Σε ένα από τα πιο πυκνά πάνελ του συνεδρίου Hotel Experience, που διοργάνωσε η Design Ambassador, τρεις πρωταγωνιστές της αρχιτεκτονικής και της ανάπτυξης –ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Τσίγκος – Omniview, ο Μίλτος Καμπουρίδης – Dolphin Capital και ο Hassan Morshedy, επικεφαλής ενός από τους μεγαλύτερους real estate ομίλους της Μέσης Ανατολής– περιέγραψαν με εξαιρετική σαφήνεια τις μεγάλες προκλήσεις και τις μεγάλες ευκαιρίες της ελληνικής αγοράς. Από το μέλλον της αρχιτεκτονικής μέχρι την ωρίμανση της Αθηναϊκής Ριβιέρας, και από την πολυτελή φιλοξενία μέχρι τον ρυθμό των αδειοδοτήσεων, το πάνελ κατέγραψε μια εντελώς ειλικρινή εικόνα της Ελλάδας σήμερα.
Διαβάστε περισσότερα για τo Hotel Experience 2025, εδώ!
1. Η «αρχιτεκτονική επανάσταση» περνά μόνο από τη νομοθεσία
Ο Δημήτρης Τσίγκος άνοιξε τη συζήτηση με μία παρατήρηση που λειτούργησε ως θεμέλιο για όσα ακολούθησαν: «Η επαναστατική αρχιτεκτονική δεν μπορεί πια να είναι αρχιτεκτονική προσόψεων. Μπορεί να υπάρξει μόνο μέσα από τη νομοθεσία.»
Με αφετηρία το παράδειγμα του Le Corbusier και των pilotis –μιας πόλης που σηκώνεται ένα επίπεδο ψηλότερα, χωρίς φράχτες, χωρίς ιδιωτικοποιημένο ισόγειο– τόνισε ότι η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει καμία τέτοια τομή.
«Αν σκεφτούμε τις pilotis όπως οραματίστηκαν, μιλάμε για μια ατελείωτη αστική επιφάνεια κάτω από σκιά, προστατευμένη από τα στοιχεία της φύσης. Κι όμως, 102 χρόνια μετά, η Αθήνα εξακολουθεί να μοιάζει με ένα πεδίο από κουτιά.»
Για τον Τσίγκο, το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα θεσμικό: «Η σημερινή νομοθεσία αποθαρρύνει κάθε εξέλιξη του αστικού ιστού. Μικραίνει τις εισόδους, ακυρώνει χώρους που θα μπορούσαν να λειτουργούν ως δημόσιες προεκτάσεις. Αν δεν αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο, δεν θα δούμε καμία επανάσταση.»
Περιέγραψε το δικό του όραμα: «Ονειρεύομαι μια τριδιάστατη, διαπλεγμένη πόλη – με skywalks, roof gardens, δημόσια περάσματα που συνδέουν οικοδομικά τετράγωνα. Αυτές οι ιδέες δεν μπορούν να υλοποιηθούν χωρίς θεσμική στήριξη.»
Στο θέμα της «αυθεντικότητας» στην αρχιτεκτονική, εξήγησε τη δική του προσέγγιση, που ονομάζει retrofuturism: «Σχεδιάζουμε ώστε ένα κτίριο στο μέλλον να μοιάζει σαν μια όμορφη μνήμη από το παρελθόν. Μελετάμε πολιτιστικές αναφορές, κλασικά μοτίβα, vintage αισθητική. Θέλουμε τα κτίρια να κουβαλούν ίχνη τόπου.»
2. Γιατί η Ελλάδα έχει τόσο λίγα πραγματικά ultra-luxury resorts
Ο Μίλτος Καμπουρίδης έθεσε το πλαίσιο για τη φιλοξενία υψηλής αξίας: «Τα πραγματικά high-end resorts απαιτούν μακροχρόνια δέσμευση, patient capital, διεθνές και τοπικό ταλέντο, και την εμπιστοσύνη των brands. Ο συνδυασμός αυτός είναι εξαιρετικά σπάνιος.»
Αιχμηρός αλλά ακριβής, περιέγραψε το διαχρονικό πρόβλημα του ελληνικού μοντέλου: «Οι Έλληνες ξενοδόχοι θέλουν να τα κάνουν όλα μόνοι τους: αρχιτεκτονική, διαχείριση, λειτουργία, F&B. Αυτό δεν είναι συνταγή για ultra-luxury.»
Παράλληλα αναφέρθηκε στο θεσμικό πλαίσιο που αποθαρρύνει το θεσμικό κεφάλαιο: «Ακόμη και το Ελληνικό το αναπτύσσει mall developer. Δεν υπάρχει ώριμη αγορά institutional capital γιατί κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια τι μπορεί να χτιστεί, πότε και πώς. Στην Κύπρο ξέρεις ακριβώς. Στην Ελλάδα ξεκινάς στο θολό.»
Για τον σύγχρονο luxury traveler έδωσε μια πολύ καθαρή περιγραφή: «Όσοι πληρώνουν πάνω από 3.000€ τη βραδιά αναζητούν αυθεντικότητα, αίσθηση του ανήκειν, εμπειρίες και θέα. Η αυθεντικότητα δεν αντιγράφεται —πρέπει να ξεχάσεις όσα ξέρεις και να ξεκινήσεις από την αρχή.»
Για το One&Only Kéa αποκάλυψε τα σχέδια: «Το resort θα παραμείνει στα 69 δωμάτια. Επεκτείνουμε μόνο τα residences, λόγω ζήτησης. Το οικόπεδο είναι τεράστιο —70 εκτάρια— αλλά ο ξενοδοχειακός πυρήνας θα μείνει όπως είναι.»
3. Η άνοδος της Αθηναϊκής Ριβιέρας και η μεταφορά διεθνών κεφαλαίων στην Ελλάδα
Ο Hassan Morshedy, που πλέον δηλώνει ότι ζει μόνιμα στη Γλυφάδα, περιέγραψε την προσωπική και επιχειρηματική του διαδρομή: «Ο κόσμος νομίζει ότι η Ελλάδα είναι το δεύτερο σπίτι μου. Είναι το πρώτο. Ζω εδώ πλήρως πια.»
Θύμισε ότι η οικογένεια του ξεκίνησε να επενδύει στην Ελλάδα το 2010 – στην κορύφωση της κρίσης – ύστερα από μια συμβουλή που τους άλλαξε πορεία: «Ο πνευματικός μας μάς είπε: ‘Επενδύστε όλο σας το κεφάλαιο στην Ελλάδα. Αν δεν το κάνετε επί τέσσερα, σταματήστε να με θεωρείτε δάσκαλό σας.’ Όλοι μας θεωρούσαν τρελούς.»
Για την Αθηναϊκή Ριβιέρα ήταν κατηγορηματικός: «Η Γλυφάδα–Βούλα–Βουλιαγμένη θυμίζει Amalfi και Côte d’Azur, αλλά με το πλεονέκτημα της μητρόπολης δίπλα. Το 2010 η τιμή ήταν 2.000€/τ.μ. Σήμερα είναι 10.000–16.000€. Η ζήτηση παραμένει τεράστια.»
Για τη διαδικασία αδειοδότησης, που θεωρεί κομβική για το ROI: «Στην Αίγυπτο οι άδειες θέλουν έναν χρόνο. Στην Πορτογαλία και Ισπανία οκτώ μήνες. Στην Ελλάδα, με σωστή ομάδα, χρειάζεσαι ενάμιση μήνα. Αυτό αλλάζει πλήρως τους αριθμούς. Μπορώ να κάνω τρία projects στην Αθήνα στον χρόνο που θα έκανα ένα στην Ισπανία.»
Για τη σημερινή ζήτηση: «Η μεγαλύτερη ζήτηση στη νότια Αθήνα αφορά διαμερίσματα 70–150 τ.μ., κυρίως από Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Ασία και Κίνα.»
Για τα επόμενα επενδυτικά του σχέδια: «Στόχος μας είναι η νότια Αθήνα. Ψάχνουμε μεγάλη ενιαία έκταση για να κάνουμε αυτό που ξέρουμε: ένα πλήρως mixed-use οικοδόμημα, μια ‘πόλη μέσα σε κτίριο’, όπως το Skyline στο Κάιρο με 13.000 διαμερίσματα.»
Η «επόμενη Αθήνα»: παρελθόν + μέλλον = αυθεντικότητα
Επανερχόμενος στο θέμα της σχέσης παράδοσης και καινοτομίας, ο Τσίγκος χρησιμοποίησε ένα παράδειγμα που συνοψίζει τη φιλοσοφία του: «Σκεφτείτε το Λούβρο και την Πυραμίδα. Η συνύπαρξη μοντέρνου και ιστορικού μπορεί να είναι απόλυτα αρμονική.»
Στο γραφείο του, είπε, η προσέγγιση είναι να σχεδιάζονται κτίρια που στο μέλλον θα διαθέτουν σχεδόν «νοσταλγική» υπόσταση: «Δεν θα ξαναχτίσουμε νεοκλασικά. Αλλά μπορούμε να χτίσουμε πράγματα που σε 30 χρόνια θα στέκονται με αξιοπρέπεια. Αυτή είναι η ευθύνη μας ως αρχιτέκτονες.»
Το κοινό συμπέρασμα: οι ευκαιρίες είναι τεράστιες — αλλά όλα περνούν από το θεσμικό πλαίσιο
Παρά τις διαφορετικές οπτικές, οι τρεις ομιλητές κατέληξαν στο ίδιο σημείο: η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή, με μια σπάνια σύμπτωση υψηλής ζήτησης, διεθνούς ενδιαφέροντος, τουριστικής δυναμικής και αστικής ανάγκης για μετασχηματισμό. Αλλά χωρίς ένα πιο ώριμο, σαφές και συνεπές θεσμικό πλαίσιο, η επόμενη φάση ανάπτυξης θα καθυστερήσει.
Ή όπως το έθεσε ο Τσίγκος, κλείνοντας: «Αν θέλουμε οι πόλεις μας να γίνουν πιο όμορφες, αυτό πρέπει να ξεκινήσει από το επίπεδο της νομοθεσίας.»
Διαβάστε περισσότερα για τo Hotel Experience 2025, εδώ!
Δείτε τα βίντεο των ομιλιών του Σαββάτου 18/10 εδώ και της Κυριακής 19/10 εδώ!
Στοιχεία εκδήλωσης
Τίτλος εκδήλωσης HOTEL EXPERIENCE
Τύπος Συνέδριο, Έκθεση
Τοποθεσία Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
Ημερομηνία Σάββατο 18 & Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025
Σχεδιασμός εμπειρίας & Καλλιτεχνική διεύθυνση από Flux Office / Εύα Μανιδάκη & Θανάσης Δημηρής
Διαχείριση παραγωγής & Καλλιτεχνική διεύθυνση Βασίλης Μπαρτζώκας/ Design Ambassador
Συν-παραγωγή και εμπορική διαχείριση Άρης Μαρινάκης / Architectural Editions
READ ALSO: Stories of Contemporary Domesticity | Episode 6: Home is tangible and intangible >> Laza House in Methana by Natalia Bazaiou