Με αφορμή τη συμμετοχή της στο Hotel Experience που επιστρέφει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στο χώρο της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων το Σαββατοκύριακο 18 & 19 Οκτωβρίου 2025, η Δανάη Μακρή συνομιλεί με τη Μαρία Γάτσου, Γενική Διεθύντρια ΣΕΤΕ.  Σε επιμέλεια περιεχομένου από το Archisearch, καλλιτεχνική διεύθυνση και experience design από το γραφείο Flux-Office, creative direction & οργάνωση παραγωγής από τον Βασίλη Μπαρτζώκα της Design Ambassador, μια συμπαραγωγή με την Aris Marinakis Architectural Editions, το Hotel Experience εμπνέεται από την αρχιτεκτονική ταυτότητα του χώρου, ενσωματώνοντας τον βιομηχανικό του χαρακτήρα στο σχεδιασμό.

-γράφει η Δανάη Μακρή

«Είναι σημαντικό να εξερευνήσουμε νέες μορφές τουρισμού χωρίς να εγκλωβιζόμαστε στο μοτίβο καλοκαίρι – ήλιος – θάλασσα. Η Ελλάδα είναι πολλά περισσότερα.»

Ο τουρισμός και η βιωσιμότητα αποτελούν βασικούς πυλώνες για το μέλλον της Ελλάδας, ειδικά σε μια εποχή έντονης ανάπτυξης. Η Μαρία Γάτσου αναλύει τις νέες προκλήσεις και ευκαιρίες που προκύπτουν από αυτή τη συνύπαρξη και υπογραμμίζει τη σημασία της διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος. Μεταξύ άλλων, τονίζει την ανάγκη για στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης και την προσαρμογή στις σύγχρονες παγκόσμιες τάσεις, με έμφαση στη γαστρονομία και την επαφή με τους ντόπιους.

Δανάη Μακρή: Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που συν- θέτουν το ελληνικό τουριστικό προϊόν;

Μαρία Γάτσου: Δύο είναι τα βασικά συστατικά: η φυσική ομορφιά και η ποικιλομορφία του τόπου μας, καθώς και ο ελληνικός τρόπος ζωής. Από τον τρόπο που συνθέτουμε και συνδυάζουμε τα παραπάνω προκύπτουν τα διαφορετικά τουριστικά προϊόντα. Η Ελλάδα παραμένει ελκυστική για τους επισκέπτες λόγω της θάλασσας και του ήλιου της, παραδοσιακά ένα από τα πιο βασικά και σημαντικά προϊόντα της χώ- ρας. Όμως δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό…

Δ. Μ.: Πού έχουμε το προβάδισμα;

Μ. Γ.: Ο πλούτος της Ελλάδας έγκειται και στον πολιτισμό της, στις βιωματικές εμπειρίες που προσφέρονται σε διάφορα μέρη της χώρας. Καταγράφονται μεγάλες αλλαγές στον τρόπο που αντιμετωπίζεται ο τουρισμός. Η μετάβαση σε μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης και οι σύγχρονες παγκόσμιες τάσεις ταυτίζονται με έννοιες στις οποίες η χώρα μας έχει προβάδισμα. Από έρευνες προκύπτει πως η γαστρονομία αξιολογείται ως μεγαλύτερη ευκαιρία για τον ελληνικό τουρισμό – ακόμα και σε σχέση με τον πολιτισμό. Επίσης, η συνολική αίσθηση που αποπνέει ο προορισμός – η επαφή δηλαδή με τους ντόπιους – είναι το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα. Αυτό καταγράφεται διεθνώς με διάφορους τρόπους και τροφοδοτεί εκ νέου τη διάθεση των επαγγελματιών να προσφέρουν υπηρεσίες υψηλού επιπέδου.

Δ. Μ.: Μπορούμε να μιλάμε για βιώσιμη ανά- πτυξη στον τουρισμό;

Μ. Γ.: Βέβαια και μπορούμε. Το βασικό είναι, όμως, να ξεκινήσουμε να βλέπουμε πέρα από τους αριθμούς. Αύξηση σε αφίξεις και έσοδα δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Απαιτείται μέτρο. Απαιτείται στοχευμένη στρατηγική, ενέργειες και υπερβάσεις, για να ενσωματωθούν οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης τόσο στη διαχείριση των προορισμών όσο και στις επιχειρήσεις. Σημαντικό είναι να διατηρούμε ένα ποιοτικό τουριστικό προϊόν, έχοντας πάντα υπόψη τη ζωή των ίδιων των κατοίκων. Αν οι κάτοικοι δεν είναι ευχαριστημένοι, ούτε οι επισκέ- πτες θα είναι. Πρέπει να δημιουργήσουμε συνθήκες που θα εξασφαλίζουν ότι οι τοπικές κοινότητες είναι ευχαριστημένες και οι επισκέπτες απολαμβάνουν την εμπειρία τους στην Ελλάδα.

Δ. Μ.: Πολλοί υποστηρίζουν ότι η τουριστική σεζόν δεν μπορεί να επεκταθεί. Πιστεύετε ότι αυτό είναι αλήθεια;

Μ. Γ.: Βασική επιδίωξη είναι η σταδιακή άμβλυνση της εποχικότητας και η χωρική επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας σε περιοχές με αναπτυξιακές δυνατότητες. Τα εμπόδια είναι πολυπαραγοντικά αλλά, ευτυχώς, όχι ανυπέρβλητα. Χρειάζονται γενναίες αποφάσεις, πρωτοβουλίες και επενδύσεις. Δεν μιλάμε μόνο για νέες υποδομές, αλλά και για βελτίωση των υπαρχουσών. Επίσης, κοινή συνισταμένη είναι η δημιουργία σύνθετων, και όχι μονοθεματικών, προϊόντων και υπηρεσιών που θα επιτρέπουν στους επισκέπτες να εμπλουτίσουν την ταξιδιωτική τους εμπειρία. Αυτός ο τρόπος θέασης της Ελλάδας απαιτεί βέβαια και μία αλλαγή κουλτούρας από το μοτίβο «καλοκαίρι = ήλιος – θάλασσα».

Δ. Μ.:  Άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν αυτή την αλλαγή;

Μ. Γ.: Η αλλαγή αυτή δεν είναι εύκολη και δεν γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού ή με τη θέσπιση ενός νόμου. Απαιτεί θέληση και προσφορά προϊόντος καθόλη τη διάρκεια του έτους. Έχει, επίσης, να κάνει με την επικοινωνία και την προώθηση των εναλλακτικών προορισμών για όλες τις εποχές του χρόνου, ώστε να κατανοήσει ο κόσμος ότι υπάρχουν πολλές επιλογές πέρα από τις παραδοσιακές.

Δ. Μ.: Πώς βλέπετε την προσαρμογή του τουρισμού στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής;

Μ. Γ.: Σειρά δημοσιευμάτων σε διεθνή Μέσα παρουσιάζουν απόψεις ή και έρευνες σχετικά με το μέλλον του τουρισμού στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο ή και ειδικότερα την Ελλάδα. Διατυπώνεται προβληματισμός για το κατά πόσο οι μεταβολές που φέρνει η κλιματική κρίση στις καιρικές συνθήκες στρέφουν ή δύνανται να στρέψουν αλλού το ενδιαφέρον των ταξιδιωτών ή να μεταβάλουν τις συνήθειές τους. Και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής τις διαπιστώσαμε βιαίως πέρσι με τις χωρίς προηγούμενο φυσικές και οικονομικές καταστροφές σε Ρόδο, Έβρο και Θεσσαλία. Δεν είναι, όμως, μόνο η κλιματική αλλαγή. Γενικά, η επιτυχία δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ο ελληνικός τουρισμός με την επιτυχία δεκαετιών δεν μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται στον αυτόματο πιλότο.

Δ. Μ.: Εφαρμόζονται πολιτικές για τη βελτίωση της βιωσιμότητας στον τουρισμό;

Μ. Γ.: Η βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά αποτελεί παγκόσμιο θέμα που συμπεριλαμβάνει πολλά και διαφορετικών επιπέδων ζητήματα. Στην Ελλάδα, ειδικά σε μήνες αιχμής, οι προορισμοί φιλοξενούν περισσότερους ανθρώπους από τους μόνιμους κατοίκους, κάτι που δημιουργεί επιπλέον προκλήσεις. Παραμένει ανοιχτή η κουβέντα για πολιτικές που αφορούν την προστασία των προορισμών από κορεσμό, οι οποίες, όμως, γενικά δεν εφαρμόζονται. Η τοπική αυτοδιοίκηση, κυρίως, αλλά και η κεντρική κυβέρνηση σε μικρότερο βαθμό, έχουν ρόλο στη διαχείριση των προορισμών, ένα ζήτημα στο οποίο χωλαίνουμε. Τα βήματα είναι συγκεκριμένα: απαιτείται διαμόρφωση προϊόντος, διαχείριση προορισμών και, τέλος, στοχευμένη προώθηση και προβολή. Ως γενική αρχή, θα προσέθετα πως οι αποφάσεις των αρμοδίων θα πρέπει να βασίζονται σε δεδομένα.

Δ. Μ.: Πώς επηρεάζει η αρχιτεκτονική τον τουρισμό;

Μ. Γ.: Η αρχιτεκτονική είναι αλληλένδετη με τον τουρισμό. Θέλουμε να προσφέρουμε μοναδικές εμπειρίες και να αφηγούμαστε ιστορίες στις οποίες ο τουρίστας – επισκέπτης θέλει να συμμετέχει. Αφετηρία, για μένα, θα πρέπει να αποτελεί η τοπική παράδοση και η φύση που αποκαλύπτει τα «μυστικά» κάθε τόπου, ο οποίος συνταιριάζεται και με την αρχιτεκτονική δημιουργία. Έτσι «φωτίζεται» η σημαντικότητα του όρου της αυθεντικότητας αλλά και οι όροι του τοπίου, της παράδοσης, της πολιτιστικής κληρονομιάς που χαρακτηρίζουν το ελληνικό τουριστικό προϊόν και συμβάλλουν στη δημιουργία ενός αναγνωρίσιμου, ανταγωνιστικού και υψηλής ποιότητας προσφερόμενου προϊόντος.

Δ. Μ.: Τι άλλο θεωρείτε ότι παίζει ρόλο;

Μ. Γ.: Η διαμονή κατά τη γνώμη μου πρέπει να συμβάλει βιωματικά, απτικά στην εμπειρία και να αφορά συνολικά όλες τις αισθήσεις. Άπλετο φυσικό φως, υλικά και διακόσμηση σε αρμονία με το εκάστοτε εξωτερικό περιβάλλον, μυρωδιές, συνδυασμός παραδοσιακών και μοντέρνων στοιχείων, η «ιστορία που διηγείται» να βγάζει συνέπεια και συνέχεια σε σχέση με όλο το υπόλοιπο προσφερόμενο προϊόν. Για μένα το ταξίδι είναι συνώνυμο με τη γνωριμία του τόπου, άρα έχω μια «ροπή» στην αυθεντικότητα, την ειλικρίνεια και την ενσυναίσθηση.

Δ. Μ.: Έχετε παραδείγματα τέτοιων προϊόντων, ή προορι- σμών με διαφοροποιημένο offering;

Μ. Γ.: Υπάρχουν πολλά και ξεχωριστά… θα βάλω, όμως, και πάλι ένα υποκειμενικό «φίλτρο» ξεχωριστά Θα φέρω παραδείγματα από προσωπική εμπειρία της δικής μου περιήγησης σε τόπους. Η Ήπειρος για μένα αποτελεί ξεχωριστό προορισμό, με καλή προσβασιμότητα και συνδεσιμότητα, ανεξάντλητη φυσική ομορφιά, παράδοση και δραστηριότητες σε ορεινό και υγρό στοιχείο: Γιάννενα ή Ζαγόρια για διαμονή σε φανταστικούς ξενώνες, ράφτινγκ στον Βοϊδομάτη, βουτιά στα Σύβοτα, χιονοδρομικό στο Ανήλιο, υπέροχη κουζίνα, παραδοσιακά προϊόντα από το Ίδρυμα Τοσίτσα. Και ένα από τα πιο όμορφα επισκέψιμα οινοποιεία στο Μέτσοβο, το Κατώγι Αβέρωφ, με ένα υπέροχο ατμοσφαιρικό κελάρι και γραφικό ξενοδοχείο σχεδιασμένο σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και διακοσμημένο με ποικίλα μοντέρνα στοιχεία, που έχει τη δική του μοναδική ατμόσφαιρα. Μην ξεχνάμε την Πολιτιστική Διαδρομή «Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου» που δίνει ζωή και περιεχόμενο στα μνημεία, και τα μετατρέπει σε φορείς βιώσιμης ανάπτυξης και πρεσβευτές της ιστορίας, της φύσης και του πολιτισμού. Ίσως φανεί σε κάποιους περίεργο, αλλά έχω και τον Όλυμπο πολύ «ψηλά». Και δεν εννοώ μόνο το βουνό, αλλά τη συνολική βιωματική εμπειρία που προσφέρει ο προορισμός. Επιλογές διαμονής ανάμεσα σε παραδοσιακούς ξενώνες στα χωριά, καταφύγια, οργανωμένα (ή μη) κάμπινγκ, ακόμα και adult only luxury hotels. Ανεξάντλητες δραστηριότητες, από απλές πεζοπορικές διαδρομές δίπλα στον ποταμό Ενιπέα, μέχρι πιο σύνθετα αναρριχητικά και ορειβατικά μονοπάτια, καταρράκτες και φαράγγια για canyoning, βουτιά σε παραμυθένιες παραλίες με βράχια και βότσαλα όπως η Πλάκα, αστείρευτος πολιτιστικός πλούτος στο Δίον, γαστρονομικές επιλογές με βάση την τοπική παραγωγή προϊόντων, διαφορετικά ποικιλόμορφα τοπία από την πλευρά της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Η χώρα μας προσφέρει ανεξάντλητους προορισμούς και εμπειρίες. Κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει κάτι μοναδικό να προσφέρει, από τις παραλίες μέχρι τα βουνά, από τα μοναστήρια μέχρι τα σπήλαια. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ανακαλύψουμε αυτές τις κρυμμένες ομορφιές.

Μαρία Γάτσου

Επικοινωνιολόγος, με μακρά εμπειρία στην εταιρική επικοινωνία ως άλλοτε Director στη V+O Communication και νυν Γενική Διευθύντρια του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, η Μαρία Γάτσου έχει αποδεδειγμένο ιστορικό στον σχεδιασμό στρατηγικής και εφαρμογή στοχευμένων πλάνων επικοινωνίας, καθώς και στη διαχείριση εκτάκτων περιστατικών και κρίσεων, με εξειδίκευση στους απαιτητικούς κλάδους του τουρισμού, της ναυτιλίας και του real estate development. Παράλληλα, ασχολείται ενεργά με τη συμβουλευτική υποστήριξη νέων επιχειρηματιών, ως μέντορας στο πρόγραμμα EGG της Eurobank και μέλος του ΔΣ στο Junior Achievement Greece.


RELATED ARTICLES