Αυτή η διπλωματική εργασία της Βασιλικής Καρακασίδου εξερευνά τη σχέση μεταξύ αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και κοινωνικής δυναμικής, εστιάζοντας στο πώς οι κοινόχρηστοι χώροι μπορούν να προωθήσουν την κίνηση και την κοινωνική αλληλεπίδραση σε οικιστικά έργα. Βασισμένη στις αρχές του Jan Gehl για τους δημόσιους χώρους, η έρευνα ξεκινά με την εξέταση της επίδρασης του χωρικού σχεδιασμού στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την κίνηση σε δημόσιους χώρους, προτού μετατοπίσει την εστίασή της στα οικιστικά συγκροτήματα.
Σύγχρονα παραδείγματα συλλογικής κατοίκησης αναδεικνύουν τον καθοριστικό ρόλο των κοινών χώρων στην ενίσχυση της αίσθησης της κοινότητας, ενώ η κίνηση μέσα στους αρχιτεκτονικούς χώρους διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο οι κάτοικοι βιώνουν και αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους.
Ο στόχος είναι να διερευνηθεί πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να υπερβεί τη λειτουργικότητα, μετατρέποντας τους κοινόχρηστους χώρους σε περιοχές που προάγουν τις κοινωνικές σχέσεις, τις περιστασιακές συναντήσεις και μια ζωντανή κοινοτική ζωή.
Η εργασία ακολουθεί μια σύνθετη μεθοδολογία, αναλύοντας τρεις περιπτώσεις συλλογικής κατοίκησης στη Βαρκελώνη: το 111 Building από τους Flores i Prats Arquitectes, το La Chalmeta από τους Pau Vidal και Vivas Arquitectos, και το Modulus Matrix από τους Peris + Toral Arquitectes. Κάθε περίπτωση εξετάζεται από τρεις οπτικές: τους αρχικούς σχεδιαστικούς στόχους και προθέσεις, τη χωρική διάταξη και δομή με βάση βασικές αρχιτεκτονικές παραμέτρους, και μια ανάλυση μετά τη χρήση (post-occupancy analysis) που περιλαμβάνει επιτόπιες επισκέψεις, άμεσες παρατηρήσεις και συνεντεύξεις με τους κατοίκους.
Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει μια εις βάθος κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι κοινόχρηστοι χώροι λειτουργούν στην πράξη και πώς επηρεάζουν τις καθημερινές εμπειρίες των κατοίκων.
Η ανάλυση αναδεικνύει βασικούς σχεδιαστικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την κοινωνική συμπεριφορά: την κλίμακα των κοινών χώρων, τη χωρική ευελιξία και τη συμπερίληψη προσωπικών στοιχείων.
Επιπλέον, τονίζεται η σημασία της οπτικής συνδεσιμότητας και των διαφοροποιημένων επιπέδων χώρου για την αποφυγή αισθήματος εγκλεισμού.
Μέσα από αυτήν την ανάλυση, η εργασία εντοπίζει πρότυπα και τάσεις που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα ή στους περιορισμούς των κοινόχρηστων χώρων. Προτείνει ένα εργαλείο σχεδιασμού που μπορεί να ωφελήσει τόσο νέα όσο και υπάρχοντα κτίρια, με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, την ενθάρρυνση της σωματικής δραστηριότητας και τη βελτίωση της συνολικής ευημερίας των κατοίκων.
Αυτή η έρευνα υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη διαμόρφωση της κοινωνικής δυναμικής.
Ενώ οι αρχιτέκτονες μπορεί να στοχεύουν στην ενίσχυση της κοινοτικής συμμετοχής, η πραγματική χρήση των κοινών χώρων συχνά αποκλίνει από αυτές τις προσδοκίες. Κατανοώντας τη σχέση μεταξύ χωρικού σχεδιασμού και κοινωνικής συμπεριφοράς, οι αρχιτέκτονες μπορούν να δημιουργήσουν πιο συμπεριληπτικά και ευέλικτα περιβάλλοντα που εξελίσσονται σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών. Η εργασία αυτή προτρέπει για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του σχεδιασμού κοινών χώρων καθώς οι οικιστικές κοινότητες συνεχίζουν να προσαρμόζονται και να μεταμορφώνονται.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας Designing for Social Interaction – A Study of Common Spaces in Barcelona’s Housing Projects
Τυπολογία Διπλωματική εργασία
Εξεταστική περίοδος Οκτώβριος 2024
Φοιτήτρια Βασιλική Καρακασίδου
Επιβλέπουσα Júlia Beltran Borrás
Σχολή Universitat Politécnica de Catalunya, Escola Técnica Superior d´Arquitectura de Barcelona, Department of Architectural Design Barcelona, Master of Advanced Studies in Architecture, MBArch, Contemporary Project – Architectures of Collective Living
This thesis explores the intersection of architectural design and social dynamics, focusing on how common spaces can promote movement and social interaction in residential housing projects. Drawing from Jan Gehl’s principles on public spaces, the research begins by exploring the impact of spatial design on social interactions and movement in public spaces and then shifting its focus on housing projects.
Contemporary examples of collective living highlight the crucial role of common spaces in fostering a sense of community, while movement within architectural spaces shapes how residents experience and interact with their environment.
The objective is to explore how architecture can go beyond mere functionality, turning common spaces into areas that promote social connections, casual engagements and a vibrant community life.
The thesis uses a complex methodology, analyzing three case studies of collective housing in Barcelona- 111 Building by Flores i Prats Arquitectes, La Chalmeta by Pau Vidal and Vivas Arquitectos and Modulus Matrix by Peris + Toral Arquitectes. Every case is examined through three perspectives: the initial design objectives and intentions, the spatial layout and structure based on key architectural parameters, and a post-occupancy analysis involving on-site visits, direct observations, and interviews with residents.
This approach allows for a better understanding of how common spaces perform in practice and how they impact the everyday experiences of the inhabitants.
The analysis highlights key design factors that shape social behavior: the scale of common spaces, spatial flexibility, and the inclusion of personal elements. Additionally, it emphasizes the importance of visual connectivity and diverse spatial levels to avoid feelings of enclosure.
Through this analysis, the thesis identifies patterns and trends that contribute to the effectiveness or limitations of common spaces. It suggests a design tool that can benefit both new and existing buildings, with the goal of increasing social interaction, encouraging physical activity, and enhancing the overall well-being of residents.
This research underscores the critical role of architectural design in shaping social dynamics.
While architects may intend to foster community engagement, the actual use of common spaces often diverges from these expectations. By understanding the relationship between spatial design and social behavior, architects can create more inclusive and adaptable environments that evolve with their users’ needs.
This thesis calls for further research on the long-term impacts of common space design as residential communities continue to adapt and transform.
Facts & Credits
Project title Designing for Social Interaction: A Study of Common Spaces in Barcelona’s Housing Projects
Typology Research Diploma Thesis
Academic semester October 2024
Student Vasiliki Karakasidou
Supervisor Júlia Beltran Borrás
Institution Universitat Politécnica de Catalunya, Escola Técnica Superior d´Arquitectura de Barcelona, Department of Architectural Design Barcelona, Master of Advanced Studies in Architecture, MBArch, Contemporary Project – Architectures of Collective Living
READ ALSO: Μια Σχολή Ιππασίας στο Λονδίνο το 2080. | Πτυχιακή εργασία της Αριάδνης Ντόριζα