Η παρούσα διπλωματική εργασία από τους Βούβαλη Νικόλαο, Σακαρίκα Κωνσταντίνο και Ψυχλούδη Σπυρίδωνα, με τίτλο Συλλογική κατοίκηση στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης, αποτελεί μια προσέγγιση στο πλαίσιο της αστικής συλλογικής διαβίωσης. Το έργο, σχεδιασμένο για να ενισχύει την κοινωνική αλληλεπίδραση με σεβασμό στις ατομικές ανάγκες, ενσωματώνει αρμονικά την αρχιτεκτονική, τον δημόσιο αστικό χώρο και τη λειτουργικότητα, σε ένα συνεκτικό περιβάλλον κατοίκησης.
Η συλλογική κατοίκηση (co-living) αποτελεί μια σύγχρονη απάντηση στις προκλήσεις της αστικής ζωής, προωθώντας ένα μοντέλο κατοίκησης που συνδυάζει την ιδιωτικότητα με την κοινότητα.
Πρόκειται για ένα μοντέλο κατοίκησης στο οποίο οι κάτοικοι μοιράζονται κοινόχρηστους χώρους και υπηρεσίες, ενισχύοντας την αλληλεπίδραση και την αίσθηση της κοινότητας. Οι αρχές της συλλογικής κατοίκησης βασίζονται στη βιωσιμότητα, τη λειτουργικότητα και τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών, στοιχεία που αντανακλώνται στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Επιπλέον, το co-living συχνά συνδέεται με πιο βιώσιμες και αποδοτικές πρακτικές διαβίωσης, ελαχιστοποιώντας το κόστος και το οικολογικό αποτύπωμα μέσω της κοινής χρήσης πόρων. Τα κίνητρα που οδηγούν στη συλλογική κατοίκηση ποικίλλουν, περιλαμβάνοντας οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς παράγοντες.
Σε μια εποχή που οι πόλεις γίνονται όλο και πιο πυκνοκατοικημένες και το κόστος στέγασης αυξάνεται, η συλλογική κατοίκηση προσφέρει μια εναλλακτική λύση που ευνοεί την προσιτή και υψηλής ποιότητας διαβίωση.
Ταυτόχρονα, δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η συνεργασία και η κοινωνική αλληλεπίδραση αποτελούν σημαντικές πτυχές της καθημερινότητας.
Η περιοχή επιλέχθηκε λόγω της αστικής της δυναμικής, της εγγύτητας σε υπηρεσίες και της ανάγκης για νέες μορφές κατοίκησης που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Στόχος του έργου είναι η ανάδειξη ενός μοντέλου κατοίκησης που συνδυάζει την ιδιωτικότητα με τη συλλογικότητα, ενθαρρύνοντας την κοινωνική αλληλεπίδραση μέσα από κοινόχρηστους χώρους και λειτουργίες.
Η πρόταση προσεγγίζει τη συλλογική ζωή όχι μόνο ως αρχιτεκτονική επιλογή, αλλά και ως κοινωνική πρακτική που απαντά σε προβλήματα απομόνωσης, υψηλού κόστους διαβίωσης και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Το αρθρωτό αυτό συγκρότημα αποτελείται από τέσσερα διακριτά κτίρια, τα οποία τοποθετούνται γύρω από μια κοινή κεντρική «πλατεία».
Η διάταξη προωθεί την οπτική και τη λειτουργική συνδεσιμότητα, ενισχύει την αλληλεπίδραση των κατοίκων και ταυτόχρονα ενισχύει τη θέα προς τους κοινόχρηστους χώρους.
Η εναλλαγή των κτιρίων και η ογκοπλασία τους προσδίδουν στο συγκρότημα έναν ρυθμό, ενώ η επιλογή των κατασκευαστικών υλικών εξασφαλίζει μια διαχρονική αισθητική. Η πρόταση δίνει έμφαση στη χρήση υλικών όπως το εμφανές σκυρόδεμα και το μέταλλο, σε συνδυασμό με φυσικά υλικά και πολλές φυτεύσεις, δημιουργώντας ένα ισορροπημένο και φιλόξενο περιβάλλον. Ο κεντρικός ανοιχτός χώρος λειτουργεί ως ο πυρήνας του έργου, ενθαρρύνοντας πολλές δραστηριότητες, αναψυχή και χαλάρωση.
Η προσθήκη κοινοχρήστων καταστημάτων μέσα στο συγκρότημα προσφέρει μια σχετική αυτονομία στους κατοίκους. Αυτές οι εμπορικές χρήσεις είναι τοποθετημένες στη στάθμη του ισογείου, με τις κεντρικές προσόψεις τους να ανοίγουν προς το εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου, ενθαρρύνοντας την καθημερινή αλληλεπίδραση.
Τα διαμερίσματα έχουν σχεδιαστεί με έμφαση στη λειτουργικότητα και την αισθητική αρτιότητα. Σε κάθε μονάδα εξασφαλίζεται φυσικό φως και αερισμός, δημιουργώντας φωτεινούς και ευχάριστους εσωτερικούς χώρους. Τα μεγάλα ανοίγματα ενισχύουν τη σύνδεση με το περιβάλλον και προσφέρουν ενδιαφέρουσες όψεις προς τον εσωτερικό διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο.
Το έργο ενστερνίζεται τη φιλοσοφία του co-living, παρέχοντας ένα λειτουργικό και ευέλικτο πλαίσιο κατοίκησης που ενθαρρύνει τη συλλογική ζωή.
Μέσα από τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων και την έξυπνη οργάνωση των κατοικιών, η πρόταση ενισχύει την έννοια της κοινότητας και της συνεργασίας, προσφέροντας στους κατοίκους μια πιο κοινωνική και υποστηρικτική καθημερινότητα. Τα οφέλη αυτού του μοντέλου περιλαμβάνουν την καταπολέμηση της απομόνωσης, την οικονομική βιωσιμότητα μέσω της κοινής χρήσης πόρων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε ένα δυναμικό και συμμετοχικό περιβάλλον.
Εν κατακλείδι, το έργο ενσωματώνει τις αρχές της βιωσιμότητας, της συνεργατικότητας και της κοινωνικής συνοχής, αποτελώντας μια πρόταση που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της αστικής ζωής.
Μέσα από την ενίσχυση της έννοιας της κοινότητας και την έξυπνη οργάνωση των χώρων κατοίκησης, η πρόταση φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα ζωντανό παράδειγμα συλλογικής κατοίκησης που προάγει την κοινωνική ευημερία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας Συλλογική Κατοίκηση στην Καλαμαριά
Τυπολογία Διπλωματική εργασία
Εξεταστική περίοδος Ιούνιος 2024
Φοιτητές Βούβαλης Νικόλαος , Σακαρίκας Κωνσταντίνος, Ψυχλούδης Σπυρίδων
Επιβλέποντες Δ. Πολυχρονόπουλος, Μ. Γρηγοριάδου, Π. Γούλιαρης
Σχολή Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
This diploma thesis by Vouvalis Nikolaos, Sakarikas Konstantinos, Psychloudis Spyridon, titled Collective Housing in Kalamaria, Thessaloniki presents an approach within the framework of urban collective living. The project, designed to enhance social interaction while respecting individual needs, harmoniously integrates architecture, public urban space, and functionality into a cohesive living environment.
Collective housing (co-living) is a modern response to the challenges of urban life, promoting a residential model that combines privacy with community.
It is a type of living arrangement where residents share common spaces and services, enhancing interaction and the sense of community. The principles of collective housing are based on sustainability, functionality, and the creation of social bonds—elements that are reflected in architectural design. Additionally, co-living is often associated with more sustainable and efficient living practices, minimizing costs and environmental impact through shared resources. The motivations driving collective housing vary, including economic, social, and cultural factors.
At a time when cities are becoming increasingly dense and housing costs are rising, collective housing offers an alternative that promotes affordable and high-quality living.
At the same time, it creates an environment where collaboration and social interaction are important aspects of daily life.
The area was chosen due to its urban dynamics, proximity to services, and the need for new forms of housing that respond to contemporary social and environmental challenges.
The aim of the project is to showcase a housing model that combines privacy with collectivity, encouraging social interaction through shared spaces and functions.
The proposal approaches collective living not only as an architectural choice but also as a social practice that addresses issues of isolation, high living costs, and environmental strain.
This modular complex consists of four distinct buildings arranged around a shared central “plaza.”
The layout promotes visual and functional connectivity, enhances resident interaction, and offers views toward the common spaces. The alternation of buildings and their volumetric composition give rhythm to the complex, while the choice of construction materials ensures a timeless aesthetic. The proposal emphasizes the use of materials such as exposed concrete and metal, combined with natural materials and abundant greenery, creating a balanced and welcoming environment. The central open space serves as the heart of the project, encouraging various activities, recreation, and relaxation.
The addition of communal shops within the complex provides a degree of autonomy for the residents. These commercial uses are located at ground level, with their main facades opening towards the inner courtyard, encouraging daily interaction.
The apartments are designed with a focus on functionality and aesthetic completeness. Each unit ensures natural light and ventilation, creating bright and pleasant interiors. Large openings strengthen the connection with the outdoors and offer interesting views of the landscaped courtyard.
The project embraces the philosophy of co-living, providing a functional and flexible living framework that encourages collective life. Through the creation of common spaces and the smart organization of the residences, the proposal reinforces the concept of community and collaboration, offering residents a more social and supportive daily life. The benefits of this model include combating isolation, economic sustainability through shared resources, and improved quality of life in a dynamic and participatory environment.
In conclusion, the project incorporates the principles of sustainability, cooperation, and social cohesion, offering a proposal that meets the contemporary needs of urban living.
By strengthening the sense of community and smartly organizing living spaces, the proposal aspires to be a vibrant example of collective housing that promotes social well-being and sustainable development.
Facts & Credits
Title Collective Housing in Kalamaria
Typology Diploma Thesis
Examination Period June 2024
Students Vouvalis Nikolaos, Sakarikas Konstantinos, Psychloudis Spyridon
Supervisors D. Polychronopoulos, M. Grigoriadou, P. Gouliaris
Institution School of Architecture Democritus University of Thrace
READ ALSO: Αειφορικά Πράσινα Μουσεία και Πολιτισμική Βιωσιμότητα: Η Περίπτωση του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου της Μαρίνας-Σοφίας Παπαντωνάκη