combining quantitative and qualitative data, we can create designs based on the real experiences of individuals.
Through literature review and analysis of existing design approaches, key elements such as functionality, adaptation to user needs, visual and tactile accessibility, and the psychological factors affecting dementia are examined.
The research takes an active role through data collection, the use of questionnaires, daily life observation, photographic material, and direct discussions to gain deeper insight into user needs and limitations.
This process not only records what is suitable but also identifies practical solutions to real challenges faced by these individuals.
The approach aims to combine theoretical knowledge with practical application to meet the limitations of the elderly.
The emphasis is on creating furniture adapted for individuals with dementia, based on the understanding that dementia follows a trajectory opposite to human development: as a person regresses into a condition where more care and support is needed, rather than the independence of a child. However, the goal remains to allow individuals to retain as much independence as possible.
Dementia is “embraced” as a central element of the design, reflecting the need for safety, comfort, and a sense of security.
Creating a dementia-friendly home environment adheres to these principles, generating a sense of familiarity within the space. Through this design, elements are included that protect the user while also allowing them to feel safe and independent.
During the final research phase, collaboration with the Alzheimer’s Hospital of Alexandria was conducted, involving neurologists, psychologists, and occupational therapists, who provided valuable insights into the needs of people with dementia.
This collaboration ensured that the furniture was appropriate, meeting the demands for safety, ergonomics, and comfort, and ensuring that daily activities were facilitated, enhancing autonomy and user well-being.
The design of the furniture was guided by simplicity, functionality, and safety, distinguishing it from typical furniture by making it more friendly for people with dementia.
The absence of sharp edges (which often causes injuries) and rounded corners reduce the risk of accidents and injuries while also providing a sense of stability.
The design is based on simple shapes that are easy to recognize by people with dementia. The chairs support posture, facilitating use and promoting functionality. Assistive handles and supportive surfaces contribute to the comfort and safety of the user.
Bibliography
• Calkins, M. P. (2009). Design for dementia: A guide for designers, architects, and facility managers. The Center for Health Design.
• Day, K., Carreon, D., & Stump, C. (2000). The therapeutic design of environments for people with dementia. The Journal of Applied Gerontology, 19(2), 263–281.
• Marquardt, G., & Schmieg, P. (2009). Wayfinding for people with dementia: A review of the literature. Brain Impairment, 10(2), 114–125.
• Pynoos, J., & Nishita, C. M. (2007). The built environment and cognitive aging: Implications for design and policy. Generations, 31(2), 17–23.
• Sloane, P. D., Zimmerman, S., & Suchindran, C. (2005). The public health impact of Alzheimer’s disease, 2000. American Journal of Public Health, 95(3), 429–434.
Facts & Credits
Project title Furniture for the next age: Furniture design centered on elderly individuals with dementia
Type Diploma Thesis
Student Frideriki Christaki
Supervisor Maria Poli
Presentation Date July 2025
University Department of Interior Architecture, University of West Attica
Text by the author
READ ALSO: IMAGE OF THE CITY // 4 student works reimagine the urban environment